H1: Inleiding Flashcards
Benoem de onderdelen
Welke 4 criteria gebruiken we om een menstruatie te bespreken?
- Volume
- Duur
- Frequentie
- Regelmaat
Menstruatie: volume
Ander woord voor bloedverlies?
Fluxus
Menstruatie: volume
Wat is een normale fluxus?
20-80ml
Gemiddeld: 25-35ml
Menstruatie: volume
Hoe kan je het bloedverlies objectiveren?
- Niet eenvoudig! (tenzij ferriprieve annemie)
- “Hevig” = subjectief
- # tampons/maandverbanden = ruwe schatting
- Visuele scorekaart kan helpen
Wat is dit? Doel?
Visuele scorekaart voor menstrueel bloedverlies.
Om volume te objectiveren.
Menstruatie: frequentie
Wat is een normale cyclusduur?
24-38 dagen
= cyclusduur
Menstruatie: duur
Wat is een normale duur menses?
≤ 8 dagen
= aantal bloedingsdagen
Menstruatie: regelmaat
Een regelmatige cyclus heeft een zekere _______?
Hoeveel dagen variatie?
Voorspelbaarheid
≤ 9 dagen
Beschrijf de ‘ideale’ cyclus. Hoe noteer je dat?
- Cyclus: 28 dagen
- Duur: 4-5 dagen
28/4-5
Wat gaan we buiten de 4 criteria van menses ook bevragen in de anamnese?
LM
Datum van de laatste menstruatie
Wat is dit? Waarvoor kan het een hulpmiddel zijn?
Menogram of menstruatiekalender
→ Objectiveren van irregulariteit in cyclus
Wat weerspiegelt de menstruele cyclus?
Hormonale en ovariële functie
Wat is het doel van een menstruele cyclus?
- Monofolliculaire ovulatie
- Endometrium voorbereiden op zws
Wat stuurt de menstruele cyclus aan?
Hypothalamo-
hypofysaire-
ovariële
as
Hypothalamo-hypofysaire-ovariële as.
Welk deel zorgt voor welke hormonen?
- Hypothalamus: GnRH (masterhomoon)
- Hypofyse: FSH, LH (gonadotrofines)
- Ovaria: E2, P (geslachtshormonen)
GnRH
Synoniem
Naam, functie, uitscheidingsplaats?
Naam: Gonadotrofine Releasing Hormone
Functie: Stimuleert synthese en vrijstelling LH en FSH
Uitscheidingsplaats: hypothalamus (pulsatiel)
Gonadoreline
FSH
Naam, functie, uitscheidingsplaats?
Naam: Follikelstimulerend hormoon
Functie: Stimuleert groei/ontw van follikels & stimuleert synthese E2
Uitscheidingsplaats: adenohypofyse (pulsatiel)
LH
Naam, functie, uitscheidingsplaats?
Naam: Luteïniserend hormoon
Functie: stimuleert ovulatie en °corpus luteum
Uitscheidingsplaats: adenohypofyse (pulsatiel)
hCG
Naam, functie, uitscheidingsplaats?
Naam: humaan ChorionGonadotrofine
Functie: helpt corpus luteum met °progesteron om de zws te ondersteunen
Uitscheidingsplaats: trofoblast
E2
Naam, functie, uitscheidingsplaats?
Naam: Oestradiol
Functie: stimuleert groei endometrium
Uitscheidingsplaats: granulosacellen in ovaria
Hoe wordt oestradiol aangemaakt?
- FSH geeft signaal aan granulosacellen
- Die gebruiken enzym aromatase om testosteron om te zetten in oestradiol
P
Naam, functie, uitscheidingsplaats?
Naam: Progesteron
Functie: voorbereiding endometrium op innesteling
Uitscheidingsplaats: corpus luteum
Welke vijf stappen zijn er in een normale menstruele cyclus?
- Folliculaire fase
- Ovulatie
- Luteale fase
- Menstruatie
- Opnieuw folliculair
Bespreek de folliculaire fase
- Start op eerste dag van de menses.
- Oiv FSH beginnen meerdere follikels in de ovaria te groeien
- De granulosacellen in de follikels: °E2 → stimuleert groei endometrium
- Één follikel wordt dominant → Graafse follikel
Bespreek de ovulatie
- LH-piek → ovulatie
- De Graafse follikel barst open en de eicel komt vrij.
- 40% van de vrouwen ervaart Mittelschmerz
Wat is Mittelschmerz?
“Middenpijn”
pijn ter hoogte van de onderbuik tgv ovulatie
Bespreek de luteale fase
- Na de ovulatie vormt de lege follikel zich om tot het corpus luteum.
- Corpus luteum produceert progesteron → voorbereiding endometrium op een mogelijke innesteling
Bespreek de menstruatiefase
Wat na deze fase?
- Geen bevruchting → corpus luteum sterft af
- Progesteronproductie daalt → afstoten van functionele laag van endometrium
- → menstruatiebloeding
Opnieuw folliculaire fase
Bespreek
Enkel kunnen uitleggen, niet tekenen
Bespreek de endometriale cyclus.
-
Proliferatiefase
→ Endometrium groeit, meer bloedvaten, ontwikkeling klieren -
Secretoire fase
→ P stimuleert klieren om voedingsstoffen te produceren voor bevruchte eicel
→ Geen bevruchting, even later geen P → afstoting → menstruatie
Op welke manier gebeurt de GnRH-secretie? Waarom is dat belangrijk?
PULSATIEL
- De frequentie van de GnRH-pulsen beïnvloedt de balans tussen FSH en LH.
Hogere frequentie → meer LH
Lagere frequentie → meer FSH - Gevolgen van verstoring: significante gevolgen voor de menstruele cyclus (vb Polycysteus Ovarium Syndroom)
- Stopzetting: geen LH, FSH: soms een gewenst effect (bepaalde medicatie)
Wat is de menarche?
Leeftijd waarop de eerste spontane menstruatie optreedt
Wanneer is de menarche? Wat heeft een invloed hierop?
10-16 jaar
Gemiddeld 12,9 jaar
Beïnvloed door:
- Erfelijkheid
- Lichaamsgewicht
Wat kan je zeggen over de cyclusduur gedurende het leven van een vrouw?
- Eerste jaren: variaties normaal (hoge kans op anovulaire cycli)
- Stabiliseert na 6-tal jaar
- Progressief korter tot pre-menopauze
- Pre-menopauzaal opnieuw langer en meer variatie
Wat zijn anovulaire cycli?
Cyclus waarbij er geen ovulatie plaatsvindt
Waaruit bestaat een gynaecologisch onderzoek?
ABAG
- Algemeen fysisch OZ (BMI, RR)
- Borstonderzoek
- Palpatie abdomen
-
Genitaal onderzoek:
→ Uitwendige inspectie
→ Speculumonderzoek
→ Bimanueel onderzoek
Waar let je op bij een uitwendig onderzoek?
Inspectie vulva en perineum
- Rood?
- Zwelling?
- Littekens?
- Fissuren?
Waarvoor gebruik je een speculum?
Inspectie vagina en cervix
Wat houdt het bimanueel onderzoek in?
Tijdens dit onderzoek gebruikt de arts twee handen om de interne geslachtsorganen te voelen. De arts brengt twee vingers van de ene hand in de vagina in, terwijl de andere hand op de buik drukt.
Wat is fluor?
Vaginale afscheiding
Term voor uitstrijkje
Cytologie
