Ginekologia 1 Flashcards
Anatomia i fizjologia ginekologiczna. Wady wrodzone żeńskich narządów płciowych. Urologia ginekologiczna. Ginekologia operacyjna. Endometrioza. Niepłodność.
gonocyty
Pierwotne komórki płciowe
Rozwijają się około 4. tyg. życia zarodkowego z endodermy pęcherzyka żółtkowego
i przemieszczają się do zawiązanych gonad.
Są bogate w glikogen i pobudzają aktywność fosfatazy alkalicznej
(dobre markery gonocytów w niektórych nowotworach, np. dysgerminoma i seminoma).
Jajnik - czym jest pokryty?
jednowarstwowym nabłonkiem mezotelialnym o zmiennej wysokości
(od płaskiego do sześciennego)
Więzadła jajnika:
1) Właściwe jajnika (lig. ovarii proprium).
2) Wieszadłowe jajnika (lig. suspensorium ovarii),
część więzadła lejkowo-miednicowego.
Jajnik – Histologia
Część korowa – podścielisko łącznotkankowe.
Zawiera niezróżnicowane komórki przekształcające się pod wpływem LH w komórki tekalne
oraz pierwotne pęcherzyki jajnikowe, czyli komórki jajowe otoczone komórkami nabłonkowymi.
Część rdzenna – zbudowana z tkanki łącznej włóknistej i dużej ilości naczyń krwionośnych.
Dojrzewanie pęcherzyków
– faza folikularna
Komórki nabłonkowe powiększają się, tworząc warstwę ziarnistą pęcherzyka i syntetyzują estrogeny.
Komórki te otaczają komórkę jajową wraz z jej otoczką (osłonką przejrzystą),
tworząc wieniec promienisty (corona radiata).
Na zewnątrz znajduje się druga osłonka z komórek tekalnych, która syntetyzuje androgeny.
Całkowicie dojrzały pęcherzyk nazywa się pęcherzykiem Graafa
i osiąga wielkość 15–20 mm.
Dojrzewanie ciałka żółtego
– faza lutealna
Po pęknięciu i uwolnieniu komórki jajowej, pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte – zbudowane
głównie z komórek ziarnistych, które intensywnie proliferują, przekształcając się w komórki luteinowe.
Ciałko żółte jest gruczołem dokrewnym – syntetyzuje progesteron (i w mniejszych ilościach estrogeny).
Brak zapłodnienia → ciałko żółte ulega zmianom wstecznym, przekształcając się w ciałko białawe.
Zapłodnienie → hCG powoduje dalszą proliferację i przekształcenie się w ciałko żółte ciążowe.
Jajowody – różnicują się z …
górnych odcinków przewodów okołośródnerczowych (Müllera)
Położenie macicy
Prawidłowo położona jest w przodopochyleniu i przodozgięciu,
może być nieznacznie skręcona w prawo.
Macica – Embriogeneza
Powstaje z niższych partii przewodów okołośródnerczowych (Müllera).
Macica – anatomia
Dzieli się na szyjkę, cieśń i trzon, który zbudowany jest z 3 warstw:
1) Błony surowiczej – inaczej otrzewnowej.
2) Błony mięśniowej o 4 warstwach.
3) Błony śluzowej (endometrium) – wysoce specyficznej, wrażliwej na estrogeny i gestageny.
Macica - wymiary
Macica jest narządem nieparzystym o długości 6–8 cm (w tym szyjka 2,5–3 cm), szerokości 4 cm i wysokości 2,5 cm. Masa macicy wynosi 40–50 g.
Macica - histologia
Kanał szyjki macicy wyściela błona śluzowa, która jest pokryta nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym. Tworzy on również cewy gruczołowe rozgałęziające się w podścielisku błony śluzowej.
W okolicy ujścia przechodzi w nabłonek wielowarstwowy nierogowaciejący,
który pokrywa następnie tarczę szyjki macicy.
