H10 Flashcards
wat is morele ontwikkeling (niet)?
- toenemend besef van wat goed en slecht gedrag is
- beter oordelen over situaties, in termen van goed en kwaad
NIET met toenemende leeftijd meer het goede doen en kwade laten
Haidt over moraliteit
implicaties, emotie, tegenstrijdigheid
- moreel oordeel impliceert geen complexe redenaties
- basis v morele oordeel is emotie
- fundamentele emoties zijn empathie en schuldgevoel
hersenstudies -> zowel emotie als cognitief!!
Wat is morele oordelen (niet)
- oordeel op basis van morele norm die overal en altijd geldt
niet op basis van persoonljke voorkeur of arbitraire conventies
Empathie volgens Hoffman
morele ontwikkeling gebeurt in fases en stopt in ado
fase 1; geen differentiatie tussen zelf en ander (baby)
fase 2; zelf en ander zijn verschillende fysieke entiteiten (peuter)
fase 3; zelf en ander zijn individuen met verschillende wensen, ideeën en gevoelens (kleuters)
fase 4; zelf en ander zijn individuen met verschilende achtergrond en geschiedenis, en reageren daarom verschillend op situaties
Moreel denken volgens Piaget
- Heteronome moraal (tot 10j) (regels van autoriteit) (slechtheid vanuit resultaten)
- autonome moraal (dankzij sociale interactie) (regels zijn veranderbaar) (zowel resultaat als intentie is belangrijk)
heteronome moraal
idee van Piaget tot 10j slechtheid komt van resultaat niet van bedoeling - regels komen van autoriteit, - regels zijn blijvend - strikte gehoorzaamheid
autonome moraal
idee van Piaget
bedoeling bepaald verantwoordelijkheid
regels als sociale overeenkomt, zijn veranderbaar
Moreel denken volgens Kohlberg (niveaus en fases)
aan de hand van dillema's zoeken welke niveau van moreel denken je in bent. (uitbreiding van ideeen van Piaget) niv1 Preconventioneel (meeste kind'n, enkele ado en volw) niv2 conventioneel (meeste ado en volw) niv3 postconventioneel (sommige ado en volw)
fase 1; heteronome moraal
fase 2; individualistische instrumentele moraal
fase 3; wederkerige moraal (interpersoonlijke normatieve moraal)
fase 4; instandhouden van sociale orde
fase 5; sociaal contract
fase 6; universele ethische principes
uitlege bij fases van Kohlberg
1: kijken naar direct waarneembare gevolgen -> gevangenis
2: live and let live, doe wat je wil maar draag de gevolgen er van
3: goed of slecht afhankelijk van goede bedoelingen of wat mensen van je zullen denken (zie ook ado is heel gevoelig aan sociale aanvaarding)
4: slecht als het ingaat tegen maatschappelijke waarden, (wat als iedereen het gedrag stelt)
5: de wet is de wet, zoveel mogelijk goed voor zoveel mogelijk mensen
6: rechtvaardigheid, afwegen van rechten en plichten tegenover elkaar
kritiek van Gibbs op Kohlberg
enkel fase 1->4 is morele ontwikkeling, 5 en 6 zijn gevolg van scholing
- 1 en 2 onvolwassen stadia, 3 en 4 volwassen
- overgang van 2 naar 3 is essentieel
kritiek van Gilligan op Kohlberg
- vrouwen hebben andere morele waarden maar zijn daarom niet minder moreel.
- > relaties, empathie, meevolen, ZORG ipv regels, principes, rechten en plichten
the big three of morality
Culturerel verschillen in moraliteit
- autonomie -> dader, slachtoffer, helper
- gemeenschap -> gedragen volgens zijn plaats in gemeesnchap
- goddelijk -> centrale noties van reinheid en zuiverheid
Moreel gedrag in 4 stappen (evidentie?)
- waarnemen van moreel uitdagende situatie
- welke verschillende reacties zijn mogelijk?
- effectief kiezen voor 1 reactie
- werkelijk reageren, moreel gedrag
redeneren -> gedrag is niet evident
redeneren -> gedrag (4)
- je moet de situatie juiste interpreteren (empathie)
- morele oordeel kan verschillen (Piaget, Kohlberg)
- aandeel van moreel oordeel in uiteindelijk gedrag
- vasthoudendheid (impulscontrole) (emoties van angst kunnen hier in de weg staan.)
