H4: De gerechtelijk organisatie

Question 1

Hoven en rechtbanken

Answer 1

cours et tribunaux

Question 2

Hervorming hoven en rechtbanken 2013-14

Answer 2

1. hertekening gerechtelijke arrondissementen
2. versterking mobiliteit van de magistratuur
3. toekenning van zelfbestuur op vlak van personele, materiële en budgettaire middelen
   = schaalvergroting

Question 3

Arrondissementen

Answer 3

12
West- Vlaanderen
Oost- Vlaanderen
Antwerpen
Limburg
Leuven
Brussel
Henegouwen
Waals- Brabant
Namen
Luik
Eupen
Luxemburg

Question 4

Rechtbank van eerste aanleg

Answer 4

13
1 per arrondissement
en 2 in Brussel: Nederlandstalig en Franstalig

Question 5

Ondernemingsrechtbank

Answer 5

9
2 in Brussel: Nederlandstalig en Franstalig
1 per rechtsgebied HvB van Gent, Antwerpen (Leuven uitgesloten) en Luik (Eupen uitgesloten)
1 in de resterende arrondissementen: Waals- Brabant, Leuven, Eupen en Henegouwen

Question 6

Arbeidsrechtbank

Answer 6

9
2 in Brussel: Nederlandstalig en Franstalig
1 per rechtsgebied HvB van Gent, Antwerpen (Leuven uitgesloten) en Luik (Eupen uitgesloten)
1 in de resterende arrondissementen: Waals- Brabant, Leuven, Eupen en Henegouwen

Question 7

Politierechtbank

Answer 7

15
4 in Brussel: Nederlandstalig en Franstalig voor administratief arrondissement Brussel hoofdstad en telkens een voor Halle en Vilvoorde
1 per arrondissement: Antwerpen, Oost, West- Vlaanderen, Limburg, Leuven, Henegouwen, Luxemburg, Eupen, Waals- Bradant, Luik, Namen

Question 8

Zittende magistratuur

Answer 8

Merendeel beroepsrechters (juges de profession, juges de carrière)

Question 9

Plaatsvervangende rechters

Answer 9

Ter vervanging van verhinderde rechters
Bijzondere vergoeding per terechtzitting
benoemd door de Koning op voordracht van de Hoge Raad voor justitie
Benoemingsvoorwaarden afhankelijk van het rechtscollege (jurist+ bepaalde juridische ervaring)
Kritiek: plaatsvervangende rechters bij appelgerechten moeten controle uitoefenen over rechters waar zij normaal ‘gelijk van moeten krijgen’ (HvC: “ uit het enkel feit dat een plaatsvervangend magistraat als hoofdberoep het beroep van advocaat uitoefent kan niet worden afgeleid dat hij niet de waarborgen van onafhankelijkheid en onpartijdigheid biedt)
! vanaf 01/01/2020: vereiste van examen

Question 10

Lekenrechters

Answer 10

Ondernemingsrechtbank, arbeidsrechtbank en arbeidshof

Question 11

Mobiliteitsregeling

Answer 11

een rechter kan niet zomaar overgeplaatst worden: nieuwe benoeming en toestemming zijn vereist= waarborg voor onafhankelijkheid

2013: 3 stappen om problematiek aan te passen
1. vergroting van arrondissementen
2. parallel benoemd in meerdere gebiedsomschrijvingen
3. enkel met toestemming, uitwisseling tussen verschillende rechtbanken

Question 12

Afdelingen

Answer 12

divisions
Territoriaal afgebakende onderdelen van de rechtscolleges
bijkomend niveau van spreiding
Alle opgeheven rechtbanken zijn afdelingen geworden
Basisdienstverlening
Het gespecialiseerde contentieux kan voor het hele arrondissement exclusief aan 1 afdeling worden toevertrouwd

Question 13

Secties

Answer 13

Verdere verdeling naar gelang specialisatie

Question 14

Kamers

Answer 14

Een afdeling kan bestaan uit een of meerdere kamers, bestemd voor specifieke categorieën van geschillen

Question 15

Alleenzetelende rechter

Answer 15

Unus iudex
PP1: algemene regel voor REA en HvB, enkel uitzonderingen voor strafzaken of als de voorzitter vindt dat de zaak daartoe aanleiding geeft
Ondernemingsrechtbank: altijd 3 rechters (noodzakelijke participatie van lekenrechter)
Arbeidsrechtbanken en - hof: idem behalve voor collectieve schuldenregelingszaken (1 rechter)