Przodozgięcie i przodopochylenie
Torbiele Nabotha
Rozdęte wydzieliną śluzową gruczoły szyjki, których ujścia zostały zamknięte,
„strefa przejściowa”
Obszar ujścia –
powstaje w tym miejscu 95% raków płaskonabłonkowych szyjki macicy.
Pochwa – Embriogeneza
Powstaje z dolnego odcinka przewodów okołośródnerczowych (górne ⅘ pochwy)
oraz zatoki moczowo-płciowej (dolny odcinek pochwy i jej przedsionek).
Unaczynienie – Tętnice jajnikowe i maciczne
Parzysta tętnica jajnikowa odchodzi od aorty brzusznej poniżej tętnic nerkowych
(niekiedy może być gałązką tętnicy nerkowej) i oddaje gałązkę jajowodową.
Parzysta tętnica maciczna odchodzi od tętnicy biodrowej wewnętrznej, biegnie w więzadle szerokim wzdłuż brzegu macicy, gdzie dzieli się na gałąź wstępującą (łączy się z tętnicą jajnikową) i zstępującą (oddającą gałęzie pochwową i sromową).
Tętnica maciczna oddaje liczne gałązki na obie powierzchnie trzonu, które w tkance podsurowiczej zespalają się z gałązkami strony przeciwległej i w śrubowatych skrętach wstępują w błonę mięśniową.
Oś HPO (hypothalamus–pituitary–ovaries):
Podwzgórze – GnRH wydzielany pulsacyjnie, zmiana stężenia hormonu
w obrębie komórki powoduje sprzężenie zwrotne – pętla ultrakrótka.
Przysadka – wydzielanie LH i FSH stymulowane przez GnRH,
sprzężenie zwrotne wpływa na czynność podwzgórza – pętla krótka.
Jajnik – sprzężenie zwrotne między hormonalną czynnością jajnika
a czynnością podwzgórza i przysadki – pętla długa.
Prolaktyna – fizjologia
Prolaktyna nasila działanie mRNA, doprowadzając do wzrostu syntezy kazeiny i laktoalbuminy.
Prawidłowe stężenie PRL wynosi średnio 8 ng/ml (3–25) u kobiet w okresie rozrodczym i 200–300 ng/ml u kobiet w ciąży. W okresie karmienia piersią stężenie PRL utrzymuje się na poziomie III trymestru, a po zaprzestaniu karmienia spada do wartości obserwowanych u kobiet nieciężarnych.
Nadmiar prolaktyny wywiera działanie antygonadotropowe i może być przyczyną zaburzeń cyklu miesiączkowego.
↑PRL:
stres, wysiłek fizyczny, sen, TRH, VIP, EGF-czynnik wzrostu nabłonka.
↓PRL:
dopamina
Hormony steroidowe jajnika
Estrogeny:
– 17β-estradiol – największa aktywność w okresie rozrodczym,
– estron – główny estrogen w okresie pomenopauzalnym,
– estriol – najsłabsze działanie biologiczne, powstaje głównie jako metabolit w wątrobie
Estrogeny
Gestageny:
Androgeny:
Estrogeny
– 17β-estradiol – największa aktywność w okresie rozrodczym,
– estron – główny estrogen w okresie pomenopauzalnym,
– estriol – najsłabsze działanie biologiczne, powstaje głównie jako metabolit w wątrobie
Gestageny
progesteron.
Androgeny:
testosteron, androstendion, dehydroepiandrosteron
(mogą być produkowane zarówno przez jajnik, jak i nadnercza).
17β-estradiol
Stężenie wynosi w trakcie wczesnej fazy folikularnej około 50 pg/ml, a w okresie owulacyjnym aż 400–600 pg/ml.
Jego większość pochodzi z jajnika, około 5% z obwodowej konwersji z estronu, a niewielka ilość z konwersji androgenów w tkankach obwodowych.
W osoczu związany jest w 60% z albuminami i w 38% z białkiem wiążącym hormony płciowe (SHBG). W wątrobie jest metabolizowany do estriolu.
