H4: Gynaecologische infecties Flashcards
Vul aan
Wat is vulvovaginitis?
Ontsteking van de vulva en de vagina
Hoe komt de vagina aan haar zuurtegraad?
Een normale, vaginale microbiële flora bestaat voor 70 à 95% uit lactobacillus-stammen.
Deze metaboliseren glycogeen (uit vaginale epitheelcellen) tot melkzuur, wat bijdraagt tot een normale zuurtegraad (pH ± 4)
Wat gebeurt er als we minder lactobacillen zien in de vagina?
Lactobacillen ⇓
➙ zuurtegraad ⇓ (=pH⇑)
➙ pathogene flora ⇑
Het aantal ‘plaatsen’ voor micro-organismen in de vaginale flora is gelimiteerd.
Hoe meer lactobacillen, hoe minder andere bacteriën, schimmels etc… kunnen groeien.
Wat zien we onder de microscoop bij verschillende pH-waarden van de vagina?
Welke factoren kunnen de pH-waarde van de vagina verhogen?
- AB
- bloedverlies
- coïtus
- diabetes mellitus
- slechte hygiëne
- overmatige hygiëne (zepen)
- infecties
Wat is fluor vaginalis?
Niet-bloederige vaginale afscheiding
Wanneer is fluor vaginalis fysiologisch?
- Zwangerschap
- Midcyclisch, pre-menstrueel
- Orale contraceptie
Wat zijn de drie belangrijkste oorzaken van vaginale infecties?
- Bacteriële vaginose (20%)
- Candida (35%)
- Trichomonas vaginalis (5%)
Welke fluor bij bacteriële vaginose?
- (Veel) vaginale afscheiding
- met onfrisse geur.
- Melkachtig,
- grijs/groene,
- homogene,
- dunne,
- dikwijls schuimende fluor.
Tevens het voornaamste symptoom.
Pathofysiologie van bacteriële vaginose?
Overgroei van anaërobe bacteriën in de vaginale flora
Geen echte infectie, maar onevenwicht in het microbioom
Precieze pathofysiologie blijft wat onduidelijk.
Hoe noem je een onevenwicht in het microbioom?
Dysbiose
Wanneer heb je een hogere kans op een bacteriële vaginose?
++ seksuele partners of in aanwezigheid van een SOA.
Hoe komt het dat er zelden pijn in de vagina ervaren wordt? Wat is het gevolg?
Vagina: weinig (pijn)bezenuwing
→ klachtenpatroon wordt vooral bepaald door mate aan externe (vulvaire) inflammatie
Hoe kan je de diagnose van bacteriële vaginose stellen?
AMSEL-criteria (≥3)
1. Homogeen dun vaginaal verlies
2. Vaginale pH > 4,5 (teststrips)
3. Positieve “whiff” – test
4. microscopie van fluor-druppel: aanwezigheid van “clue cells”
Wat is een whiff-test?
Geur van vluchtige amines (door bacteriën geproduceerd) wordt versterkt door toevoegen KOH 10%
Amine-geur vaak klinisch duidelijk.
Wat zijn clue-cells?
‘hagelslagcellen’
Wanneer gaan we een bacteriële vaginose behandelen? Hoe?
enkel bij klachten èn in de zwangerschap
Met een antibioticum lokaal of per os.
In zws altijd lokaal
Wat is een vaginale candida?
Vaginale schimmelinfectie
Pathofysiologie van een vaginale candida?
Dysbiose: overgroei van schimmels.
Gebeurt vaker tijdens de zwangerschap, DM, na antibioticagebruik, of onder immunosuppresie.
Klinisch wèl vulvo-vaginitis door candida-toxines.
Symptomen van een vaginale candida?
- Pruritus
- Roodheid,
- branderig gevoel (evt. LUTS)
- Geurloze wit-brokkelige fluor (‘cottage cheese’).
Term voor vaginale jeuk?
Pruritus
Hoe kan je de diagnose stellen voor vaginale candida?
Klinisch:
- vulvitis,
- vaginitis,
- cervicitis.
Erytheem vulvair:
- glinsterend,
- rood,
- satellietletsels
Microscopisch:
- Schimmeldraden
Behandeling voor vaginale candida?
Antimycotica: per os of lokaal
Bij zws lokaal (zonder applicator)
Wat is trichomonas?