Question 16

Hoge raad voor de jusitie

Answer 16

Conseil supérieur de la justice

Question 17

Adviesraad van de magistratuur

Answer 17

Conseil consultatif de la magistrature

Question 18

Aansprakelijkheid (strafrechtelijk)

Answer 18

Geen immuniteit

‘Voorrecht van rechtsmacht’: hun zaak komt rechtstreeks, in enige aanleg voor het HvB

Question 19

Aansprakelijkheid (burgerlijk)

Answer 19

Onafhankelijkheid!
Uitzonderlijk AS: buitengewoon rechtsmiddel= verhaal op de rechter
Rechter gaat vrijuit en dan? => Aansprakelijkheid van de staat (Anca- arrest)

Question 20

Staatsaansprakelijkheid voor handelingen van de rechterlijke macht

Answer 20

Gemeenrechtelijk foutcriterium: een gedraging die ofwel

• neerkomt op een verkeerd optreden, beoordeeld naar de bonus pater familias maatstaf
• een schending inhoudt van een nationaalrechtelijk norm of internationaal verdrag met directe werking (van EIGEN gedragsregels, voor de regels die hij moet toepassen op de partijen, volstaat schending niet, maar is een bijkomend onzorgvuldig optreden vereist)

Question 21

Aansprakelijkheid (disciplinair)

Answer 21

Eigen tuchtrecht magistraten
2 niet- permanente tuchtrechtbanken (Gent en Namen)
2 niet- permanente tuchtrechtbanken in hoger beroep (NL en FR in BXL)

Question 22

Openbaar ministerie

Answer 22

Ministère public

Question 23

OM tussenkomst bij wege van rechtsvordering

Answer 23

OM als partij

Enkel als openbare orde in gevaar wordt gebracht door een toestand die verholpen moet worden (HvC)

Question 24

OM tussenkomst bij wege van vordering

Answer 24

Elke maatregel die OM kan nemen om hulp te verlenen bij de ingereedheidbrenging van de zaak

Question 25

OM tussenkomst bij wege van advies

Answer 25

Merendeel van takenpakket in burgerlijke zaken
Amicus curiae: geen bindend advies
Advies is in veel gevallen niet meer verplicht, wel nog de mededeling van de zaak aan het OM
Als het OM advies verleent, is de vorm vrij en kunnen partijen steeds antwoorden

Question 26

Statuut ‘staande’ magistratuur

Answer 26

De onmogelijkheid om te repliceren op de conclusie van OM bij HvC en zijn deelname aan het beraad (zonder stemrecht) is

• niet in strijd met recht op eerlijk proces (1970 Delcourt)
• tezamen in strijd met het recht op eerlijk proces (1991 Borgers)
• elk afzonderlijk in strijd met het recht op eerlijk proces (1996 en 1997 Vermeulen en Van Orshoven)

Question 27

Griffie

Answer 27

le greffe

Question 28

Griffier

Answer 28

Dubbele functie:

• orgaan van de rechterlijke macht, lid van de rechterlijke orde, belangrijke authentificerende opdracht, ‘notaris van de rechtspleging’ met ruime onafhankelijkheid
• ondergeschikte rol, bijstand verlenen aan de rechter

Question 29

Balie

Answer 29

le barreau

Question 30

Pleiten en vertegenwoordigen

Answer 30

Processuele bijstand aan en het verrichten van proceshandelingen in naam en voor rekening van de cliënt
Kan in elke rechtbank van het land, geen lokale monopolies (uitzondering: HvC= erkende advocaten door de koning benoemd)

Question 31

Pleitmonopolie

Answer 31

ALLEEN advocaten hebben recht om te pleiten voor rechtbanken en hoven
Uitzondering: persoonlijk optreden van de procespartijen (behalve voor HvC en als de rechter het ontzegt aan de partij)

Question 32

Vertegenwoordiging in rechte

Answer 32

vertegenwoordiger ‘ad litem’: hij moet geen bijzondere volmacht voorleggen, vermoeden van volmacht. Weerlegbaar door ‘ontkentenis van proceshandeling’

Question 33

Orde van Advocaten

Answer 33

verplicht voor elke advocaat

Question 34

Gerechtsdeurwaarders

Answer 34

Huissiers de justice