Estron
jest 5-krotnie mniej aktywny, powstaje przede wszystkim na drodze konwersji obwodowej z androstendionu oraz jako metabolit 17β- estradiolu w wątrobie.
Estriol
blokując receptor estrogenowy, osłabia działanie proliferacyjne innych estrogenów na endometrium. Powstaje głównie jako metabolit 17β-estradiolu i estronu w wątrobie.
Działanie biologiczne estrogenów:
- warunkowanie rozwoju drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych;
- stymulacja proliferacji błony śluzowej macicy i przygotowanie do działania progesteronu;
- zwiększenie masy mięśniowej macicy i perystaltyki jajowodów;
- działanie rozluźniające na mięśnie okrężne szyjki macicy i zwiększenie ilości przezroczystego śluzu ułatwiającego penetrację plemników;
- pobudzanie wzrostu i złuszczania komórek nabłonkowych pochwy;
- pobudzanie wzrostu nabłonka kanalików i pęcherzyków w gruczole sutkowym;
- zwiększanie libido.
Działanie metaboliczne estrogenów:
- wpływ na biosyntezę tłuszczów, białek, zasad purynowych i pirymidynowych;
zwiększanie syntezy białek wiążących steroidy płciowe (SHBG), kortyzol (CBG) i tyroksynę (TBG); - działanie prozakrzepowe, zwiększanie stężenia czynników II, VII, IX i X, a zmniejszanie stężenia fibrynogenu i antytrombiny;
- hamowanie procesu osteolizy, a pobudzenie kościotworzenia;
- wpływ na rozmieszczenie tkanki tłuszczowej o typie kobiecym;
- atrzymywanie wody w ustroju, wpływ na poprawę elastyczności tkanek;
- korzystny wpływ na stan psychoemocjonalny.
Progesteron
We krwi jest transportowany w 80% przez albuminy i w 18% przez CBG (corticosteroid binding globulin). W fazie folikularnej stężenie progesteronu jest bardzo niskie i wynosi około 0,9 ng/ml, w okresie okołoowulacyjnym około 2 ng/ml, a w środku fazy lutealnej aż 10-20 ng/ml. Progesteron jest metabolizowany w wątrobie i wydalany głównie z moczem.
Działanie biologiczne progesteronu:
- wywoływanie cyklicznych zmian sekrecyjnych błony śluzowej macicy przygotowujących do ciąży;
- powodowanie rozpulchnienia i przekrwienia mięśnia macicy oraz zmniejszenia jej kurczliwości i perystaltyki jajowodów;
- wpływ na śluz szyjkowy, który staje się gęsty i nieprzenikliwy dla plemników.
- wywoływanie zmian w nabłonku pochwy, zwiększanie wskaźników grupowania i zwijania komórek;
- działanie synergistyczne z estrogenami w gruczołach sutkowych (rozplem kanalików i pęcherzyków gruczołowych).
Działanie metaboliczne progesteronu:
- wpływ na wzrost syntezy glukagonu;
- zmniejszanie hipoglikemizującego działania insuliny;
- działanie diuretyczne (przez blokowanie aldosteronu w nerkach);
- podwyższanie temperatury ciała;
- działanie antyandrogenne – blokowanie 5a-reduktazy.
Androgeny - dodatkowe informacje
Krążący testosteron pochodzi w 25% z jajnika, w 25% z nadnerczy, a 50% powstaje w wyniku obwodowej konwersji z androstendionu.
Androstendion jest syntetyzowany w 45% przez jajniki, 45% przez nadnercza, natomiast 10% powstaje w wyniku obwodowej konwersji.
Około 90% dehydroepiandrosteronu i 97% siarczanu dehydroepiandrosteronu produkują i wydzielają nadnercza zgodnie z dobowym rytmem wydzielania kortyzolu.
Narządem docelowym dla androgenów jest skóra, w której zachodzi konwersja testosteronu do aktywnego dihydrotestosteronu (DHT) pod wpływem 5a-reduktazy.
