H4: Metabolische Aandoeningen Flashcards
Wat is de anatomische ligging van de schildklier
basis van de hals, in het bijzijn van de luchtpijn, slokdarm en stembandzenuwen
Waar kan een vergrote luchtpijn op drukken?
luchtpijp (ademhaling)
slokdarm (slikken)
stembandzenuwen (hees)
welke effecten heeft het schildklierhormoon
Stimulatie van algemeen metabolisme (=stofwisseling)
Nodig voor normale activiteit van het centraal zenuwstelsel
Invloed op hartslagfrequentie (veel hormoon, hoge hartslag)
Hoe werkt het negatief feedback systeem van de schildklier?
De schildklier zal TSH omzetten in T3 en T4, wanneer deze veel aanwezig zijn al de productie van schildklierhormonen geremd worden. Wanneer het T3 en T4 gehalte weer daalt zal het hormoon aangemaakt worden
Hoe uiten schildklierziekten zich?
veranderingen in secretie van schildklierhormoon
toename schildkliervolume
wat is hyperthyroïde
overdreven aanmaak van de schilklierhormonen
wat is hypothyroïde
onvoldoende aanmaak van de schildklierhormonen
wat is euthyroïde
voldoende aanmaak van de schilklierhormonen
hoe kan de toenamen van het schilkliervolume zich manifesteren?
struma/krop = gaat gepaard met verandering in hormoonsecretie
knobbel = tumor (goed- of kwaadaardig)
wat wordt er afgebeeld?
Hyperthyroïde
wat is Eutyroïd struma?
Volumevergroting van de schildklier als reactie op factoren die de productie van schildklierhormoon belemmeren. De afscheiding van TSH is verhoogd, het stimuleert de schildklieractiviteit waardoor het volume toeneemt.
wat is een synoniem voor Eutyroïd struma
goiter
wat zijn de oorzaken van Eutyroïd struma
genetische factoren
bepaalde voedingsmiddelen (kolen en rapen)
milieuvervuiling
symptomen van Eutyroïd struma
zwelling aan basis vd hals
mechanische drukverschijnselen (ademhalingsstoornissen, sliklast, heesheid)
diagnose van Eutyroïd struma
T3 en T4 normaal bij bloedonderzoek
behandeling van Eutyroïd struma
toediening schildklierhormoon
heelkundig verwijderen deel vd schildklier (esthetisch bezwaar of drukverschijnselen)
wat is een synoniem voor hyperthyroïdie
thyreotoxicose
wat is hyperthyroïdie
Overdreven secretie van schildklierhormoon
oorzaak van hyperthyroïdie
Meerdere schildklierziekten kunnen aanleiding geven tot hyperthyroïdie.
Meest voorkomende onder deze ziekten is de ziekte van Graves-Basedow (70%).
wat is de ziekte van Graves-Basedow
het is een auto-immuunaandoening die leidt tot hyperthyroïdie
wat is de oorzaak van de ziekte van Graves-Basedow
Pathologische antilichamen tegen TSH-receptor (TSI thyroïd stimulerend immunoglobuline) waardoor de aanmaak van hormonen wordt gestimuleerd (geen onderdrukking van feedbacksysteem)
welke ziekte is dit?
Graves-Basedow
Wat zijn de symptomen van Graves-basedow
zwelling aan de hals (struma)
effecten hoog schildklierhormoon: vermagering, zenuwachtigheid, emotionele effecten, angst, snelle polsslag, hartkloppingen en soms exoftalmie (uitpuilende ogen)
van welke ziekte is dit een symptoom?
ziekte van Graves-Basedow
Hoe zien de bloedwaarden bij de ziekte van Graves-Basedow eruit?
T4/T3 hormoon
Verhoogd omdat TSI de aanmaak continu stimuleert
TSI
Aanwezigheid van TSI, normaal niet aanwezig in het bloed
TSH waarden
Gedaald omdat TSI het schildklier al stimuleert
Behandeling van Graves-Basedow
Medicatie (thyrostatica)
Radio-actief jodium
Heelkunde (gedeeltelijk verwijderen van de schildklier)
welke twee vormen van hypothyroïdie zijn er
aangeboren (cogenitale)
verworven
wat zijn de oorzaken van aangeboren hypothyroïdie
Afwezigheid of onvoldoende aanleg van de schildklier
Prenataal jodiumtekort
Aangeboren enzymdefect
symptomen van aangeboren hypothyroïdie
leidt tot cretinisme (dwerggroei, geestelijke achterstand)
diagnose van aangeboren hypothyroïdie
screening van pasgeborene dmv de hielprik (neonatale screening)
behandeling van aangeboren hypothyroïdie
toediening van het schildklierhormoon
wat zijn de oorzaken van verworven hypothyroïdie
Primaire verworven hypothyroïdie, ontstaan door stoornissen thv de schildklier
Secundaire verworven hypothyroïdie, ontstaan door stoornissen thv de hypofyse
welke primaire vormen bestaan er van verworven hypothyroïdie
autoimmuunziekte (auto-antilichamen met chronische ontstekingsreactie tot gevolg, ziekte van Hashimoto)
chronisch jodium tekort in voeding (kijk powerpoint)
door medische handelingen uitgelokt (heelkundige verwijdering van de schildklier, of behandeling met radioactief jood)
symptomen van een hypothyroïdie
gewichtstoename
vermoeidheid
traag in motoriek
traag in denken
minder concentratievermogen
trage polsslag
verlies van belangstelling in de omgeving
hoe ziet een bloedonderzoek van hypothyroïdie eruit
TSH
Verlaagd bij weinig stimulatie (secundaire vorm)
Verhoogd als er geen T3/T4 gevormd wordt (primaire vorm)
T3/T4
Gedaalde waarden in het bloed
Jodium
Auto-antilichamen
behandeling van hypothyroïdie
toedienen van schilklierhormoon
wat zijn de gele puntjes
bijschildklieren
functie bijschildklieren
vrijstellen van parathormoon
regeling van de calciëmie
normaal = 9-10,5 mg/dL
hyper = > 10,5 mg/dL
hypo = < 9 mg/dL
wat is hyperparathyroïdie
Overmatige werking van één of meerdere bijschildklieren met overdreven aanmaak en afgifte van PTH (parathormoon) ter gevolg
oorzaak van hyperparathyroïdie
goedaardige bijschildkliertumor
diagnose van hyperparathyroïdie
bloedonderzoek:
hypercalciëmie
verhoogde PTH spiegel
symptomen van hyperparathyroïdie
geen (< 12mg/dL)
osteoporose (> 12 mg/dL)
calcium komt vrij wanneer bot wordt afgebroken !!
