H5: Gynaecologische oncologie Flashcards

1
Q

Cervixcarcinoom

Frequentie?

A

1% van kankerdiagnoses

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cervixcarcinoom

Leeftijdsverdeling?

A

Vooral 40-60 jaar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cervixcarcinoom

5-jaars overleving?

A

70% overleeft

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cervixcarcinoom

Wat is de belangrijkste risicofactor voor cervixcarcinoom?

A

Humaan Papillomavirus (HPV)

Bij 95% van de cervix-ca’s wordt HPV teruggevonden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cervixcarcinoom

Waar ontstaat het?

A

Transformatiezone
= grensgebied waar het éénlagige, slijmproducerende epitheel van de baarmoeder overgaat in het meerlagige, stevigere epitheel van de vagina

HPV-infectie → metaplasie en dysplasie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cervixcarcinoom

Leg uit: ectropion

A

Metaplasie van de cervix = cilindrisch epitheel komt naar buiten (E2-effect), waardoor TZ toeneemt

Fysiologisch tijdens zws of pre-ovulatoir

zwakke risicofactor voor cervixca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cervixcarcinoom

Hoeveel vrouwen komen in contact met HPV? Wat gebeurt dan?

A

Iedere seksueel actieve vrouw komt met HPV in contact.

  • De meeste van deze HPV-infecties verdwijnen vanzelf binnen de 24 maanden (incl. dysplasie)
  • Minderheid: dysplasie ontwikkelt tot CIN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cervixcarcinoom

Wat is CIN?

A

cervicale intra-epitheliale neoplasie
voorstadium van baarmoederhalskanker

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cervixcarcinoom

Welke stadia?

A
  1. CIN I
  2. CIN II
  3. CIN III
  4. Invasief carcinoom
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cervixcarcinoom

Welke factoren zijn noodzakelijk voor een progressie naar een invasief cervixca?

A
  1. Een persisterende HPV-infectie
    → oncogeen type,
    → thv TZ
  2. Dysplastische epitheelveranderingen (CIN), zonder spontane regressie.
  3. Doorbreken van de basale membraan.
  4. Tijd: transitie naar carcinoma duurt jaren, → piekleeftijd diagnose rond de 45 jaar ligt.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cervixcarcinoom

Risicofactoren?

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Cervixcarcinoom

Symptomen?

A

Beginfase: geen

Nadien:
* stinkende fluor
* contactbloeding

Laat: pijn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Cervixcarcinoom

Hoe diagnose stellen?

A
  • Speculum-onderzoek, inspectie
  • Uitstrijkje
  • Colposcopie met kleuringen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Cervixcarcinoom

Leg uit: colposcopie met kleuringen.

A

Azijnzuur: neoplastische gebieden lijken witter
Lugol-jodium: plaveiselepitheel kleurt donker

→ opzoeken grenzen van actieve TZ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Cervixcarcinoom

Welke preventieve maatregel is er voor cervixca op volwassen leeftijd?

A

Cervixcytologie = uitstrijkje

  • elke 3 jaar
  • gratis
  • 25-64 jaar

Opzoeken van hoogrisico-HPV

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Cervixcarcinoom

Wat is cytologie?

A

Analyse van de cervivale cellen, celkernen onder de microscoop na PAP-kleuring

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Cervixcarcinoom

Welke preventieve maatregel is er voor cervixca op kinderleeftijd?

A

Vaccinatie

Verlaagt de kans op CIN & cervixca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Cervixcarcinoom

Behandeling?

A

Afhankelijk van:
- Soort kankercellen
- Maligniteit
- Stadium

Soorten behandelingen:
- Chirurgie
- Radiotherapie
- Chemotherapie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Cervixcarcinoom

Welke chirurgie als behandeling?

A
  • Deel van cervix verwijderen: lis-excisie of conisatie
  • Totale hysterectomie (ev + ovaria, tuba en lymfeklieren)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cervixcarcinoom

Wat is conisatie?

A

Excisie van een conus (kegeltje)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wat is Lis-excisie?

A

Techniek waarbij een dunne, draadlusvormige elektrode wordt gebruikt om een stukje weefsel (de laesie) van de cervix te verwijderen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Endometriumcarcinoom

Frequentie?

A

2% van alle kankers

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Endometriumcarcinoom

Leeftijdsverdeling?

A

Vooral 50+

24
Q

Endometriumcarcinoom

5 jaars-overleving?