Działanie androgenów:
- warunkowanie rozwoju drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych;
- działanie anaboliczne, zwiększanie masy mięśniowej;
- pobudzanie kościotworzenia oraz przyspieszanie kostnienia nasad kości długich;
- zwiększanie libido;
- przy nadmiarze – pobudzanie rozwoju nadmiernego owłosienia (hirsutyzmu) i zmian skórnych z łojotokiem.
Cykl jajnikowy – Faza folikularna
1) Pęcherzyki primordialne (zawiązkowe) są pierwszym stadium pęcherzyka i przekształcają się kolejno w pęcherzyki pierwotne i wtórne (preantralne), co w całości składa się na fazę przedantralną.
Ten rozwój jest niezależny od gonadotropin.
2) FSH i estrogeny powodują przekształcenie: pęcherzyk preantralny → pęcherzyk antralny
(tworzenie płynu pęcherzykowego, formowanie jamek, komórki ziarniste tworzą wzgórek jajonośny).
3) Selekcja pęcherzyka dominującego: jeden z pęcherzyków zaczyna wydzielać ↑↑↑ estradiolu, co powoduje sprzężenie zwrotne (–) i ↓ FSH
(zapobiega to rozwojowi innych pęcherzyków i reguluje oś HPO).
4) Pęcherzyk dominujący → pęcherzyk przedowulacyjny
(wydziela on ↑↑↑↑↑ estrogenów, co aktywuje sprzężenie zwrotne (+) i ↑↑↑ LH).
Szczyt wydzielania estrogenów: 24–36 godz. przed owulacją.
Sprzężenie zwrotne (+) działa na LH i FSH, natomiast inhibina hamująca wydzielanie FSH maskuje jego wzrost.
5) Inicjuje to równocześnie proces luteinizacji (w powstających wakuolach gromadzi się żółty pigment – luteina)
i następuje produkcja niewielkiej ilości progesteronu i inhibiny (selektywnie wywołującej ↓ FSH).
Prawidłowa faza folikularna warunkuje rozwój ciałka żółtego i odpowiednie stężenie progesteronu.
Cykl jajnikowy – Owulacja
10–16 godz. po ↑↑↑ LH; 24–36 godz. po ↑↑↑↑↑ estrogenów.
1) Progesteron – destabilizacja ściany pęcherzyka.
2) Wzrost ciśnienia i stężenia prostaglandyn w płynie pęcherzykowym.
3) Złożone działanie FSH, LH i progesteronu na aktywację enzymów proteolitycznych.
4) Pęknięcie pęcherzyka Graafa i uwolnienie kompleksu oocyt–wzgórek jajonośny (tuż przed pęknięciem komórka jajowa wydziela tzw. I ciałko kierunkowe,
przekształcając się w oocyt II rzędu = oocyt wtórny).
5) Jeśli komórka jajowa w ciągu 12–24 godz. od owulacji nie zostanie zapłodniona → obumiera.
Cykl jajnikowy – Faza lutealna
1) Po pęknięciu pęcherzyka dochodzi do intensywnej waskularyzacji ciałka żółtego.
Szczyt przypada na 8.–9. dzień po owulacji, co jest równoznaczne ze szczytem wydzielania
progesteronu, które zależne jest z kolei od pulsów LH.
2) Regresja ciałka żółtego rozpoczyna się około 10.–11. dnia po owulacji (chyba że kobieta zajdzie w ciążę).
Cała faza lutealna trwa około 14 dni.
3) Jeśli doszło do zapłodnienia, funkcja ciałka żółtego stymulowana jest przez hCG i utrzymuje się do około 10. tygodnia ciąży – do momentu przejęcia steroidogenezy przez łożysko.