behandeling van hyperparathyroïdie
heelkundig verwijderen van de tumor
wat is hypoparathyroïdie
onvoldoende werking van de bijschildklieren (verminderde aanmaak en afgifte van PTH)
oorzaak van hypoparathyroïdie
schildklieroperatie (wegnemen)
auto-immuunproces
symptomen acute aanval hypoparathyroïdie
Tintelingen vingers en tenen
Stijfheid mond en handen
Verhoogde prikkelbaarheid skeletspieren
Ca heeft remmende invloed op neuromusculaire eindplaten, met spiercontracturen tot gevolg
(Spasmen ademhalingsspieren en strottenhoofdspieren)
Dodelijk
wat veroorzaakt dit?
hypoparathyroïdie
hoe gebeurd de diagnose van hypoparathyroïdie
bloedonderzoek:
hypocalciëmie
verlaagd PTH
behandeling van hypoparathyroïdie
toediening van calcium intraveneus
welke aandoeningen van de bijnieren bestaan er
ziekte van Addison
syndroom van Cushing
syndroom van Conn
feochromocytoom
wat is de ziekte van Addison
Onvoldoende activiteit bijnierschors (bijnierschorsinsufficiëntie) met een chronisch tekort aan bijnierschorshormonen (geslachtshormonen, cortisol en aldosteron) ter gevolg
oorzaak ziekte van Addison
auto-immuunproces
diagnose ziekte van addison
Bloedonderzoek:
Laag cortisol gehalte
Hoog ACTH gehalte
Antilichamen tegen bijnierschors
ACTH-stimulatietest:
Cortisolspiegel in het bloed stijgt niet na stimulatie met ACTH
symptomen van ziekte van Addison
elektrolytenstoornis
(Na↓, K↑ tgv tekort aldosteron)
behandeling van ziekte van Addison
toedienen van bijnierschorshormonen
wat is de oorzaak van het syndroom van Cushing
Meestal ten gevolge van goedaardige hypofysetumor die overdreven ACTH aanmaakt en afscheidt
wat is het syndroom van Cushing
overactieve bijnierschors (te veel productie aan cortisol)
wat zijn de symptomen van het syndroom van Cushing
vollemaansgezicht
vetopstapeling romp en buik
dunne huid
osteoporose
glucose-intolerantie
hoge gevoeligheid infecties
diagnose van het syndroom van Cushing
Bloedonderzoek:
Verhoogde cortisolspiegel
Hyperglycemie
Verdwijnen van 24u-schommelingen van het plasmacortisol
Dexamethasone- suppressietest: geen daling van plasmacortisol omdat hypofyse niet reageert op negatieve feedback
Urineonderzoek:
Toename afbraakproduct van cortisol in 24u urine
behandeling van het syndroom van Cushing
heelkundig wegnemen van de tumor
welke pathologie is dit?
vollemaansgezicht door syndroom van cushing
wat is het Syndroom van Conn
Ziektebeeld gepaard gaande met overmatige aanmaak van aldosteron
oorzaak syndroom van conn
goedaardige bijnierschorstumor
symptomen van syndroom van conn
hypertensie
bloedonderzoek bij syndroom van conn
gestegen aldosteron
elektrolytenstoornis
(hypokaliëmie en hypernatriëmie)
behandeling van syndroom van conn
heelkundig verwijderen van adenoom
wat is feochromocytoom
Bijniermergtumor die in overdreven mate catecholamines (adrenaline en noradrenaline) vrijstelt
oorzaak van feochromocytoom
bijniermergtumor (meestal goedaardig)
symptomen van feochromocytoom
Voorbijgaande aanvallen van hoge bloeddruk met hoofdpijn
Bij kinderen: permanente hoge bloeddruk
diagnose van feochromocytoom
Verhoogde spiegels van catecholamines en afbraakproducten in bloed en 24-uursurine
behandeling van feochromocytoom
heelkundig verwijderen tumor