HC 4.5

Question 1

Wat is graft-versus-host reactie (GVHD)?

Answer 1

Afweer reactie van graft tegen de host.

Question 2

Welke soorten hematopoëtische stamcel (HSC) transplantatie zijn er?

Answer 2

● Autologe HSC-transplantatie: geen problematiek met afstoting;
● Allogene HSC-transplantatie

Question 3

Wanneer kan GVHD positief zijn?

Answer 3

Bij kanker, de graft kan namelijk dan tumorcellen aanvallen van de host. Wordt gedaan bij leukemie.

Question 4

Verschil HSC-transplantatie en orgaantransplantatie?

Answer 4

Bij HSCT wordt de immuniteit van de donor mee getransplanteerd

Question 5

Welke cellen vooral verantwoordelijk bij GVHD

Answer 5

CD4+ T-cellen, maar ook NK, CD8+ en APC

Question 6

Welke drie voorwaarden voor ontstaan GVHD?

Answer 6

● Het transplantaat bevat immuuncompetente T-cellen;
● De donor en de ontvanger zijn HLA-incompatibel (zoals bij een allogene
HSC-transplantatie);
● De ontvanger is immuundeficiënt.

Question 7

Wat als de ontvanger niet immuundeficiënt is?

Answer 7

Host-versus-graft reactie

Question 8

Hoe groot is de kans op identieke HLA-type overerving in een familie?

Answer 8

25%

Question 8

Waarom is er alsnog kans op afstoting bij identieke HLA-type transplantatie.

Answer 8

non-MHC antigenen spelen een rol

Question 9

Wat was directe en indirecte alloreactiviteit alweer?

Answer 9

Direct: Donor APC presenteert donor MHC aan ontvanger T-cell
Indirect: Ontvanger APC presenteert Donor peptide aan T-cell.

Question 10

Bekend voorbeeld van allo-antigeen/MiHA/ non-MHC antigeen/ allo-antistof?

(allemaal zelfde voor niks zoveel verschillende namen)

Answer 10

Het bekendste voorbeeld is het H-Y-antigeen. Dit komt tot expressie op het Y-chromosoom. Dit is ook de reden dat een mannelijke donor altijd de voorkeur heeft. Vrouwen hebben dit antigeen niet, dus de T-cellen van de vrouw kunnen hierop reageren. De ontvanger brengt intracellulaire antigenen tot expressie op het MHC-molecuul en de donor T-cellen zullen dit als lichaamsvreemd herkennen.

Question 11

Welke typen GVHD?

Answer 11

Acuut en chronisch

Question 12

Welke vijf fases bij acute GVHD?

Answer 12

1. Weefselschade door de conditionering
2. Activatie APCs van de patiënt
3. Presentatie van antigenen door APC’s aan donor T-lymfocyten
4. Activatie van donor T-lymfocyten met als gevolg cytokineproductie
5. Toename van weefselschade door o.a. cytotoxische T cellen, NK cellen en
   inflammatoire cytokines

Question 13

Target organen acuut GVHD?

Answer 13

Alle maar in het bijzonder:
- huid: schilfering tot blaarvorming en volledige afstoting
- darm: verdwijnen darmepitheel
- lever: geelzucht

Question 14

Behandeling acuut GVHD?

Answer 14

Graad 1(alleen huid): lokale steroïden
Graad 2-4: systemische steroïden

Question 15

Hoe noem je GVHD als de eerstelijnsbehandeling onvoldoende effectief is?

Answer 15

Steroïd-refractory (SR) GVHD

Question 16

Wanneer spreek je van SR-GVHD?

Answer 16

• Progressie van de symptomen na drie dagen therapie
• Geen verbetering na één tot twee weken therapie.

Tweedelijnsbehandeling toont matige resultaten.

Question 17

Wanneer ontstaat chronische GVHD?

Answer 17

Meestal in afbouwfase van immunosupressiva.

Question 18

Presentatie chronische GVHD?

Answer 18

Pleomorf ziektebeeld dat mild tot zeer ernstig kan verlopen. Voornamelijk huid, ogen, mond,
oesophagus, long en de lever aangedaan.

Question 19

Tweedelijnsbehandeling cGVHD?

Answer 19

Specifiek kijken naar verschillende aangrijpingspunten die aangesproken kunnen worden.
Steroïden worden juist vermeden. Het is minder ernstig dan acute GVHD. Bij chronische GVHD is de HLA-match ook van groot belang, maar daarnaast wordt het veroorzaakt door een ontregeling van het immuunsysteem, doordat het herstelproces van de thymus is verminderd.

Question 20

Behandeling Chronische GVHD?

Answer 20

De pathogenese en behandeling zijn complexer dan bij acute GVHD, omdat er meerdere typen cellen bij betrokken zijn.

• Milde cGVHD: lokaal prednison
• Ernstige cGVHD: systemische therapie met corticosteroïden alleen of combinatie.

Question 21

Hoe kan GVHD na allogene HSC-transplantatie
worden voorkomen?

Answer 21

1. Depletie T-cellen uit transplantaat voorafgaand aan de transplantatie
2. Behandeling patiënt met immunosuppresieve geneesmiddelen
   (ciclosporine, methotrexaat, tacrolimus, mycofenolaat, anti-
   thymocyten globuline (ATG), sirolimus).

Question 22

Nadelen van T-cel depletie ter preventie van GVHD?

Answer 22

• vermindert kans op “aanslaan” van het allogene HSC-transplantaat
• bij hematologische maligniteiten: vergroot de kans op het optreden van een recidief

Question 23

Voordelen cyclofosfamide geven op dag 3 en 4 na transplantatie?

Answer 23

● Selectieve depletie van de alloreactieve T-cellen verantwoordelijk voor GVHD en rejectie;
● Spaart de niet-alloreactieve T-cellen verantwoordelijk voor immuunherstel en bescherming
tegen infecties.

Verder is er behoud van graft-versus-tumor effect en is er geen effect op de stamcellen (resistent). Dit komt door een hoge concentratie van het enzym aldehyde dehydrogenase in de stamcellen, waarmee cyclofosfamide geïnactiveerd wordt.

Question 24

Leerdoelen van dit college:

Principe van allogene stamceltransplantatie kunnen beschrijven

Functie van het HLA systeem kunnen beschrijven

Alloimmuunsrespons kunnen beschrijven (directe en indirecte antigeenherkenning)

Pathofysiologie van GVHD kunnen beschrijven

Risicofactoren voor GVHD kunnen benoemen

Symptomen van acute en chronische GVHD kunnen benoemen

Mogelijkheden voor preventie en behandeling van GVHD kunnen benoemen.