Faza sekrecyjna
15.–28. dzień cyklu
Błona śluzowa macicy jest również źródłem wielu hormonów, czynników wzrostowych oraz cytokin. Produkuje m.in.:
lipidy: prostaglandyny, tromboksan, leukotrieny;
cytokiny: interleukiny, interferon-γ, TNFα;
peptydy, m.in. relaksynę, endorfinę, endotelinę 1, czynnik wzrostu nabłonka (EGF), insulinopodobne czynniki wzrostu (IGF).
Insulinopodobne czynniki wzrostu (IGF) promują różnicowanie i zwiększenie mitozy w komórkach nabłonka błony śluzowej: IGF-1 w fazie folikularnej i wczesnej lutealnej, a IGF-2 w późnej fazie lutealnej.
Prostaglandyny, głównie PGF2α, produkowane są przez komórki nabłonkowe i podścieliska odpowiedzialne za skurcze macicy i złuszczenie endometrium. Wytwarzanie prostaglandyn gwałtownie spada w przypadku implantacji zarodka.
Fibronektyna i laminina produkowane są przez podścielisko w odpowiedzi na stymulację progesteronem i biorą udział w procesie implantacji.
Pacjentkom z MRKH często towarzyszą wady
układu moczowego,
kostnego oraz niedosłuch.
Cykl endometrialny
Faza miesiączkowa / 1.–5. dzień cyklu
Prostaglandyny – biorą udział w procesie złuszczania endometrium.
Obkurczają tętniczki spiralne i powodują skurcze macicy.
Faza proliferacyjna / 6.–13. dzień cyklu
Ściśle związana ze wzrostem pęcherzyków w jajniku i zależna od estrogenów.
MRKH – diagnostyka
Wykonanie laparoskopii wskazane jest tylko u pacjentek z bólami brzucha sugerującymi obecność czynnego endometrium w szczątkowej macicy lub szczątkowym rogu macicy.
Nie zaleca się rutynowego wykonywania laparoskopii u pacjentek z zespołem MRKH.
Wrodzony brak macicy i pochwy – Definicja i etiopatogeneza
Najczęściej pod postacią zespołu Mayera–Rokitansky’ego–Küstera–Hausera (MRKH):
– przyczyna nie została do końca poznana, pacjentki mają prawidłowe jajniki i kariotyp 46, XX,
– 1:4000 – 10 000 noworodków płci żeńskiej.
Rzadziej jako element zespołu CAIS – całkowitej niewrażliwości na androgeny:
– konsekwencja działania hormonu antymüllerowskiego (produkowanego przez komórki Sertolego w jądrach)
na przewody przyśródnerczowe,
– pacjentki mają jądra i kariotyp 46, XY.
Wady obstrukcyjne – Definicja
Uniemożliwiają ewakuację krwi miesiączkowej, powodując powstanie krwiaków zastoinowych:
– w pochwie (hematocolpos),
– w macicy (hematometra),
– w jajowodach (hematosalpinx).
Możliwe jest wsteczne odpływanie krwi miesiączkowej do jamy otrzewnej,
co może skutkować rozwojem endometriozy.
mucocolpos
nagromadzenie śluzu w pochwie
- występuje niekiedy u płodu i noworodka z niedrożnością błony dziewiczej
Poprzeczna przegroda pochwy – leczenie
całkowite wycięcie przegrody i zespolić śluzówkę części proksymalnej pochwy (ponad przegrodą) ze śluzówką części dystalnej (poniżej przegrody).
Operacja jest tym trudniejsza, im bardziej proksymalnie (wyżej) położona jest przegroda i im jest ona grubsza, tzn. im dłuższy jest odcinek pochwy bez światła.
Ograniczenie zabiegu do nakłucia lub nacięcia przegrody jest błędem, zawsze prowadzi do restenozy, a także grozi rozwojem zakażenia wstępującego, z zapaleniem otrzewnej i posocznicą włącznie.
Wady macicy – Charakterystyka
Najczęstszą wadą rozwojową macicy jest przegroda macicy (macica przegrodzona).
