G. Antibiotica

Question 1

Indeling bacterien

Answer 1

vorm: kokken vs staven

celwand: gram-positief (dikke celwand uit peptidoglycanen) vs gram-negatief (dunne celwand met extra buitenmembraan uit lipopolysaccharides)

aeroob vs anaeroob

Question 2

Bijwerkingen: alle antibiotica

Answer 2

• GI bijwerkingen (buikpijn, diarree) door verstoring darmflora door niet-geresorbeerde AB
• renaal geklaard –> dosisaanpassing bij lage nierfunctie
• versterkende interactie met coumarines –> risico bloedingen

Question 3

Typen: ß-lactam-antibiotica

Answer 3

penicillinen, cefalosporinen, carbapenems

Question 4

Werking: ß-lactam-antibiotica

Answer 4

Vermindering bacteriële celwandsynthese (bactericide)

Question 5

Namen: penicillinen

Answer 5

smalspectrum: benzylpenicilline, flucloxacilline
breedspectrum: amoxicilline, augmentin (amoxicilline-clavulaanzuur)

Question 6

Indicaties: penicillinen

Answer 6

gram-positieve bacterien

resistentie in 80-90% van s aureus voor amoxy en benzylpenicilline –> flucloxacilline

meticillineresistente s aureus stammen (MRSA) -> resistent voor b-lactam antibiotica

bij bacterien met b-lactamase: combinatie met b-lactamase remmer (clavulaanzuur, tazobactam)

Question 7

Bijwerkingen: penicillinen

Answer 7

diarree
overgevoeligheid (huidreacties, mn bij amoxicilline maar meestal niet immunologisch gemedieerd)
anafylactische shock
<2% kruisovergevoeligheid met cefalosporines

Question 8

Namen/Indicaties: cefalosporinen

Answer 8

1e generatie: cefAzoline (gram-positieven, sommige ß-lactamase negatieve gram-negatieven)

2e generatie: cefUroxim (gram-negatieven, ß-lactamasevormers)

3e generatie: cefTriaxon (gram-negatieven en positieven), cefTazidim (gram-negatieven, incl pseudomonas a.) => breedspectrum)

4e generatie
5e generatie

Question 9

Naam/indicatie: carbapenems

Answer 9

meropenem: zeer breed spectrum tegen grampositief, gramnegatief en anaerobe (maar niet MRSA!)
“reserve” middelen tegen resistente micro-organismen; laatste redmiddel!

Question 10

Naam/werking/indicaties: tetracyclinen

Answer 10

doxycycline: remming eiwitsynthese (bacteriostase)

indicatie: gram-positieve bacterien en intracellulair voorkomende micro-organismen (Q-koorts, mycoplasma, chlamydia)

Question 11

Bijwerkingen: tetracyclinen

Answer 11

gebitsverkleuring
fotosensibilisatie (zonlicht vermijden)
groeiremming (bot)
–> contra-indicaties: zwangerschap en kind < 8 jaar

Question 12

Interacties: tetracyclinen

Answer 12

aluminium, calcium, ijzer en magnesium bevattende preparaten: verminderde absorptie van tetracycline door vorming van onoplosbare complexen
==> advies vermijden of gescheiden innemen

Question 13

Namen/werking/indicaties: aminoglycosiden

Answer 13

gentamycine
remming eiwitsynthese (bactericide)
parenterale (iv) toediening!

Indicatie: gram-negatieve staven (smal-therapeutisch)

Question 14

Bijwerkingen: aminoglycosiden

Answer 14

Ototoxisch (irreversibel)
Nefrotoxisch (reversibel, maar wel vicieuze cirkel door risico op accumulatie)

–> spiegels bepalen en kortdurend geven

Question 15

Naam/werking: macroliden

Answer 15

azitromycine, claritromycine
remming eiwitsynthese (bacteriostatisch)

Question 16

Indicaties: macroliden

Answer 16

gram-positieve bacteriën
atypische verwekkers (Legionella, Chlamydia pneumoniae, Chlamydia Psittaci en Coxiella Burnetti (veroorzaakt Q-koorts))

Question 17

Interacties: macroliden

Answer 17

Statines, DOACs: erytromycine en claritromycine remmen CYP3A4 en daardoor afbraak –> statine toxiciteit (rhabdomyolyse)
QTc verlengers –> risico op torsade de pointes

Question 18

Bijwerkingen: macroliden

Answer 18

Verlengd QTc interval
torsade de pointes icm andere QTc verlengers

Question 19

Naam en werking: sulfonamide/trimethroprim (combinatiepreparaat)

Answer 19

Co-trimoxazol
remming van synthese van essentiele metabolieten –> lage kans op resistentie door combinatiewerking

Question 20

Interacties: cotrimoxazol

Answer 20

levensbedreigende beenmergsuppressie: methotrexaat (versterkte werking door remming dihydrofolaatreductase)

stijging INR, bloedingen: vit K antagonisten (cotrim remt afbraak)

Question 21

Namen, werking, indicatie: chinolonen

Answer 21

ciprofloxacine
DNA-synthese remming (bactericide)
gram-negatieve organismen

Question 22

Interacties: chinolonen

Answer 22

QTc verlengende middelen (zijn chinolonen zelf ook!) –> torsade de pointes

aluminium, calcium, ijzer en magnesium bevattende preparaten: verminderde absorptie van tetracycline en chinolonen door vorming van onoplosbare complexen in maagdarmkanaal
==> advies vermijden of gescheiden innemen

Question 23

Behandeling: ongecompliceerde UWI (geen weefselinvasie) / Cystitis

Answer 23

Nitrofurantoine, fosfomycine, trimethoprim

Hoge concentraties in urine, lage concentraties in bloed –> minder werkzaam bij nierfunctiestoornis

Question 24

Naam: anaerobe antibiotica
Indicatie:

Answer 24

metronidazol

indicatie: behandeling of profylaxe anaerobe bacterien

Question 25

Interacties: metronidazol

Answer 25

Remming aldehyde-dehydrogenase, verhoogde acetaldehydeconcentratie –> afraden alcoholgebruik tot 48u na staken

Question 26

Aanwijzingen voor maken van keuze van soort en toedieningsvorm antibiotica

Answer 26

• Als verwekker en gevoeligheid bekend zijn -> smal spectrum
• Zeer ernstige infecties: eerst IV, binnen 3-4 dagen oraal

Question 27

Redenen voor niet aanslaan antibiotische therapie

Answer 27

• Andere verwekker
• Koortsende niet-infectieuze ziekte (maligniteit, auto-immuun, bijwerking)
• Moeilijk bereikbare infectiehaard (abces, empyeem, corpus alienum, vascularisatiestoornis zoals DM)
• Moeilijk bereikbaar compartiment (hartklep, hersenvliezen, bot, gewricht)
• Resistentie
• Onjuiste diagnose

Question 28

Multiresistente bacterien

Answer 28

Extended Spectrum β-Lactamase vormers (ESBL)
Vancomycine Resistente Enterococ (VRE)
Meticilline resistente Staphylococcus Aureus (MRSA)

==> reserve antibiotica zoals meropenem