HC 1.2 volksgezondheid - planetary health Flashcards
hoezo gaat het goed met betrekking tot gezondheid
- afname kindersterfte
- gestegen levensverwachting
- minder armoede
wat draagt bij aan de daly’s
gedragsfactoren, persoonsgebondenfactoren en omgevingsfactoren
waarom staat de gezondheod van de aarde onder druk
- holoceen is overgaan in antropoceen
- landbouwrevolutie
- industriële revolutie
- the great acceleration: na de tweede wereldoorlog is door toegenomen vraag en de grotere wereldbevolking de vraag naar grondstoffen gestegen
Wat is planetary health?
Impact van door de mens veroorzaakte veranderingen in natuurlijke systemen op aarde op de gezondheid van de mens
hoeveel % van de wereldwijde sterfte is te linken aan onze leefomgeving
23%
wat is de maximaal toelaatbare temeroatuurstijginng en wat zijn de gevolgen als we dit overschijden en wat is de opwarming nu
1,5
-> daarboven ontstaan kantelpunten (smelten van ijskappen en permafrost ( vrijkomenmethaan)), waardoor het proces onomkeerbaar raakt
-> nu is de opwarming 1,2
directe gevolgen van klimaatverandering op de gezondheid
- hitte
- extreem weer
- luchtvervuiling
- infectieziekten
hitte
toegnomen temperatuur en daardoor meer, langere en sterke hittegolven:
- hierdoor meer dehydratie, hitteberoerten en exacerbaties van hart- en vaatziekten en respiratoire ziekten
- met name in de steden, omdat de hitte hier langer blijft hangen: hitte-eilanden
- risicogroepen voor hitte zijn kinderen, ouderen en armen, waardoor de bevolking ongelijkheid toeneemt
extreem weer
bijvoorbeeld overstromingen, stormen en bosbranden hierdoor:
- directe doden en gewonden
- gezondheidsschade: vervuild water, besmetting en verspreiding van ziektes, schade aan infrastructuur en daardoor onbereikbare gezondheidszorg
luchtvervuiling
het verbranden van fossiele brandstoffen en de bosbranden zorgen onder andere voor meer fijnstof. bij een hogere temperatuur zal er ook meer ozon vormen:
- toename in exacerbaties van respiratoire aandoeningen en hvz
- toename pollen allergeniciteit: er is een langer pollenseizoen met verhoogde pollenproductie, waardoor meer astma
infectieziekten
toegenomen verspreiding door overstroming, cerandering van neerslag en temperatuurstijging
indirecte gevolgen van klimaatverandering op de gezondheid
- voedselonzekerheid
- mentale gezondheid
- migratie, ontheemding en maatschappelijke onrust
hoeveel vroegtijdige sterftes zijn er jaarlijks wegens luchtvervuling en hoeveel extra stergevallen zijn er door hitte jaarlijks
luchtvervuiling: 9200
hitte: 250
onze leefomgeving veranderd:
● Stijgende temperaturen
● Stijgende zeespiegels
● Verlies van biodiversiteit
● Ontbossing
● Verzuring van de oceaan
● Vervuiling van bodem, lucht en water
● Meer extreme weersomstandigheden
Wat zijn de planetary boundaries?
- klimaatverandering
- verlies biodiversiteit
- a. stikstofkringloop
b. fosforkringloop - gat in de ozonlaag
- oceaanverzuring
- water gebruik
- landgebruik
- chemische verontreiniging
- aerosolen in de atmosfeer
wat omschrijft planetary boundaries
de grenzen die de planeet heeft waarbinnen we de gezondheid kunnen waarborgen
de landen die het meest te kampen hebben met klimaatveranderingen zijn de landen die het minste hebben bijgedragen aan de emissie van broeikasgassen
- VS: 40%
- EU: 29%
- rest van europa: 13%
- rest van global north: 10%
- global south: 8%
Wat is adaptatie?
Verminderen van kwetsbaarheid voor klimaatverandering
waaruit bestaat de kwetsbare groepen
- armen
- migranten
- daklozen
- vrouwen
- kinderen
- ouderen
- chronische zieken
- inheemse bevolking, mensen van kleur, queer community
Wat is mitigatie?
Voorkomen verdere klimaatverandering door uitstoot van broeikasgassen te verminderen
Hoe werkt de doodsoorzaakverklaring?
Primaire doodsoorzak terugredeneren vanuit direct doodsoorzaak
- 1a: rechtstreekse doodsoorzaak
- 1b: Ziekten die hebben geleid tot de doodsoorzaak
- 1c: Ten grondslag liggende ziekte
- 2: Bijkomstige, bij overlijden nog bestaande ziekten en bijzonderheden die tot de dood hebben bijgedragen (geen causaal verband)
hoeveel % van de co2-uitstoot in nederland wordt veroorzaakt door de gezondheidszorg
7%
wat is co-benefits
mogelijkheden om de uitstoot van co2 verlagen hebben vaak ook positieve bijeffecten op de volksgezondheid: van gezondheidsparadox naar gezondheidskans
de 5 themas van de green deal zijn:
- actievere inzet op gezondheidsbevordering
- vergroten van kennis en bewustwording, duurzaamheid in de curricula van zorgonderwijs en de richtlijnen
- verlagen van co2-uitstoot, met als doel 30% co2-reductie in 2026 en klimaatneutraal in 2050 voor vastgoed en vervoer
- verminderen van primaire grondstoffen gebruik, met als doel 25% minder restafval in 2026 en maximaal circulaire zorg in 2050
- terugbrengen van de milieubelasting door medicatie