U pacjentek z wadami macicy występuje zwiększone ryzyko występowania:
– poronień w pierwszym i drugim trymestrze ciąży,
– przedwczesnego porodu,
– IUGR,
– zaburzeń czynności skurczowych macicy podczas porodu.
Wady macicy nie wiążą się z obniżoną szansą na zajście w ciążę
(na zapłodnienie)
Wady macicy - diagnostyka obrazowa
USG – najlepiej w II fazie cyklu (grube endometrium ułatwia ocenę kształtu macicy), alternatywnie:
sonohisterografia (USG po podaniu 5–25 ml 0,9% NaCl do jamy macicy; najlepiej wykonać w I fazie cyklu) lub USG 3D.
Szczątkowy róg macicy z jamą należy usunąć wraz z jajowodem, aby:
– zlikwidować przyczynę bolesnych miesiączek,
– zapobiec rozwojowi endometriozy,
– uniknąć implantacji ciąży w rogu
(hipoplazja błony mięśniowej szczątkowego rogu stwarza ryzyko jego pęknięcia).
Wady macicy - leczenie operacyjne a ciąża
Pacjentka może zachodzić w ciążę po upływie 2 miesięcy od operacji.
Wady pochwy – Objawy
Zazwyczaj nie powodują objawów, ale mogą być powodem dyspareunii,
przedłużających się krwawień miesiączkowych lub ropnych zakażeń pochwy.
Wady pochwy –leczenie
Leczeniu operacyjnemu poddaje się wyłącznie pacjentki prezentujące objawy.
Polega ono na chirurgicznym usunięciu przegrody.
Zaburzenia statyki
Anatomia i fizjologia
W warunkach prawidłowych szyjka macicy znajduje się nie niżej niż linia międzykolcowa.
Dno macicy znajduje się na poziomie kresy granicznej.
Ściany pochwy nie ukazują się w szparze sromowej (nawet podczas parcia).
Wszystko w prawidłowym położeniu utrzymuje aparat powięziowo-mięśniowy:
– aparat podporowy,
– aparat wieszadłowy.
Zaburzenia statyki
Anatomia i fizjologia
Aparat podporowy:
– zamyka otwór dolny miednicy i stanowi go przepona miednicy (m. dźwigacz odbytu i m. guziczny)
oraz przepona moczowo-płciowa (m. poprzeczny głęboki krocza, m. zwieracz cewki moczowej).
Zaburzenia statyki
Anatomia i fizjologia
Aparat wieszadłowy:
– stanowią go przymacicza i więzadła utrzymujące narządy płciowe w miednicy mniejszej
(więzadło podstawowe, odbytniczo-maciczne, obłe macicy, więzadło wieszadłowe i właściwe jajnika)
Czynniki ryzyka wystąpienia zaburzeń statyki narządów miednicy mniejszej
Czynniki genetyczne,
wiek,
wystąpienie menopauzy,
przynależność do grupy etnicznej,
ciąże,
porody drogami i siłami natury,
przebycie zabiegu korekcji zaburzeń statyki w wywiadzie,
wycięcie macicy,
współistnienie chorób zwiększających ciśnienie śródbrzuszne (np. POChP),
rodzaj wykonywanej pracy (ciężka praca fizyczna przez długi czas),
otyłość,
nikotynizm
Zaburzenia statyki
Nieprawidłowości – Etiologia i czynniki ryzyka
Osłabienie działania aparatu wieszadłowego:
– uszkodzenie poprzez porody, zwłaszcza z tzw. ochroną krocza,
– wrodzone lub pomenopauzalne obniżenie jakości tkanki łącznej.
Nadmierne działanie sił przemieszczających narządy:
– praca fizyczna związana z dźwiganiem,
- praca w pozycji stojącej,
– przewlekłe zaparcia / choroby układu oddechowego (kaszel),
– wodobrzusze.
Zaburzenia statyki
Nieprawidłowości – Epidemiologia/
Zaburzenia statyki obserwuje się u 15% kobiet.
50% kobiet przynajmniej raz w życiu doświadczyło poniższych dolegliwości.
