H5: Gynaecologische oncologie Flashcards
Cervixcarcinoom
Frequentie?
1% van kankerdiagnoses
Cervixcarcinoom
Leeftijdsverdeling?
Vooral 40-60 jaar
Cervixcarcinoom
5-jaars overleving?
70% overleeft
Cervixcarcinoom
Wat is de belangrijkste risicofactor voor cervixcarcinoom?
Humaan Papillomavirus (HPV)
Bij 95% van de cervix-ca’s wordt HPV teruggevonden
Cervixcarcinoom
Waar ontstaat het?
Transformatiezone
= grensgebied waar het éénlagige, slijmproducerende epitheel van de baarmoeder overgaat in het meerlagige, stevigere epitheel van de vagina
HPV-infectie → metaplasie en dysplasie
Cervixcarcinoom
Leg uit: ectropion
Metaplasie van de cervix = cilindrisch epitheel komt naar buiten (E2-effect), waardoor TZ toeneemt
Fysiologisch tijdens zws of pre-ovulatoir
zwakke risicofactor voor cervixca
Cervixcarcinoom
Hoeveel vrouwen komen in contact met HPV? Wat gebeurt dan?
Iedere seksueel actieve vrouw komt met HPV in contact.
- De meeste van deze HPV-infecties verdwijnen vanzelf binnen de 24 maanden (incl. dysplasie)
- Minderheid: dysplasie ontwikkelt tot CIN
Cervixcarcinoom
Wat is CIN?
cervicale intra-epitheliale neoplasie
→ voorstadium van baarmoederhalskanker
Cervixcarcinoom
Welke stadia?
- CIN I
- CIN II
- CIN III
- Invasief carcinoom
Cervixcarcinoom
Welke factoren zijn noodzakelijk voor een progressie naar een invasief cervixca?
- Een persisterende HPV-infectie
→ oncogeen type,
→ thv TZ - Dysplastische epitheelveranderingen (CIN), zonder spontane regressie.
- Doorbreken van de basale membraan.
- Tijd: transitie naar carcinoma duurt jaren, → piekleeftijd diagnose rond de 45 jaar ligt.
Cervixcarcinoom
Risicofactoren?
Cervixcarcinoom
Symptomen?
Beginfase: geen
Nadien:
* stinkende fluor
* contactbloeding
Laat: pijn
Cervixcarcinoom
Hoe diagnose stellen?
- Speculum-onderzoek, inspectie
- Uitstrijkje
- Colposcopie met kleuringen
Cervixcarcinoom
Leg uit: colposcopie met kleuringen.
Azijnzuur: neoplastische gebieden lijken witter
Lugol-jodium: plaveiselepitheel kleurt donker
→ opzoeken grenzen van actieve TZ
Cervixcarcinoom
Welke preventieve maatregel is er voor cervixca op volwassen leeftijd?
Cervixcytologie = uitstrijkje
- elke 3 jaar
- gratis
- 25-64 jaar
Opzoeken van hoogrisico-HPV
Cervixcarcinoom
Wat is cytologie?
Analyse van de cervivale cellen, celkernen onder de microscoop na PAP-kleuring
Cervixcarcinoom
Welke preventieve maatregel is er voor cervixca op kinderleeftijd?
Vaccinatie
Verlaagt de kans op CIN & cervixca
Cervixcarcinoom
Behandeling?
Afhankelijk van:
- Soort kankercellen
- Maligniteit
- Stadium
Soorten behandelingen:
- Chirurgie
- Radiotherapie
- Chemotherapie
Cervixcarcinoom
Welke chirurgie als behandeling?
- Deel van cervix verwijderen: lis-excisie of conisatie
- Totale hysterectomie (ev + ovaria, tuba en lymfeklieren)
Cervixcarcinoom
Wat is conisatie?
Excisie van een conus (kegeltje)
Wat is Lis-excisie?
Techniek waarbij een dunne, draadlusvormige elektrode wordt gebruikt om een stukje weefsel (de laesie) van de cervix te verwijderen.
Endometriumcarcinoom
Frequentie?
2% van alle kankers