A

80% overleeft

25
# **Endometriumcarcinoom** Risicofactoren?
* Late menopauze *(langere E2-blootstelling)* * Hoog BMI *(meer endogeen E2)* * OAC/HST *(oestrogeen zonder progestageen)* * Tamoxifen *(E-receptorblocker)*
26
# **Endometriumcarcinoom** Symptomen?
Vroeg symptoom: **postmenopauzaal bloedverlies** | Wijst niet altijd op kanker, maar vereist steeds verder nazicht.
27
# **Endometriumcarcinoom** Verder onderzoek bij vermoeden?
* Endometriumbiopsie * Hysteroscopie
28
Wat zien we hier
Ovariumcarcinoom
29
# **Ovariumcarcinoom** Frequentie?
1% van alle kankers
30
# **Ovariumcarcinoom** Leeftijdsverdeling?
Vooral 50+
31
# **Ovariumcarcinoom** 5-jaars overleving?
50%
32
# **Ovariumcarcinoom** Bijnaam voor ovariumca? Waarom?
**Silent killer** → Weinig vroege symtomen → Directe metastasering in de buikholte
33
# **Ovariumcarcinoom** Risicofactoren?
* Leeftijd * Nullipariteit * Draagsters BRCA1 of BRCA2
34
# **Ovariumcarcinoom** Wat wordt hier gedaan? Waarom?
**Laparoscopie** om metastasen op te sporen
35
# **Ovariumcarcinoom** Behandeling?
- Chemotherapie - Chirurgie
36
# **Ovariumcarcinoom** Welke chirurgische behandeling?
**Ovariëctomie, hysterectomie** **Debulking**: zoveel tumorcellen als mogelijk weghalen *(evt. ook deel van colon etc..)*
37
# **Ovariumcarcinoom** Welke soorten chemotherapie?
- intraveneus - intraperitoneaal → **HIPEC**: hypertherme intra peritoneale chemotherapie
38
# **Borstcarcinoom** Frequentie?
15% **Meest voorkomende** kankersoort!
39
# **Borstcarcinoom** Leeftijdsverdeling?
Vooral 40+
40
# **Borstcarcinoom** 5 jaars-overleving?
90% overleeft
41
# **Borstcarcinoom** Soorten?
* lobulair carcinoma **in situ** = **LCIS** * **invasief** lobulair adenocarcinoom = **ILA** * **ductaal** carcinoma in situ = **DCIS** * **invasief** ductaal adenocarcinoom = **IDA**
42
# **Borstcarcinoom** Symptomen?
43
Is er ook zoiets als een goedaardige borstkanker?
**Fibroadenoma** = borstmuis * Goed aflijnbare, mobiele knobbel * Vooral bij vrouwen < 35 jaar * Hormoongevoelig, goedaardig
44
# **Borstcarcinoom** Risicofactoren?
- Vrouw - Leeftijd - Blank - Familiale voorgeschiedenis borst/ovarium ca - Goedaardige borstaand - Radiotherapie borststreek - Vroege menarche, late menopauze - nullipara, hoge leeftijd 1ste kind, geen bv - roken - ...
45
# **Borstcarcinoom** Hoe beïnvloedt borstvoeding het risico op borstca?
Een **langere periode van lactatie** (>12 maanden) leidt tot een **betere celdifferentiatie en een kwalitatiever involutieproces** na lacatatie, wat het risico op borstkanker verlaagt.
46
# **Borstcarcinoom** Welke rol spelen BRCA1 en BRCA2?
Eiwitten die de celdeling helpen regelen. **Mutaties** → veel hoger risico op borst/ovariumca
47
# **Borstcarcinoom** Diagnose?
Aanleiding: knobbel bij zelfonderzoek, letsel op screeningsonderzoek Aanvullende diagnostiek: * **Mammografie** * Echografie * MRI * Labo * Biopsie
48
# **Borstcarcinoom** Geef een voorbeeld van een tumormarker. Is dat heel alarmerend?
**CA-15.3** * Weinig voorspellende waarde * Vooral belangrijk in follow-up na therapie * Stijgt ook bij zwangerschap * Stijgt ook bij andere aandoeningen: darmkanker, longkanker…
49
# **Borstcarcinoom** Hoe wordt er gescreend?
Bevolkingsonderzoek: **50 – 69 jaar om de 2 jaar mammografie** → twijfel: aanvullen met echografie / MRI | *Best ook elke maand 1w na menses zelfonderzoek*
50
# **Borstcarcinoom** Waarvan is de prognose afhankelijk?
- Stadium - Type, invasiviteit, tumorgrootte, lymfe- of andere metastasen - **Hormoon-gevoeligheid**: receptor-positief? → hormoontherapie *(+) Oestrogeen/progesteronreceptoren* *(+) HER-2-receptoren (overexpressie)*
51
# **Borstcarcinoom** Welke chirurgische behandelingen?
- Partiële mastectomie - Mastectomie - Sentinel/okselklieruitruiming
52
Synoniem voor sentinelklier?
Schildwachterklier
53
# **Borstcarcinoom** Welk neveneffect kan de behandeling hebben?
Beschadiging lymfeklieren → ophoping lymfevocht → zwelling, pijn en stijfheid = **Lymfoedeem**
54
# **Borstcarcinoom** Hoe werkt een sentinelontruiming?
1. radioactieve **tracer of blauwe kleurstof** geïnjecteerd in de **buurt van de tumor** 2. tracer of kleurstof **reist via de lymfevaten** naar de sentinelklier. 3. De chirurg kan deze klier vervolgens **identificeren en verwijderen**
55
# **Borstcarcinoom** Waarom een sentinelontruiming?
Door alleen de sentinelklier te verwijderen, kunnen de potentiële complicaties van een volledige okselklieruitruiming, zoals lymfoedeem, worden verminderd. | = minder invasief