Parasiet met flagellum
Meest frequente, niet-virale SOA
Symptomen van trichomonas?
Zeer variabel zijn;
* Veel purulente fluor, geelgroen, ruikend
* Vulvo-vaginitis: strawberry vagina en/of cervix
* soms weinig of geen klachten.
Wat wordt bedoeld met strawberry vagina en/of cervix?
Gestippeld
Behandeling voor trichomonas?
Antiprotozoïcum
Partner ook!
Ook screening voor andere SOA’s
Wat is de meest frequente niet-infectieuze oorzaak van vulvo-vaginitis?
Vulvair uitdrogingseczeem
Pathofysiologie van vulvair uitdrogingseczeem?
- Huidirritatie en/of allergie
- door wassen, zeep, crème, inlegkruisje, …
- pH kan normaal zijn
Behandeling van vulvair uitdrogingseczeem?
- Zeep vermijden en met water wassen
- Hydraterende crème,
- evt. kortdurende CS-behandeling igv sterke inflammatie
Wat zijn ‘The Big Five’ van SOA’s?
- Chlamydia
- Gonorroe
- Syfilis
- Hepatitis B
- HIV
Voorkomen van Chlamydia Trachomatis?
Meest voorkomende bacteriële SOA
En toenemend in België
Transmissie van Chlamydia Trachomatis?
Kans?
Direct contact met slijmvliezen
10% kans
Klachtenpatroon van Chlamydia Trachomatis?
- Vaak asymptomatisch
- Dysurie,
- etterige fluor,
- intermenstrueel bloedverlies,
- contactbloedingen
Voorkomen van Neisseria Gonorrhoeae?
Tweede meest voorkomende bacteriële SOA
En toenemend in België
Transmissie van Neisseria Gonorrhoeae?
Direct contact met slijmvliezen
50-80% kans
Klachtenpatroon van Neisseria Gonorrhoeae?
- Vaak asymptomatisch (vooral vrouwen)
- Etterige afscheiding uit de urethra (‘druiper’),
- gewrichtspijn,
- huiduitslag
Welke SOA veroorzaakt vaginitis?
Trichomonas vaginalis
Welke SOA veroorzaakt cervicitis en urethritis?
- Chlamydia trachomatis
- Neisseria gonorrhoeae
Wat is een bartholin-abces?
Een pijnlijke zwelling die ontstaat in een van de Bartholin-klieren, gelegen aan weerszijden van de vaginale opening.
Deze klieren produceren een heldere vloeistof die de vagina smeert tijdens seksuele opwinding
Hoe ga je een Bartholin-abces behandelen?
- AB
- Marsupialisatie
Wat is marsupialisatie?
Een chirurgische procedure waarbij de cyste onder lokale verdoving wordt geopend en een permanente opening wordt gecreëerd naar de buitenwereld.
Deze opening zorgt voor een continue drainage van de klier en voorkomt dat het abces zich opnieuw vult
Wat is parametritis?
Ontsteking van parametrium
Het vet en bindweefsel dat de baarmoeder omringt
Wat is salpingitis?
Ontsteking van de eileiders
Wat is ovaritis?
Ontsteking van de eierstok
Hoe noem je een abces in een eileider?
Pyosalpinx
Hoe noem je een abces in de eierstok?
Pyovarium
Wat is PID?
Pelvic Inflammatory Disease
Wat hebben SOA’s met PID te maken?
Onbehandelde SOA’s (Chlamydia trachomatis en Neisseria gonorrhoeae) kunnen zich vanuit de vagina en cervix opwaarts verspreiden naar de inwendige geslachtsorganen.
Waarom bepaalt salpingitis de ernst van de PID?
Het kan blijvende schade aan de eileiders veroorzaken:
Littekenvorming → occlusie → innesteling in eileider → EUZ
Ernst en prognose van PID wordt bepaald door ernst van de salpingitis.
Chlamydia of gonokok.
Welke veroorzaakt vaker bartholinitis?
Gonokok
Chlamydia of gonokok.
Welke veroorzaakt vaker PID?
Chlamydia Trachomatis
Subklinisch
Chlamydia of gonokok.
Welke veroorzaakt vaker acute, symptomatische PID?
