Główne podejścia teoretyczne w psychologii klinicznej Flashcards
Główne kierunki i podejścia teoretyczne w psychologii klinicznej
- Podejście psychodynamiczne
- Podejście behawioralne i poznawcze (poznawczo-behawioralne)
- Podejście fenomenologiczne, egzystencjalne i humanistyczne
- Koncepcje systemowe
- Podejście integracyjne
ZałożeniaCBT
Środowiskowość
- Człowiek (i inne organizmy) jest kształtowany przez środowisko
- Doświadczenia teraźniejsze decydują o przyszłych zachowaniach
Eksperymentalizm
- Eksperyment pozwala stwierdzić, jaki czynnik spowodował zmianę zachowania i jak można go zmienić
Optymizm
- Można zmienić zachowanie
normalne i nienormalne zachowanie wyuczone przez doświadczenia-zmiana w srodowisku prowadzi do zmian pato/wytworzenia przystosowawczego zachowania
zaburzenie-objaw
zlikwidowanie objawu-wyleczenie
teoria uczenia się
Terapie oparte na warunkowaniu klasycznym
Zanurzanie
- Kontakt z rzeczywistą / wyobrażoną sytuacją wywołującą lęk
Systematyczna desensytyzacja
- Wyobrażanie serii scen dotyczących (stopniowo coraz bliższego) kontaktu z obiektem budzącym lęk
- Reagowanie na wyobrażenia bez lęku
Terapie oparte na warunkowaniu sprawczym
Założenia terapii
- Określenie, jakie są zachowania niepożądane (nieprzystosowawcze reakcje sprawcze)
- Określenie, jakie wzmocnienia podtrzymują te reakcje
- Analiza, jakie zmiany dotyczące wzmocnień trzeba wprowadzić, by zamienić zachowanie nieprzystosowawcze na przystosowawcze
wybiórcze wzmacnianie pozytyw i negatyw, wygaszanie
Podejście poznawcze - założenia
- Procesy poznawcze wpływają na zachowanie
- Zaburzenia procesów poznawczych są przyczyną zaburzeń psychicznych
- Zmiana treści procesów poznawczych zmniejsza / usuwa zaburzenia psychiczne
Pierwsza generacja terapii poznawczo-behawioralnych
- Koncepcja Rottera (LOC, społeczne uczenie się)
- Bandura - własna skuteczność
- Teoria wyuczonej bezradności (model epizodu depresji)
- Atrybucyjna wersja teorii wyuczonej bezradności (model podatności na depresję)
Przekonania a zaburzenia
- o własnej skuteczności (silna motywacja, trafna ocena sytuacji, wytrwałość, odporność na stres, optymizm)
- o kontroli (zewnętrzny LOC - brak zaufania do siebie, bierność, wyparcie)
- o sprawstwie (jeśli działanie nie przynosi spodziewanych wzmocnień - deficyty pozn. motyw.emoc., wyuczona bezradność, informacyjna
Druga generacja terapii poznawczo-behawioralnych
- model ABC Ellisa - sytuacja->myśli->emocje - terapia poznawczo-emotywna
- Beck - triada depresyjna - przekonania o ja, świecie, przyszłości
- 5 domen w nieadaptacyjnych schematach Younga: rozłączenie i odrzucenie przez inne osoby, ograniczenie naszej autonomii, zachwianie granic, ukierunkowanie na innych, nadmierna czujność i hamowanie - terapia skoncentrowana na schematach
Trzecia generacja terapii poznawczo-behawioralnych
- Terapia poznawcza oparta na uważności (MBCT) Polega na nauce przeżywania własnych uczuć bez przywiązywania się do nich
- Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) - cel:psychologiczna elastyczność - doświadczanie momentu bez oceny
Zastosowanie CBT – potwierdzona efektywność w zaburzeniach jak…
- Depresja
- Zaburzenia lękowe
- Zaburzenia osobowości
- Schizofrenia
- Problemy / choroby somatyczne
Podstawy teoretyczne koncepcji systemowych
- ogólna teoria systemów - system to struktura z powiązanych elementów, zmiana elementu = zmiana systemu
- model cylkularny - zachowanie regulowane przez zasady, znaczenie objawów dla utrzymywania dotychczasowego funkcjonowania rodziny, terapia wobec calej rodziny
Objawy i ich diagnozowanie w koncepcjach systemowych
Indywidualne problemy (objawy) – efekt funkcjonowania systemu
- Dys-/funkcjonalność – sposób radzenia sobie rodziny ze zmianami
Objaw
- Co jest problemem?
- Dlaczego to jest problem?
- Dlaczego teraz jest to problem?
Brak diagnozowania
- „Pokazywać objawy choroby” zamiast „być chorym”
Pytania cyrkularne – technika w terapii systemowej
- SEKWENCYJNE – kolejność zdarzeń
- DOTYCZĄCE DZIAŁANIA – kto i co robi
- KLASYFIKACYJNE – zróżnicowanie reakcji, opinii
- DIACHRONICZNE – by uchwycić zmiany w czasie
- HIPOTETYCZNE – opinie na temat możliwych zdarzeń (teraz, dawniej, w
przyszłości) - „ODGADYWANIE MYŚLI” – na ile członkowie rodziny są świadomi poglądów innych
genogramy w terapii systemowej
- graficzna reprezentacja systemu rodzinnego
- np. kwadrat mezczyzna, kolo kobieta
Podejście integracyjne
- próba integracji psychodynamiki i warunkowania
- nieuświadomione procesy i zmiany zachowania
- Dawne doświadczenia wyznaczają aktualne trudności
