H1 - Ethische referentiekaders Flashcards
DEFINITIES ROND ETHIEK
Wat is ethiek?
Systematisch nadenken over moraal
DEFINITIES ROND ETHIEK
Wat is moraal?
Geheel van waarden en normen dat voor persoon/groep van belang is
DEFINITIES ROND ETHIEK
Wat is gestolde ethiek?
Discussies over ethische onderwerpen kunnen zorgen voor het ontstaan van recht (vb: abortuswet, euthanasiewet)
DEFINITIES ROND ETHIEK
Wat zijn normen? Wat zijn waarden?
Normen = richtlijnen voor handelen, algemeen aanvaardbare gedragsregels
=> Afhankelijk van religieuze, maatschappelijke, sociale en culturele achtergrond
Waarden = idealen en motieven die in de samenleving nagestreefd worden
DEFINITIES ROND ETHIEK
Welke implicaties brengt de definitie van ethiek met zich mee? (3)
- Abstracte inhouden moeten vertaald worden naar handelingen ten opzichte van de specifieke zorgsituatie en de unieke patiënt
- Ruimte voor reflectief gesprek over waarden en normen in relatie tot handelen
- Handelen is niet hetzelfde als gedrag, het impliceert grondhoudingen
ETHISCHE THEORIEËN
Binnen welke 3 categorieën kunnen ethische theorieën opgedeeld worden?
- Gebaseerd op principes
- Gebaseerd op uitkomsten
- Gebaseerd op intenties
ETHISCHE THEORIEËN
Welke 7 verschillende ethische theorieën bestaan er?
- Deontologie / plichtethiek
- Consequentialisme / gevolgenethiek
- Principe-ethiek
- Rechten theorie
- Deugdenethiek
- Zorgethiek
- Communitarisme
ETHISCHE THEORIEËN
Wat is de deontologie? Wie is de grondlegger?
+ Wat zijn de aanknopingspunten in zorgpraktijken? (1)
- Immanuel Kant
- Handeling staat centraal
- Categorisch imperatief:
- Behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden
- Mens behandelen als doel, niet als middel
- Ene mens mag niet opgeofferd worden voor een ander
=> Kritisch zelfonderzoek
ETHISCHE THEORIEËN
Wat is het consequentialisme?
+ Wat zijn de aanknopingspunten in zorgpraktijken? (3)
- Gevolgen staan centraal
- Doel: maximaliseer het goede
- Utilisme:
- Subgroep van consequentialisme
- Grootst aantal geluk voor zoveel mogelijk mensen
- Sterk maatschappelijk gericht
=> Beleidsbeslissingen
=> Praktische beslissingen van zorgverleners
=> Discussie over qualy’s
ETHISCHE THEORIEËN
Wat is de principe-ethiek?
+ Wat zijn de aanknopingspunten in zorgpraktijken? (3)
4 principes:
- Weldoen
- Niet schaden
- Respect voor autonomie
- Rechtvaardigheid
=> Beoordeling van zorgpraktijken
=> Goede zorg versus rechtvaardigheid
=> Vaak komt goede zorg boven niet schaden te staan
ETHISCHE THEORIEËN
Wat is de rechten theorie?
+ Wat zijn de aanknopingspunten in zorgpraktijken? (1)
- Beoordelen van handeling op basis van mensenrechten
- Individualistisch
=> Patiëntenrechten
ETHISCHE THEORIEËN
Wat is de deugdenethiek? Wie is de grondlegger?
+ Wat zijn de aanknopingspunten in zorgpraktijken? (3)
- Aristoteles
- Wat voor soort mens moeten we zijn?
- Deugden: moed, wijsheid, mildheid, rechtvaardigheid
=> Competenties van zorgverleners
=> Selectie en scholing
=> Omgaan met verschillen in deugden in teamverband
ETHISCHE THEORIEËN
Wat is de zorgethiek?
4 fasen van morele handeling
- Caring about: aandacht
- Taking care of: verantwoordelijkheid
- Care giving: competentie
- Care receiving: responsiviteit
ETHISCHE THEORIEËN
Wat is het communitarisme?
+ Wat zijn de aanknopingspunten in zorgpraktijken? (2)
- Gemeenschap staat centraal
- Gemeenschapswaarden (solidariteit, vertrouwen) versus autonomie
=> Vermaatschappelijking van zorg
=> Tegen economisering van zorg
