H6: Reumatische ziekten Flashcards
Definitie van reumatische ziekten
Gevarieerde groep van aandoeningen gekenmerkt door aanwezigheid van klachten en/of afwijkingen t.h.v. het bewegingsapparaat (rug/knie/voet, …).
Beperken reumatische ziekten zich altijd tot het bewegingsstelsel?
Tasten soms ook andere organen aan (dan noemen we het systeemziekten)
Waarin kunnen reumatische ziekten ingedeeld worden?
- botaandoeningen
- peesontstekingen
- gewrichtsaandoeningen
(mechanisch & inflamatoir)
Wat is artrose?
mechanische gewrichtsaandoening, Slijtage kraakbeen en onderliggend bot
Wat is artritis?
Iflammatoire gewrichtsaandoening
Symptomen van artrose
Pijn bij belasting/beweging
Pijn vermindert bij rust
Korte startpijn na immobilisatie
3 grote groepen bij inflammatoire gewrichtsaandoeningen
auto-immuunziekten bv. reumatoïde artritis, bindweefselziekten
Spondylartropathieën bv. ziekte van Bechterew
Kristalatropathieën bv. jicht
Symptomen van artritis
Zwelling, roodheid, pijn, bewegingsbeperking van de gewrichten
Pijn verdwijnt niet in rust
Nachtelijke verergering van de pijn
Ochtendstijfheid (minstens 1u)
Veelvoorkomende locaties van artorse
Heupen
Knieën
Tussenwervelschijven van de nekwervels of lendewervels
Handen
Leg een discushernia uit
Het is een scheur ter hoogte van de tussenwervelschijf
druk op ruggenmerg en uittredende zenuwwortels
pijn en uitvalsverschijnselen (gevoelsstoornissen en verlamming)
Hoe gebeurd de diagnose van artrose?
Beeldvorming (aangetast kraakbeen)
Behandeling van artrose
Overbelasting van het gewricht vermijden Pijnstilling
Heelkundig: plaatsen van een prothese
Waarom enkel een prothese bij oudere mensen?
Na 10-15j is een nieuwe prothese nodig, je kan maar 1x nieuwe prothese door verankering in het bot
Wat is jicht?
Chronische aandoening die gekenmerkt wordt door periodes van acute gewrichtsontsteking.
Oorzaken van jicht
Te hoog urinezuur(uraat)gehalte in het bloed = hyperuricemie
Wat is het gevolg van een te hoog uraat gehalte in het bloed?
neerslaan in gewrichten als kristallen, omdat het urinezuur niet tijdig afgevoerd kan worden
Symptomen van jicht
het is een hevige ontstekingsreactie:
acuut
zwelling
hevige pijn
roodheid
warmte
beperkte bewegelijkheid
tast slechts 1 gewricht tergelijk aan, rond het 40-60ste levensjaar
Wat wordt er afgebeeld?
Jicht (urinezuur kristallen in gewricht)
Hoe gebeurd de diagnose van jicht?
Bloedonderzoek: gestegen urinezuurspiegel
Gewrichtspunctie: microscopisch aantonen van uraatkristallen in het gewrichtsvocht
Verwikkelingen van jicht
Misvorming gewricht + beperking gewrichtsbeweeglijkheid
Jichtknobbels (pijnloze ophoping uraatkristallen in de huid en onderhuidse weefsels)
Nierstenen en/of nierinsufficiëntie (tgv afzetting urinezuurkristallen thv de nieren)
Hart- en vaataandoeningen (hyperuricemie = risicofactor)
Behandeling van jicht
Pijnstilling bij acute aanval (NSAID of prednisolon)
Onderhoudsbehandeling met allopurinol (remt productie urinezuur)
Beperking purinerijke voedingsmiddelen (beperkte invloed + weinig onderzoek)
Voldoende drinken waardoor uitscheiding urinezuur via urine ↑
Alcohol vermijden remt uitscheiding urinezuur
Uricemie regelmatig controleren (bloedonderzoek)
Wat is Reumatoïde artritis (RA)
Aandoening gekenmerkt door een chronische ontsteking van het gewrichtsslijmvlies met aantasting en vernietiging gewrichtskraakbeen, bot en gewrichtsligamenten
Destructieve, vaak invaliderende vorm van artritis, aangetaste gewrichten worden misvormd en verstijven
Oorzaak van Reumatoïde artritis
Niet gekend
Auto-immuunziekten, het immuunsysteem valt eigen gewrichtsweefsel aan
Wat wordt er afgebeeld?
reumatoïde artritis
Symptomen van Reumatoïde artritis
aantasting kleine hand- en voetgewrichten rond 20-45j
later kan elk groot gewricht worden aangetast, met inflammatoire pijn
verloop is op en afgaand, onvoorspelbaar en individueel verschillend
Soms later ook afwijkingen thv andere organen zoals oogaantasting (RA is systeemziekte)
Behandeling van Reumatoïde artritis
Hulpbehandeling = Bestrijden pijn en ontsteking waardoor de patiënt zo weinig mogelijk last heeft. Geen invloed op verdere evolutie ziekte + voorkomt geen gewrichtsletsels
Basisbehandeling = Stoppen of remmen reumatisch proces, zo vroeg mogelijk starten. De behandeling gebeurd met methotrexaat
Diagnose van Reumatoïde artritis
Beeldvorming
Bloedonderzoek (reumafactor, gestegen CRP)
Rol bloedonderzoek bij RA
diagnose stellen en evaluatie van de behandeling. Opsporen van bijwerkingen van methotrexaat (lever en beenmerg)
Wat is een synoniem voor de ziekte van Bechterew?
