H9: Taal Flashcards
Crossed aphasia:
Letsel in de rechterhemisfeer bij rechtshandige persoon
want normaal is het letsel dan in de linkerhemisfeer
Drie manieren om taallateralisatie te meten:
- WADA
- fMRI
- Directe elektrische stimulatie
Poeppel ging hersenen opdelen in drie delen:
- Frontaal = synthetiseren
- Pariëtaal = analytisch
- Temporaal = geheugen
Centrale afasieën (4):
= Bij de fissuur van Sylvius
- Afasie van Broca
- Afasie van Wernicke
- Geleidingsafasie
- Globale afasie
Afasieën buiten de Sylvische fissuur (4):
- Transcorticaal motorische afasie
- Transcorticaal sensorische afasie
- Gemengd transcorticale afasie
- Amnestische afasie
Perseveraties:
zichzelf veel herhalen
Oorzaak Broca:
Uitgebreide peri-sylviaanse lesie
Oorzaak geleidingsafasie:
Fasciculus arcuatis / gyrus supramarginalis
Oorzaak globale / totale afasie:
Uitgebreid letsel t.h.v. linkerhemisfeer
Oorzaak transcorticaal motorische afasie:
Anterieur / superieur aan Broca
Oorzaak transcorticaal sensorische afasie:
Posterieure temporo-pariëtale regio
Oorzaak gemengd transcorticale afasie:
letsel dat de taalzones isoleert van de rest van de cortex (isolatie-afasie)
Oorzaak amnestische afasie:
Geen specifieke locatie maar vaak op grensgebied tussen temporale / pariëtale
Parafasieën:
Woorden die niet in de context passen maar het DOELWOORD IS HERKENBAAR
(“Ik drink uit mijn wolk” ipv glas)
Paragrammatismen / dyssyntaxis:
Wernicke
Overdreven vervoegingen!
“Ik ben vandaag naar hier gekomen geweest zijn”
Verschillende types parafasieën (4):
- Verbale parafasie (gelijkaardige betekenissen)
(vest ipv broek) - Forme parafasie (woord dat fonetisch bij doelwoord ligt) (lat ipv kat)
- Irrelevante parafasie (woorden bestaan maar je kan geen betekenis afleiden uit de zin)
- Neologismen: (fonologisch = geen verwantschap) (semantisch (wel verwantschap; vb: loeibeest ipv koe))
Logorhee:
Patiënt blijft aan één stuk doorpraten
Conduite d’approche:
onderdeel geleidingsafasie
patiënt wil zich herpakken, blijft zich verbeteren en KOMT TOT DOELWOORD
Conduite d’écart:
onderdeel geleidingsafasie
patiënt dwaalt steeds verder weg van doelwoord
Echolalieën:
transcorticaal motorische afasie
met dezelfde woorden bevestigend antwoorden wat je in een vraagzin plaatst
(we gaan toch naar buiten?)
Passe-partoutvormen:
amnestische afasie
= Zelfde woord voor vanalles en nog wat gebruiken
“ben mijn dingen vergeten om naar de dingen te gaan”
Neo-associonisten denken via (3):
- Grammatica
- Fonologie
- Semantiek
… splitst hersenen op in frontale gebied van Broca & het meer posterieure
Sylcus centralis
Spellend lezen gebeurt via de … route
dorsale route
Herkennen lezen gebeurt via de … route
ventrale route
Bij de neo-holisten staat het … systeem centraal met verschillende routes
semantisch systeem
ERP taalactivatie: 150-200ms:
Syntactisch
ERP taalactivatie: N400:
Semantiek
ERP taalactivatie: P600
Grammatica & Syntax
Fonologie vindt plaats in de … regio
pariëtale regio
In de … gyrus komen alle bestaande EN niet bestaande woorden toe (identificeert letters en differentieert)
Linguale gyrus
de … gyrus is het interfacesysteem tussen virtuele input en specifieke linguistische processen (visuele woordherkenning bvb)
de Mediale fusiforme gyrus
Ventrale route is BILATERAAL en automatisch en functioneert als het geheugen terwijl de dorsale route…
niet-automatisch is en ANALYTISCH werkt
functie semantische route bij lezen:
betekenis toekennen aan woorden
functie lexicale route bij lezen:
analyseren van tekst, zonder betekenis
functie niet-lexicale route bij lezen:
lezen van pseudowoorden (geen analyse)
Er zijn drie soorten dyslexie:
- Surface dyslexie (onregelmatige woorden)
- Diepe dyslexie (regelmatige woorden)
- Fonologische dyslexie (non-woorden / pseudowoorden)
Agnostische alexie:
het geheel niet zien, wél delen van een woord
AFATISCHE alexie (4 soorten):
- Surface dyslexie
- Diepe en fonologische dyslexie
- Zuivere alexie zonder agrafie (woordblindheid)
- Zuivere alexie met agrafie
Gemengde alexie bestaat uit de combinatie van:
Agnostische en afatische alexie
Surface dyslexie is een verstoring van de … route
Verstoring van lexico-semantische route
Diepe dyslexie is een verstoring van de … route
Verstoring van de lexicale route
Fonolische dyslexie is een verstoring van de … route
Verstoring van de sublexicale route (dorsale route)
Twee types van alexie:
- Zuivere alexie voor LETTERS (posterieure occipitale type)
- Zuivere alexie voor WOORDEN (fusiforme type)
Zuivere alexie met agrafie is een verstoring in de gyrus…
gyrus angularis
Attentionele dyslexie:
moeite met lezen van woorden in zinverband
Neglect dyslexie:
Linkerveld wordt verwaarloosd dus een deel van het woord wordt niet herkend
Kana is een voorbeeld van een SYLLABISCHE taal en wordt verwerkt via de … route
verwerkt via de fonologische route
Kanji is een voorbeeld van een LOGOGRAFISCHE taal en wordt verwerkt via de … route
verwerkt via de directe route
Dysartrie:
motorische spraakproblemen
Dysprosodie / aprosodie:
het onbreken van toonverschillen, ritme, …
Linguïstische prosodie:
problemen met het begrijpen van accentuatie, informatie, …
Auditieve affectieve agnosie:
problemen met het begrijpen van affectieve informatie
Avocalie:
onvermogen om nieuwe liederen te zingen of aan te leren
Desultorisch taalgebruik:
van de hak op de tak
Afferente dysgrafie:
niet correct schrijven, wel in staat om luidop te spellen
Neglect dysgrafie:
woorden onder elkaar schrijven,…
Neglect dyslexie:
enkel het rechterdeel van een zin lezen, negeren van de eerste cijfers / letters
