H. Farmacokinetiek Flashcards
Farmacokinetiek beschrijft
Absorptie, distributie, metabolisme, eliminatie (ADME)
Therapeutische breedte is…
hoe groot het verschil is tussen (on)werkzame doseringen en toxische doseringen
hoe kleiner –> hoe groter kans op toxiciteit
Biologische beschikbaarheid is…
= F = Fractie van toegediende dosis die onveranderd de circulatie bereikt
= AUCoraal/AUCiv
IV toediening –> F = 100%
Orale toediening -> first-pass effect: metabolisering in darmen/lever
- Area Under the Curve (AUC) = oppervlakte onder tijd-concentratie curve
- zegt iets over totale blootstelling en absorptie
Verdelingsvolume is…
Vd = hoeveelheid opgenomen geneesmiddel / plasmaconcentratie
- zegt iets over distributie: verdeling stof in lichaam
- direct na toediening: Vd = F x D/C0
- bepaalt hoogte oplaaddosis om gewenste plasmaconcentratie te bereiken
- kan groter zijn dan het lichaamsgewicht en wordt daarom vaak fictief verdelingsvolume genoemd
Wat zijn formules voor de dosis na toediening en in steady state (onderhoudsdosis)
Direct na toediening (F = 1 bij infuus):
D = Cl * T1/2 / F
D = C0 * Vd / F
In steady state
Donderhoud = Cl * Css / F
Donderhoud = D/T
Worden hydrofiele moleculen sneller of langzamer geklaard dan lipofiele moleculen?
- verdelingsvolume klein als gnm zich mn in plasma bevindt (bijv hydrofiel of sterke binding plasma-eiwitten) => snel geklaard
- verdelingsvolume groot als gnm niet in het plasma zit (bijv lipofiel) => langzaam geklaard
Metabolisme: type I en type II reacties zijn…
In lever:
- type I: hydrolyse, oxidatie, reductie
- type II (conjugatiereacties): acetylering, gluconidering, sulfatering
==> hydrofiliteit waardoor uitscheiding via nier of gal
Prodrug is …
een middel dat biologisch actief wordt na metabolisering
Namen/werking: enzyminhibitors
Azolen (ketoconazol, itraconazol, miconazol), claritromycine, erytromycine, verapamil, grapefruitsap.
Inhibitie van CYP3A4 => hogere bloedspiegels, direct effect
Namen/werking: enzyminducers
rifampicine, anti-epileptica (carbamazepine, fenytoïne), st. janskruid.
Inductie CYP3A4 => medicijn sneller afgebroken => lagere bloedspiegels, effect na dagen tot weken
Klaring is…
hoeveelheid plasma die per tijdseenheid van stof wordt ontdaan = maat voor eliminatiecapaciteit door lever en nier
- klaring neemt met dezelfde factor af als de GFR
in steady state: hoeveelheid/tijd = uitscheiding/tijd ==> F x D/T = Cl x Css
(Cl = klaring, Css = concentratie in de steady state, D/T = onderhoudsdosis
Waar is de steady state van afhankelijk?
klaring
==> tijd tot ontwikkelen van steady state is ong 5x T1/2
- oplaaddosis is onafhankelijk van de klaring
- onderhoudsdosis in steady state is alleen afhankelijk vd klaring
Halfwaardetijd is…
tijd tot de plasmaconcentratie halveert
T1/2 = 0.7 x Vd / Cl.
- halfwaardetijd bepaalt noodzaak van een oplaaddosering
- plateau van stabiele plasmaconcentratie (steady state) bereikt na ong 5x T1/2
