HC 4 Cognitieve en biologische processen Flashcards
Cogniteve emotiemodel
- Magda Arnold en Richard Lazarus
Gebeurenissen gaan via appraisal naar de persoon en die gaan via expressie op symptoom
Primaire appraisal
Onmiddellijke, automatische, onbewuste beoordeling of een stimulus/situatie goed of slecht is
Secundaire appraisal
Appraisal in relatie tot meer specifieke doelen en/of betrokkenheid van het ego, bijv. morele waarden, belangrijke ideeën
- discrete benaderingen
- dimensionele benaderingen
Discrete benaderingen
Appraisal geeft aanleiding tot afzonderlijke emoties
- elk component van appraisal hangt met één emotie samen
Dimensionele benaderingen
Focus op componenten van appraisal die kunnen relateren aan verschillende emoties
- flexibeler –> niet elk component van appraisal hangt met één emotie samen
Core relational theme (Lazarus)
Overzich van verscchillende categorieën gebeurtenissen die emoties opwekken (die van cruciaal belang zijn geweest voor de evolutie van de mens, zoals overleven, voortplanten, samenwerken - bijv. voordeel, schade of verlies, bedreiging, overlevingspotentieel, schuld)
Core relational theme voor boosheid
Over een vernederende belediging tegen mij en de mijne
Core relational theme voor angst
Voor een onzekere, existentiële dreiging/ voor een onmiddellijk, concreet en overweldigend fysiek gevaar
Core relational theme voor schuldgevoelens
Over het overtreden van een morele verplichting
Core relational theme voor schaamte
Omdat je er niet in geslaagd bent een ego-ideaal waar te maken
Core relational theme van verdriet
Omdat je onherroepelik verlies hebt ervaren
Core relational theme van afgunst
Omdat je wilt hebben wat iemand anders heeft
Core relational theme van jaloezie
Omdat je een derde partij haat voor het verlies of de bedreiging van de genegenheid of gunst van een ander
Core relational theme van walging
Een onverteerbaar voorwerp/idee innemen of er te dichtbij staan
Core relational theme van geluk
Een redelijke vooruitgang boeken in de richting van de verwezenlijking van een doel
Core relational theme van trots
Het versterken van iemands ego-identiteit dor met de eer te gaan strijken voor een gewaardeerd object of prestatie, hetzij ons eigen object of dat van iemand of een groep wanneer we ons identificeren
Core relational theme van opluchting
Een schrijdende doel-incongruente toestand die ten goede is veranderd of verdwenen
Core relational theme van hoop
Vrezen voor het ergste maar hunkeren naar het betere
Core relational theme van liefde
Het verlangen naar of deelnemen aan genegenheid, gewoonlijk maar niet noodzakerlijkerwijs wederzijds
Core relational theme van mededogen
Bewogen zijn door het lijden van een andere en willen helpen
Secundaire appraisal: dimensionele benaderingen
Acht verschillende dimensies van betekenis van de appraisal processen die tot verschillende emoties leiden (smith en ellsworth)
Acht verschillende evaluatiechecks die altijd in een vaste volgorde plaatsvinden (scherer)
8 dimensies van secundair appraisal
- aangenaamheid
- aandachtsactiviteit
- controle
- zekerheid
- doel-pad obstakel
- rechtmatigheid
- verantwoordelijkheid
- geanticipeerde inspanning
8 verschillende evaluatiechecks
- verwachting (dat de gebeurtenis plaatsvind)
- aangenaamheid
- doelgerichtheid (heeft de gebeurtenis je geholpen)
- eerlijkheid
- oorzaak (wie veroorzaakte de gebeurtenis)
- copingsvaardigheid (kon je omgaan met de gevolgen)
- moraliteit
- zelfconsistentie
relevntie –> implicaties –> omgang –> normen
Derde fase appraisal social sharing
- motieven voor social sharing (Rimé)
- repeteren (om opnieuw te beleven)
- ventileren (om opgekropte emoties te uiten)
- hulp, steun en comfort krijgen (voor medeleven)
- rechtvaardigen (om emoties te valideren)
- verduidelijking en betekenis
- advies
- bonding
- empathie
- aandacht trekken (aandacht/indruk op anderen)
- entertainen
Reacties van targets op 3e fase appraisal
- sociale steun
- fysieke gebaren
- concrete acties
- dedramatiseren
- vragen stellen
Sociale steun
Pogingen tot troosten, uitdrukken van onvoorwaardelijke steun, tonen van empathie en begrip
Fysieke gebaren
Niet-verbaal op gemak stellen of troosten, zoals omhelzen, kussen of aanraken
Concrete acties
Praten over of proberen iets te doen buiten de emotionele situatie –> afleiding
Dedramatiseren
De situatie in perspectief plaatsen, de persoon vertellen dat het ook andere mensen overkomt, dat het iet zo erg is, enz.
Vragen stellen
Meer informatie vragen of dingen verduidelijken over de ervaring
Cardiale vagale controle
Hartritme variabiliteit
- hoge frequentie = vagaal = parasympathisch
Nervus vagus
Zenuwbanen die verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van parasympathische prikkels
- sympathisch = fight or flight
- parasympathisch = rest and digest
Porges: polyvagale theroei
Je hebt meerdere vagale zenuwen
- dorsaal: oud, primitief
- ventraal: alleen in zoogdieren (gedrag van positieve en sociale emoties)
Associaties met vagale toon in rust
- meer positieve emoties
- minder negatieve emoties bij stressvolle taken
- betere executieve functie
- meer genot bij sociale interacties
- prospective daily life study
Prospective daily life study
Bodily changes generate emotion?
- idee van James en later ook Schachter& Singer
- pen tussen tanden om tekenfilms grappiger te laten lijken door gebruik van diezelfde spieren
–> emotie ervaren door spieren zo te gebruiken, zoals dat bij de echte ervaring ook gebeurd - diep ademhalen is kalmerend
Embodiment
- lichamelijke reacties vormen emoties, maar ook denken en sociaal gedrag
- somatische maker hypothese
- groter effect door angstige afbeedingen op de amygdala tijdens de systolische fase van het hart (hoge bloeddruk)
Somatische maker hypothese
We hebben informatie uit het lichaam om ons gedrag te vormen/guiden
Embodiment voor sociaal gedrag
- botox injecties –> correcte percepties van anderen z’n emoties gaan omlaag (spieren zijn niet zichtbaar)
- spiegneuronenen in pe-motorcortex (wanneer actie uitvoeren/door andere uitgevoerd wordt)
- insula bij walging van zelf of anderen
Encephalitische lethargica
Aandoening die mensen kregen door een micro-organisme, die het striatum kopt maakte en daarmee de dopamine afgifte verstoorde
–> belangrijk voor motoriek en motivatie
Limbisch systeem
- MacLean
Emotie systeem en geëvolueerd in zoogdieren
Amygdala
- Ledoux
Wijst emotionele significantie toe aan gebeurtenissen
- emotionele conditionering is snel en blijft heel lang –> bijv PTSD
- Je kunt compenseren door emotieregulatiestrategieën aan te leren
- activeert blijheid
Dopamine
- Beloninggssysteem (ventromediale prefrontale cortec en ventrale striatum –> nucleus accumbus)
- dopamine afgifte bij genot
- opioïden ook bij genot