Zaburzenia statyki
Nieprawidłowości –objawy
Objawy zaburzeń statyki są niespecyficzne – wyjątek stanowi charakterystyczne uczucie
pełności i ucisku w kroczu (bulging).
Poza tym mogą wystąpić takie niespecyficzne objawy jak:
– bóle w podbrzuszu i okolicy krzyżowej,
– zaburzenia mikcji i defekacji (retencja lub wysiłkowe nietrzymanie moczu bądź stolca).
Skala POP-Q
Zaburzenia statyki
Nieprawidłowości – Leczenie – Zachowawcze
Pacjentki z objawowymi zaburzeniami statyki dna miednicy, które:
1) mają przeciwwskazania do zabiegu operacyjnego;
2) nie zgadzają się na leczenie zabiegowe;
3) planują kolejną ciążę,
mogą być leczone zachowawczo za pomocą
PESSARÓW, czyli insertów dopochwowych.
Pessary dopochwowe służą do mechanicznego podparcia narządów płciowych
bez konieczności stosowania leczenia inwazyjnego.
Zapalenia żeńskich narządów płciowych
Naturalna obrona – Chemiczna
1) Kwaśne środowisko pochwy (pH 3,8–4,2) –
ginie w nim większość bakterii chorobotwórczych, m.in. E. coli, paciorkowce i gronkowce.
2) Zasadowy odczyn czopa śluzowego w kanale szyjki macicy (pH 7–7,5)
zatrzymuje drobnoustroje, którym odpowiada kwaśne środowisko pochwy – rzęsistki i drożdżaki.
3) Istotna jest flora fizjologiczna pochwy składająca się z różnych bakterii, głównie szczepów
pałeczki kwasu mlekowego (pałeczki Döderleina = Lactobacillus acidophilus = Lactobacillus vaginalis).
W pochwie zdrowej kobiety występuje średnio 4–7 różnych szczepów pałeczki Döderleina.
Zapalenie sromu – Ostre zapalenie gruczołu okołocewkowego (Skenego)
Występuje znacznie rzadziej.
Postępowanie analogiczne:
leczenie polega na nacięciu i drenażu, antybiotykoterapia w szczególnych sytuacjach.
Zapalenie sromu – Ostre zapalenie gruczołu przedsionkowego większego (Bartholina)
Najbardziej typowe schorzenie sromu – prowadzi do powstania ropnia.
Najczęściej wywołane przez: E. coli, P. mirabilis, Bacteroides, N. gonorrhoeae. Może nawracać.
Objawy charakterystyczne:
– typowy silny ból wargi sromowej nasilający się przy chodzeniu, uniemożliwiający siedzenie,
– dolegliwości narastają gwałtownie (w ciągu kilku dni).
Leczenie: nacięcie i marsupializacja ropnia.
Antybiotykoterapia w szczególnych sytuacjach.
Zapalenia żeńskich narządów płciowych
Naturalna obrona – Biologiczna
1) Układ krwinek białych i przeciwciał klasy IgA, które znajdują się w treści pochwowej
i śluzie szyjkowym.
2) Neutrofile i monocyty wytwarzające peroksydazę, która działa bakteriobójczo
poprzez nadtlenek wodoru.
3) Eozynofilia śluzu szyjkowego.
4) Układ makrofagów.
5) Działanie bakteriobójcze substancji obecnych w granulocytach
(lizozym, laktoferyna, kolagenaza, elastaza, fosfolipazy).
Zapalenie sromu – Wirusowe zapalenie sromu – Opryszczka
Etiopatogeneza:
– 85% HSV-2 (praktycznie 100% w przypadku nawrotnego zapalenia sromu),
– 15% HSV-1.
Objawy charakterystyczne:
– wieloogniskowe, drobne pęcherzyki i sączące się uszkodzenia naskórka, silny ból i gorączka,
– przy pierwotnym zakażeniu utrzymują się przez 12 dni, przy nawrotowym ok. 6 dni.
