H7: celstructuur en functies Flashcards
Wat kan je met een microscoop
dingen zien die je met het blote oog niet kan zien
cellen bekijken
uit welke 2 personen is discussie wie uitvinder microscoop is?
- Robert Hooke (30 x & celwand van dode kurkcellen)
- Atoni van Leeuwenhoek (400 x, levende cellen)
- Jansen
Wat is microscopie?
Het bekijken van iets heel kleins
Zet op volgorde van minder naar meest en geef aan wat je ermee kan zien:
(elektronenmicroscoop, blote oog, lichtmicroscoop)
- Blote oog
- Licht microscoop ( kan je cellen met organellen erin zien en meerendeel bacteriën)
- Elektronenmicroscoop (ook macromoleculen)
Wat is bepalend voor het beeld?
- Vergroting
- Contrast (verschil tussen zwart en wit)
- Resolutie / scheidend vermogen
Wat is bepalend voor de scherpte van het beeld? en hoe
de resolutie; Dit wordt uitgedrukt in pixels (dpi= dots per inch)
Hoe hoger de resolutie –> hoe meer pixels –> hoe scherper het beeld
(Hoe hoger de golflengte, hoe meer afstand tussen 2 punten)
Hoezo behandel je een preparaat en op welke manieren doe je dat?
Omdat je niet altijd genoeg hebt aan alleen een preparaat.
Manieren om een preparaat te behandelen:
- Kleuring voor meer contrast
- Fasecontrast voor wat diepte-effect
Wat zijn een aantal technieken om de lichtmicroscoop meer en beter te gebruiken?
- Fluorescente labels om specifieke celonderdelen in beeld te brengen
- !!!!!!! Confocale/ deconvolution microscopie maakt afbeelding op basis van meerdere lagen beeld
Wat zijn de verschillen tussen de elektronenmicroscoop en lichtmicroscoop?
- Elektronenmicroscoop werkt met een stroom van elektronen in plaats van licht
- Elektronen hebben een kortere golflengte (–> hogere resolutie) dan zichtbaar licht
- Bij elektronenmicroscoop is de resolutie evenredig met de golflengte
- De resolutie (scheidend vermogen) is groter bij een elektronenmicroscoop
Waarom kan je met elektronen kleinere details zien?
Een lichtgolf heeft een langere golflengte dan een elektronengolf. Hierdoor raakt een elektronengolf meer punten en heeft het een grotere resolutie (meer te zien).
Wat is het belangrijkste van scanning elektronen microscoop (SEM)
- 3d beeld van het oppervlakte van het specimen (vgm monster)
- Specimen aan een kant voorzien van ene goudlaagje
- Elektronenstroom activeert elektronen in het goudlaagje
- 2e stroom elektronen wordt gedetecteerd
- Door goudlaagje ontstaat een schaduwwerking (deel van elektronen opgenomen en andere deel weerkaatst)
Wat is het belangrijkste van een Transmissie elektronen microscoop (TEM)
- Bij TEM wordt gebruik gemaakt van een doorsnede van een cel of weefsel
- Specimen worden met zouten van zware metalen bedekt en een straal elektronen wordt door het specimen afgevuurd
- Elektronen makkelijker teruggekaatst op dikkere stukken dan op dunnere stukken
- Op deze manier worden verschillende patronen zichtbaar op beeld
(Beeld lijkt op lichtmicroscoop maar met een grotere resolutie en grotere vergroting. Maar je krijgt het effect van een doorsnede)
Wat is celfractionering? En wat is het stappenplan
Celfractionering= Onderdelen van cellen scheiden op grootte en gewicht
- Cellen zijn in de blender gedaan
- Celmembranen breken open en alle losse onderdelen worden gelijkmatig verdeeld over het reageerbuisje (hemogenaat)
3 Homogenaat gaat de centrifuge in
4 Zware deeltjes zakken (pellet) en daarboven ligt het supernatant (vloeibare gedeelte erbovenop) - Supernatant in ander reageerbuisje en langer en sneller gecentrifugeerd te worden
- Na iedere centrifugebeurt bestaat de pellet uit andere onderdelen
Wat houdt de ratio tussen oppervlak en inhoud in de cel in?
oefen hiermee
- Hoe groter de cel hoe kleiner in verhouding het membraan oppervlak
- Minder membraanoppervlak betekent relatief minder uitwisseling van stoffen
- Dit beperkt de grootte van een cel
- Oppervlaktevergroting mogelijk door uitstulping (microvilli)
Prokaryoten in voordeel die zijn kleiner (hoe groter de cel hoe kleiner in verhouding het membraanoppervlak)
Wat is de basis van het celmembraan?
- Een dubbele laag fosfolipiden
(hydrofobe staarten naar elkaar toe; voor veel moleculen lastig doordringbaar, hierdoor zitten er allemaal poortjes in membranen en eiwitten) - Eiwitten met/zonder glycosylering (suiker/ glucose eraan) voor transport, signaalontvangst, ….
