groei en ontwikkeling adolescentie Flashcards
belangrijke hormonen bij puberteit
LH & FSH
FSH vrouw
- FSH stimuleert de ovaria: groei eicel -> ovaria produceert oestrogeen -> veroorzaakt secundaire geslachtskenmerken & menstruatie
- Oestrogeen heeft remmend effect op FSH
GnRH
- hormoon gemaakt in hypothalamus die wordt geremd door oestrogeen.
- zorgt dat de hypofyse LH en FSH kan afgeven.
LH man
- heeft effect op groei en ontwikkeling testes, waar testosteron wordt ontwikkeld -> zorgt voor spermacel ontwikkeling en secundaire geslachtskenmerken.
- testosteron heeft negatieve feedback op hypofyse en hypothalamus.
gonadarche
activatie van het hypothalame-hypofysaire-gonadale as. Vrijkomen van
GnRH, van FSH/LH en uiteindelijk de geslachtshormonen
adrenarge
ontwikkeling van de bijnieren. Belangrijke hormoonfunctie, ook voor ontwikkeling van hormonen zoals oestrogeen en testosteron.
Tanner stadia
- bij mannen: gekeken naar uitwendige genitalia, pubesbeharing.
- bij vrouwen: gekeken naar mamma-ontwikkeling en pubesbeharing
tanner stadia: uitwendige genitalia jongens
G1 Preadolescent
G2 Scrotum en testes vergroot
G3 Groei penis; verdere groei testes, uitzakken scrotum
G4 Toename groei, pigmentatie scrotale huid
G5 Volwassen stadium
tanner stadia: mamma-ontwikkeling meiden
M1 preadolescent
M2 Knopvormige verheffing/ vergroting tepelhof
M3 Verdere vergroting borst/tepel
M4 Toenemende groei
M5 Volwassen stadium; de tepelhof valt meestal terug in niveau van de borst
tannerstadia: pubesbeharing zowel man als vrouw
P1 Geen
P2 Weinig; licht gepigmenteerd
P3 Beharing donkerder, stugger, gekruld; laterale verspreiding
P4 Volwassen beharing, kleinere oppervlakte
P5 Volwassen beharing, er is spreiding in de breedte.
volgorde ontwikkeling vrouw
borstontwikkeling → pubesbeharing → groeispurt
→ externe genitalia → menarche.
volgorde ontwikkeling man
testes, penis en scrotum → pubesbeharing →
groeispurt → semenarche → beharing
psychiatrische stoornissen puberteit
- ADHD
- Autisme
- Schizofrenie
- Eetstoornissen
- Borderlinepersoonlijkheidsstoornissen
- Depressieve stemmingsstoornissen
- Suïcidaliteit.
lichamelijke issues puberteit
- Gynaecomastie → borstgroei bij mannen door meer oestrogeen afgifte
- Acne → komt door testosteron
- Hygiëne → meer en stinkend zweet, door hormonen en afvalstoffen.
de pil
de hormonen in de pil zorgen ervoor dat er geen eisprong plaatsvindt, dat de zaadcellen moeilijk door het baarmoederslijmvlies komen en dat het slijmvlies in de
baarmoeder ongeschikt raakt voor innesteling.
periodieke onthouding
- een methode van anticonceptie die zich baseert op de
menstruatiecyclus van de vrouw. Dus in een bepaalde, vruchtbare, periode geen geslachtsgemeenschap hebben. - Je bepaalt de eisprong aan de hand van de temperatuur.
- Kort voor de ovulatie zakt de lichaamstemperatuur licht en daarna stijgt die iets tot boven normale lichaamstemperatuur.
- Zeer onbetrouwbare methode van anticonceptie.
sterilisatie man
- zaadleiders worden onderbroken zodat er geen zaadcellen
meer doorheen kunnen en in de prostaat terecht komen. - Na ingreep kan zaadlozing nog plaatsvinden, alleen geen zaadcellen meer in aanwezig zijn
sterilisatie vrouw
- eileiders worden afgesloten, zodat de zaadcellen van de man de eicel in de eierstok niet meer kan bereiken en bevruchten.
- Wordt uitgevoerd door middel van een
kijkoperatie via de buik.