Gonokok
Bespreek het klinisch beeld van PID (acuut)
Variabel!
Acute symptomen (tijdens/na menses):
- buikpijn, bij palpatie
- vaginale afscheiding (etterig tot bloederig)
- AUB
- dysurie
- algemene symptomen (koorts, koude rillingen)
Afhankelijk van de mate van ontsteking
Bespreek het klinisch beeld van PID. (chronisch)
Variabel!
Sluimerend, chronisch (asymptomatisch):
* Aanhoudende bekkenpijn,
* chronische vaginale afscheiding,
* onregelmatige menstruatiecycli,
* vermoeidheid
Afhankelijk van de mate van ontsteking
Hoe gaat de transmissie van herpes genitalis?
Direct contact met huid of slijmvliezen
Hoe is het ziekteverloop van syfilis?
- Primaire syfilis
- Secundaire syfilis
- Latente syfilis
- Tertiaire syfilis
Hoe is het ziekteverloop van herpes genitales?
- Primaire infectie: 2-7dagen incubatie, blaasjes, na enkele dagen zweertjes en erna korstvorming (2-4 weken totaal)
- Heractivatie mogelijk: +- 1 week huidletsels
Hoe is het klachtenpatroon van herpes genitales?
- Jeuk, branderige pijn
- Kleine herpesblaasjes
- Lokale ontsteking
- Koorts, hoofdpijn, vermoeidheid
Hoe gaat de transmissie van syfilis?
Direct contact met huid of slijmvliezen
Hoe is het klachtenpatroon van syfilis?
Primaire syfilis: harde, pijnloze zweer (harde sjanker)
Secundaire syfilis: systemisch: huiduitslag, koorts, keelpijn, etc.
Latente syfilis: geen symptomen
Tertiaire syfilis: orgaanschade
Wanneer kiezen we voor een sectio bij syfilis?
Waarom?
- primo-infecties tijdens het derde zwangerschapstrimester
- actieve herpes of syfilis-letsels ten tijde van bevalling
Vanwege grote kans op transmissie in het geboortekanaal → neonatale infectie
Hoe gaat de transmissie van genitale wratten?
Skin to skin
Hoe is het ziekteverloop van genitale wratten?
- 3-6 maanden incubatie
- Gezwellen/wratten
- Igv immunodeficiëntie: uitgebreider ziektebeeld
Hoe is het klachtenpatroon van genitale wratten?
- Pijnloze gezwellen of wratten,
- soms jeuk of irritatie
Genitale wratten, bacterie of virus?
HPV-virus
Syfilis, bacterie of virus?
Bacterie Treponema pallidum
Genitale herpes, bacterie of virus?
HSV-virus
80% type 2, 20% type 1
Hoe gaat de transmissie van schurft?
Direct lichamelijk contact
Hoe gaat het ziekteverloop van schurft?
De schurftmijt dringt de huid binnen, legt eieren en creëert gangetjes in de huid.
Hoe is het klachtenpatroon bij schurft?
- intense jeuk (verspreid over het lichaam),
- huiduitslag en kleine bultjes op de huid, die doorgaans ‘s nachts verergeren.
Hoe gaat de transmissie van schaamluizen?
Direct lichamelijk contact
Hoe gaat het ziekteverloop van schaamluizen?
Luizen nestelen zich in de schaamstreek
Andere behaarde plekken kan ook
Hoe is het klachtenpatroon bij schaamluizen?
Jeuk, irritatie
Wat zijn hoogrisicogroepen voor het optreden van SOA’s?
The big five
- mannen die seks hebben (gehad) met mannen
- sekswerkers en klanten
- personen afkomstig uit een soa-endemisch gebied (Zuid-Afrika, Latijns-Amerika)
- personen met veel wisselende seksuele contacten (≥ 3 in de 6 maanden voorafgaand aan het consult)
- personen met een partner uit een van de voorgaande groepen
Hoogrisico groep voor Chlamydia?
Seksueel actieve jongeren < 25 jaar
Geef enkele preventieve maatregelen voor SOA’s.
Condooms
→ uitstekend bij SOA’s die overdragen worden via lichaamssappen
→ slechts gedeeltelijk voor SOA’s met huidletsels
Recente vaccins tegen baarmoederhalskanker: ook beschermen tegen HPV van genitale wratten