ankyloserende spondylitis
Wat is ankyloserende spondylitis
Ziekte behorend tot de spondylarthropathieën, een groep van chronische inflammatoire gewrichtsaandoeningen waarbij de wervelkolom is aangetast
Oorzaak van ankyloserende spondylitis
Genetische voorbeschiktheid
Symptomen van ankyloserende spondylitis
Begint met aantasting van de gewrichten tussen heiligbeen en heupbeen met lage rugpijn al sgevolg, kan uitstralen naar billen en dij
Tijdens verder verloop kunnen ook de wervelzuilgewrichten, de gewrichten tussen ribben en wervels, de schouder-, heup-, knie-, enkel- en voetgewrichten worden aangetast.
pijnlijke opstoten afgewisseld met relatief pijn en klachtenvrije periodes (inflammatoire pijn)
Wat wordt er afgebeeld?
ankyloserende spondylitis / ziekte van Bechterew
verloop ziekte van Bechterew
Op termijn leiden ontstekingen tot verbening (ankylose) van aangetaste gewrichten
gevolg = stijve rug en thorax
Kan soms gepaard gaan met peesontstekingen of oogontstekingen
Diagnose ziekte van Bechterew
Beeldvorming
Bloedonderzoek (HLA B27 pos)
Behandeling ziekte van Bechterew
Geen genezende behandeling
Medicatie
Kinesitherapie (behouden bewegelijkheid en verstijving tegengaan)
Wat zijn bindweefselziekten
Groep van chronische inflammatoire ziekten waarbij niet alleen gewrichten worden aangetast maar ook ontstekingsreacties in bindweefsel van andere organen (zoals huid, hart, longen, nieren, hersenen, maagdarmstelsel, ogen, …) kunnen optreden.
oorzaak van bindweefselziekten
Precieze oorzaken niet gekend, behoort tot auto-immuunaandoeningen
Diagnose van bindweefselziekten
De meerderheid heeft anti-nucleaire antistoffen (ANA of ANF) in het bloed
Voorbeelden van bindweefselziekten
lupus, sclerodermie, syndroon van sjörgen
Wat is lupus?
een bindweefselziekte vooral bij jonge vrouwen
Klinisch beeld van lupus
extra articulair (huidafwijking, nieraantasting, …)
Wisselend: ziekteverschijnselen – klachtenvrije periodes
Wat is sclerodermie
een binfweefselziekte, met huidafwijkingen en slokdarmaantasting tot gevolg
Wat is het syndroom van sjörgen
een bindweefselziekte, Aantasting en ontsteking traan- en speekselklieren met verminderde productie traanvocht en speeksel tot gevolg
Wat is Infectieuze artritis
Acute bacteriële infectie van een gewricht
Oorzaak van Infectieuze artritis
Niet steriel uitgevoerde gewrichtspunctie
Trauma (bv. Verkeersongeluk)
Via bloedbaan
Uitbreiding botinfectie
symptomen van Infectieuze artritis
Pijnlijk en gezwollen gewricht met functiebeperking
Koorts
Diagnose van Infectieuze artritis
Gewrichtspuntie voor kweek en antibiogram
Behandeling van Infectieuze artritis
Evacuerende gewrichtspuncties
Antibiotica
Synoniem voor Osteomalacie en rachtis
engelse ziekte
wat is Osteomalacie en rachtis?
Gebrekkige, vertraagde of afwezige mineralisatie van het bot tgv vitamine D-tekort
Voldoende beendergrondstof, wordt niet gecalcificeerd
verschil tussen Osteomalacie en rachtis?
Volwassenen: osteomalacie
Kinderen: rachitis
Oorzaken van engelse ziekte
Malabsorptie (van vitamine D)
Onvoldoende blootstelling zonnelicht (omzetten van vit D tot bioactieve vorm)
Chronische nierinsufficiëntie (verminderde vorming actieve vitamine D)
Symtomen van Engelse ziekte
Groeistoornissen en skeletmisvormingen bij het kind
(wervelzuilverkrommingen, O-benen, botpijn)
Rugpijn bij een volwassene
Diagnose van de Engelse ziekte
Beeldvorming
Bloedonderzoek (vit D)
Behandeling van Engelse ziekte
toediening van vit D
wat wordt er voorgesteld en welke ziekte veroorzaakt het?
Engelse ziekte, O-benen bij kinderen (rachitis)
Wat is osteoporose?
Botziekte gekenmerkt door afname van botmassa, verhoogde vatbaarheid voor fracturen
Oorzaken van osteoporose
Wegvallen van oestrogeenproductie bij de vrouw na de menopauze
Bepaalde ziekten: bv. syndroom van Cushing, hyperparathyroïdie
Bepaalde behandelingen: bv. behandeling met corticosteroïden
Seniele osteoporose: bij bejaarden door verminderde calciuminname en relatief slechte calciumopname in de darm
wat wordt er afgebeeld?
osteoporose
Riscofactoren voor osteoporose
Onvoldoende calcium inname via voeding
Overmatig gebruik alcohol
Roken
Weinig/geen lichaamsbeweging
Onvoldoende blootstelling zonlicht
Symptomen van osteoporose
Hogere kans op (spontane) fracturen zoals: dijbeen, pols en indeukingsfracturen wervels
Diagnose van osteoporose
botdichtheid meten (beeldvorming)
Behandeling van osteoporose
Medicatie die activiteit van osteoclasten onderdrukt (bisfosfonaten)
Calcium en/of vitamine D
Preventie van osteoporose
Calciumrijke voeding ( producten, broccoli, kolen, amandelen, …)
Voldoende lichaamsbeweging
Voldoende blootstelling aan zonlicht
Vermijden roken en overmatig alcoholgebruik