Goed geneesmiddelgebruik Flashcards
Wat is van groot belang bij het voorschrijven van medicatie en waarom?
Doelmatig (‘appropriate’) voorschrijven van geneesmiddelen.
Doelmatigheid dient naast het gezondheidsbelang van de patiënt ook het kostenbewust handelen: het volgen van richtlijnen, het afwijken daarvan waar nodig en het voorschrijven van de goedkoopste variant van medicijnen (generiek voorschrijven).
Wat houdt het WHO 6-stappenplan in? en wat is hierbij belangrijk?
Bij de verschillende stappen om tot een goede behandeling te komen wordt het door de WHO ontwikkelde zes-stappenplan gehanteerd.
Een belangrijke factor die het succes van de behandeling bepaalt, is de therapietrouw van de patiënt. Door heldere instructies te
geven met betrekking tot inname en gebruik van medicatie kan de therapietrouw bevorderd worden. Daarnaast is het belangrijk de te verwachten effecten en bijwerkingen uit te leggen.
Waaruit bestaat dit zes-stappenplan?
Dit stappenplan kan gehanteerd worden bij het analyseren van een patiëntprobleem, leidend tot een volledig recept:
Stap 1, probleemstelling:
- werkdiagnose, oorzaak en mogelijke gevolgen. Evalueer
daarnaast de bestaande therapieën voor het probleem.
Stap 2, behandeldoel:
- curatief, symptomatisch, preventief of palliatief.
Stap 3, behandelopties:
- niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandelopties
Stap 4, controleer of keuze geschikt is voor specifieke patiënt:
- is het middel geschikt. Denk aan comorbiditeit, geslacht, leeftijd, ras, voorkeur en wensen van patiënt, zwangerschap, te
verwachten therapietrouw, comedicatie en allergie.
Stap 5, recept en patiënt informatie:
- dosering, toedieningsvorm en –weg. De patiënt wordt geïnformeerd over de medicamenteuze therapie (gewenste werking,
bijwerkingen, inname-instructie) en er wordt aandacht besteed aan bevordering van de therapietrouw.
Stap 6, follow-up:
Er wordt een plan voor follow-up gemaakt waarbij werking, bijwerking en therapietrouw worden gecontroleerd op een afgesproken tijdstip.
Hoeveel mensen zijn therapietrouw volgens de WHO? en wat voor gevolgen heeft een verminderde therapietrouwheid?
Volgens de WHO is 50% van de patiënten therapieontrouw.
Een verminderde therapietrouwheid kan leiden tot:
- een verhoogd risico op morbiditeit
- mortaliteit
- hogere zorgkosten
Wat zijn redenen voor therapie ontrouw zijn? en waar maken we onderscheid tussen?
Redenen voor therapieontrouw zijn complex:
Niet-intentionele factoren voor therapieontrouw zijn:
- vergeetachtigheid (bv. door complexe doseerschema’s, polyfarmacie)
- beperkt vermogen om behandeling te begrijpen
- onherkenbaarheid van geneesmiddel
- kosten behandeling (bijbetaling)
- analfabetisme en slechtziendheid.
Intentionele factoren voor therapieontrouw zijn:
- patiënt ervaart behandeling als niet-noodzakelijk (bv. asymptomatische aandoening)
- negatieve attitude ten aanzien van specifiek voorgeschreven geneesmiddel
- zorgen om geneesmiddel (bijwerkingen, afhankelijkheid, verslaving),
- gebrek aan vertrouwen in behandeling
- kennisgebrek
- indien een aandoening als stigmatiserend wordt gezien.
Hoe kan therapietrouw worden verbeterd?
Therapietrouw kan op verschillende manieren worden
verbeterd.
Voorbeelden zijn het:
- vereenvoudigen van doseerschema’s
- verbeteren van de communicatie tussen zorgverlener en patiënt
- de patiënt voor te lichten
Waar dient de keuze van een geneesmiddel op gebasseerd te zijn?
De keuze van een geneesmiddel dient plaats te vinden op basis van de volgende factoren: effectiviteit, veiligheid (nieuwe en oudere medicatie), kosten en doelmatigheid.
Dit moet uiteindelijk resulteren in een voorschrijfbeleid waarvoor geldt “goedkoop als het kan, duur als het moet”.
Nieuwe geneesmiddelen zijn vaak relatief duur. De vraag is dan ook of het gerechtvaardigd is om nieuwe geneesmiddelen voor te schrijven, zolang oudere, goedkopere medicijnen goed voldoen.
Van de specialist die een nieuw geneesmiddel voorschrijft mag in elk geval verwacht worden dat hij deze afweging maakt en evalueert of het nieuwe middel aan de verwachtingen voldoet.
Wat zijn “me too’s”?
geneesmiddelen die sterk lijken op hun originele voorgangers en slechts zelden een vooruitgang betekenen. Daarnaast bestaat de kans op onbekende idiosyncratische bijwerkingen.
Voordelen van “Me-too’s” zijn de soms gunstigere farmacokinetiek, minder interacties en toepasbaarheid van de representant bij lever- of nierfunctieverlies.
Wat zijn new chemical entities?
Een ‘new chemical entity’ (NCE) is een geneesmiddel met een nieuwe chemische stof.
Omdat het betreffende product een nieuwe werkzame stof bevat, wordt extra aandacht gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Deze bijwerkingen dienen bij LAREB gemeld te worden.
De veronderstelling is dat een geneesmiddel dat een totaal nieuwe chemische verbinding bevat, een nieuwe aanvulling is van het therapeutische pakket.
Wat is generieke substitutie?
Geneesmiddelsubstitutie is een belangrijk middel om kosten te besparen in de gezondheidszorg.
Generieke substitutie is het onderling vervangen van geneesmiddelen met dezelfde werkzame stof, dezelfde sterkte en dezelfde farmaceutische vorm.
Voor de registratie van generieke middelen is geen herhaling van preklinische studies nodig, maar hoeft alleen te worden
aangetoond dat het werkzame bestanddeel op dezelfde wijze en gedurende dezelfde periode in het lichaam op de plaats van werking komt als het spécialité.
Wat is preferentiebeleid?
Dit houdt in dat bij meerdere geneesmiddelen met dezelfde werkzame stof de zorgverzekeraar mag bepalen welke variant hij vergoedt.
Het doel hiervan is geneesmiddelleveranciers te laten
concurreren op prijs, zodat de totale uitgaven aan geneesmiddelen dalen.
Wat is belangrijk ten aanzien van medicatieoverzicht?
Op elk moment van voorschrijven moet er een actueel medicatieoverzicht beschikbaar zijn. Er is toestemming van de patiënt nodig voor het opvragen, inzien, gebruiken en bijwerken van medicatiegegevens door behandelaars (Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO)).