Kenmerken prokaryoten
- Hebben geen kern en geen organellen
- Hebben wel ribosomen, een plasmamembraan en aan de binnenkant regio’s maar geen structuurtjes
- Kleiner
(BINAS)
Kenmerken eukaryoten
(binnenmembranen; compartimenten, verschillende milieu’s in de organellen)
- eukaryote cellen hebben allemaal ruimtes (zakjes; binnenmembranen) waar je de PH anders kan maken en er enzymen in kan doen
- Je kan zorgen dat daar iets gebeurt wat in de rest van de cellen niet gebeurt
- Groter
(ZIE pinas)
Wat is typisch voor een dierlijke cel:
- Lysosomen
- Centrosoom met centriolen
- Flagellen
Wat is typisch voor een plantaardige cel?
- Celwand
- Plastiden
- Centrale vacuole
- Plasmodesmata
Wat zijn primaire functies van de cellen?
- Eiwitproductie (eiwitten maken)
- Transport (dingen transporteren)
- Verbranding
Hoe werkt eiwitproductie in eukaryote cellen
- In de kern: van het DNA wordt mRNA gemaakt (transcriptie)
- mRNA gaat door de kernporie naar het cytoplasma
- Bij een ribosoom wordt het mRNA afgelezen en tegelijkertijd aminozuren aan elkaar gekoppeld (translatie)
- Er is een eiwit ontstaan
Noem de onderdelen van de celkern en functie
- Nucleus/ kernlichaampje: vorming ribosomen + rna (ribosomaal dna)
- Nucleus: opslag DNA
- Kernporiën: uitwisseling met omgeving, bestaan uit verschillende eiwitten. ; kan bijv mRna van de kern naar cytoplasma
- Chromatine: DNA opgerold in eiwitten
celkern bestaat uit kernmembraan (binnenmembraan & buitenmembraan)
Wat is het nucleaire lamina?
Een netwerk van vezels aan de binnenkant van het kernmembraan, die de kern in vorm houden
Waar bestaat een ribosoom uit?
Een grote sub-unit (van eiwit) en een kleine sub-unit (van RNA)
- tRNA (transfer RNA) heeft met ribosoom te maken
- Translatie eiwitsynthese doet een ribosoom
Wat is het verschil tussen vrije ribosomen in het cytosol (cytoplasma) en aan ER gebonden ribosomen?
Vrije –> productie eiwitten die functioneren in cytosol
Aan ER gebonden –> productie van eiwitten die in blaasjes of membranen terechtkomen (bijv. in lysosomen) of die met behulp van blaasjes naar buiten de cel worden vervoerd
Wat zijn endomembranen?
Ook weer membranen, maar dan die ‘‘zakjes’’ die in de cel zitten
Waar bestaat het ER uit?
- Lumen (ruimte binnen het membraan)
- Cisternen (het membraan zelf)
Membraan scheidt de lumen van het cytosol (cytoplasma)
Welke 2 typen ER zijn er?
Glad ER (zonder ribosomen SER). Smooth endplasmatisch reticulum Ruw er (met ribosomen RER). Rough endoplasmatisch reticulum
Hoe werkt het RER
- ribosomen maken eiwitten in RER
- Eiwitten komen in lumen (holte) terecht via speciale poriën in de cisternen (membraan)
- in de lumen krijgt het eiwit zijn uiteindelijke 3d vorm
- Ook worden vaak suikers op zo’n eiwit geplaatst (glycoproteïnes ontstaan )
- Het RER breidt het bereidt ook het membraansysyteen uit door de vorming van fosfolipiden en membraaneiwitten
Wat bevat het SER
Enzymen ter beschikking van metabolische processen als:
- Productie lipiden voor bijv. membranen en geslachtshormonen
- Omzetting van koolhydraten
- Rol ontgiften van stoffen, als alcohol, medicijnen (NB het SER wordt er groter door met inbegrip van zijn enzymen –> verhoging tolerantie)
- Speciaal SER in spierweefsel met opslag Ca^2+
- Je vind SER in testes, eierstokken, spierweefsel en lever
Wat doet het Golgi-apparaat?
- Wijzigt, slaat op en vervoert producten van het ER
- Maakt zelf producten (als pectine)
- Met behulp van bepaalde fosfaatgroepen worden producten gesorteerd en dan vertrekken ze bij elkaar met een blaasje,
- Transportblaasjes hebben aan buitenkant membraan moleculen, die de plaats van de bestemming herkennen
Hoe gaan blaasjes van cis naar trans in het Golgi-apparaat
- Blaasjes gaan van ER naar Golgi
- Blaasjes vloeien samen met Golgi aan de cis-kant
- Cysten verschuiven naar de trans kant
- Nieuwe blaasjes worden gevormd met specifieke eiwitten voor buiten de cel of het plasmamembraan
- Nieuwe blaasjes gaan terug naar de cis-kant van het Golgi