Leczenie: doustnie acyklowir / walacyklowir / famcyklowir.
Leczenie kłykcin kończystych:
– zachowawcze: podofilotoksyna, imikwimod, sinekatechina;
– zabiegowe (skuteczność >90%): krioterapia, koagulacja chemiczna, elektrokoagulacja,
chirurgiczne wycięcie zmian, laseroterapia.
Pierwotne zakażenie HSV u ciężarnej
stanowi bezwzględne wskazanie
do leczenia acyklowirem w związku z towarzyszącą wiremią
i ryzykiem transmisji zakażenia do płodu.
Stanowi to również wskazanie do ukończenia ciąży cięciem cesarskim
z chwilą rozpoczęcia samoistnego porodu.
Zapalenie pochwy – Rzęsistkowica
ogólnie
Zakażenie wywołane przez rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis) należy do najczęstszych
chorób pasożytniczych człowieka przenoszonych drogą kontaktu płciowego.
U 70-85% kobiet przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo.
Zapalenie pochwy – Rzęsistkowica
Najczęstsze objawy to:
– obfite, zielonożółte, wodniste i pieniste upławy,
– świąd i pieczenie sromu oraz pochwy, szczególnie dotkliwie odczuwalne podczas oddawania moczu,
– dyspareunia i plamienia kontaktowe,
– bolesność w podbrzuszu.
Zapalenie pochwy – Rzęsistkowica
Podczas wziernikowania
można zaobserwować charakterystyczną wydzielinę pochwową,
zaczerwienienia sromu, przedsionka pochwy, pochwy i szyjki macicy
(szyjka truskawkowa z punktowymi wybroczynami krwotocznymi).
pH pochwy >5,0.
Zapalenie pochwy – Rzęsistkowica
Leczenie:
Metronidazol stosowany doustnie w dawce jednorazowej 2,0 g lub 500 mg 2×/dobę przez 7 dni
LUB
tynidazol stosowany doustnie w dawce jednorazowej 2,0 g.
Konieczne jest równoczesne leczenie obojga partnerów oraz powstrzymywanie się od współżycia
i od picia alkoholu do zakończenia terapii (ze względu na możliwość wystąpienia reakcji disulfiramowej).
W przewlekłych zakażeniach skuteczna jest szczepionka Solco Trichovac.
Zapalenie pochwy – Grzybice
ogólnie
Związane są z zaburzeniem prawidłowego stanu odpornościowego organizmu gospodarza.
U około 75% wszystkich kobiet w ciągu całego życia rozwija się grzybica pochwy, która u około połowy pacjentek ma charakter nawrotowy. U 80–90% chorych czynnikiem etiologicznym jest Candida albicans.
Zapalenie pochwy – Grzybice
Objawy:
– świąd lub bolesność pochwy i sromu,
– upławy pochwowe w postaci serowatej wydzieliny,
– dyspareunia i bolesne oddawanie moczu.
Zapalenie pochwy – Grzybice
Czynniki predysponujące:
– ciąża,
– otyłość,
– antybiotykoterapia,
– steroidoterapia,
– immunosupresja.
Ponadto nawracająca grzybica pochwy może być pierwszym objawem cukrzycy,
dlatego obliguje lekarza do oceny glikozurii i glikemii
Zapalenie pochwy – Grzybice
1) Zakażenia niepowikłane:
– sporadyczne,
– łagodny lub umiarkowany przebieg,
– rozpoznawane u kobiet bez zaburzeń odporności.
Zapalenie pochwy – Grzybice
2) Zakażenia powikłane:
- nawracające,
– ciężki przebieg,
– wywołane przez inne grzyby z rodzaju Candida,
– rozpoznawane u kobiet z cukrzycą, zaburzeniami odporności, infekcją HIV lub leczonych kortykosteroidami,
– rozpoznawane u 10–20% zakażonych kobiet.
Zapalenie pochwy – Podsumowanie
Kryteria jakości nasienie wdg WHO:
