Functionele urologie Flashcards
wat zijn urologische klachten waarmee een patiënt naar de dokter gaat?
overactieve blaas en incontinentie:
- overactieve blaas (OAB) met of zonder incontinentie
- stressincontinentie (SUI)
- gemengde incontinentie (SUI + OAB wet/dry)
- overloopincontinentie
- continue incontinentie
urineretentie
blaas- en bekkenpijn
wat zijn de klachten die zich presenteren bij een overactieve blaas?
- plotselinge aandrang (urgency) als centraal kenmerk
- moeite met uitstellen en ophouden
- incontinentie bij aandrang
- verhoogde frequentie per 24 uur
- kleine porties
- nycturie (>2x per nacht)
wat zijn de oorzaken van een overactive blaas
- vaak idiopathisch
- ouderdom zorgt voor vergrote kanss
- door probleem in zenuwstelsel –> neurogene blaas
bij oorzaak van infectie, kanker of stenen spreken we niet over een OAB, hoewel het wel de klachten kan geven
op welke manieren kan een OAB behandeld worden?
idiopathisch:
1. lyfestyle interventie, bekkenfysiotherapie
2. medicatie (anticholinergica, betamimetica)
3. minimaal invasief (botox injecties, neuromodulatie)
4. invasief (blaasaugmentatie, urostoma)
bij neurogeen hetzelfde, maar fysio werkt over het algemeen niet
wat zijn klachten van stressincontinentie?
- verlies bij inspanning
- weinig nycturie
- in de nacht geen verlies
wat is de voornaamste klacht bij gemengde incontinentie en waar komt dit door?
toenemende incontinentie: de urge-component neemt toe –> blaas krijgt grotere inhoud –> meer incontinentie bij inspanning
wat zijn oorzaken bij vrouwen voor stress-incontinentie?
- niet neurogeen: vooral gerelateerd aan vaginale baring
- soms bij morbide obesitas
- soms iatrogeen (door medisch handelen)
- zelden neurogeen bij schade lagere deel ruggenmerg of na trauma
wat zijn oorzaken bij mannen voor stressincontinentie?
- niet neurogeen: vooral gerelateerd aan prostaatoperaties
- zelden neurogeen bij schade lagere deel ruggenmerg of na trauma
hoe wordt niet neurogene stressincontinentie behandeld?
- bekkenfysiotherapie
- minimaal invasief
- vrouw –> synthetische midurethrale tape, burch colposuspentie, bulkinjectie urethra
- man –> ballontherapie, synthetische sling, kunstsluitspier - invasief: fasciesling, urostoma
wat wordt er als behandeling gegeven bij neurogene stressincontinentie?
chirurgie: fasciesling (vrouw) of ballontherapie/kunstsluitspier (man)
wat zijn de klachten waarmee urineretentie zich presenteert?
- zwakke urinestraal
- recidiverende ongecompliceerde blaasinfecties
- gecompliceerde urineweginfecties (koorts/terugkomend delier zonder koorts)
- stressincontinentie door overloop
- continu aandrang
- nierfunctieverslechtering
- zwelling in onderbuik
wat zijn de oorzaken van urineretentie?
- blaasspier en blaassensatie functioneren niet goed
- urethra is niet goed doorgankelijk
- sluitspier gaat niet open
wat zijn verschillende oorzaken van een slecht functionerende blaasspier/blaassensatie?
- niet neurogeen: idiopathisch, postoperatief overrekte blaas, divertikels, etc…
- neurogeen: door schade aan zenuwstelsel
wat zijn oorzaken van een niet goed doorgankelijke urethra?
- strictuur; soms na synthetische tape voor SUI
- vergrote prostaat (BPH)
- tumor
wat zijn oorzaken van een niet opengaande sluitspier?
- idiopathisch
- neurogeen: dyssynergie tussen blaas en sluitspier
welke behandelingen zijn er voor urineretentie?
acuut: drainage via CIC of verblijfskatheter (TUC/SPC)
oplossing bij anatomische obstructie:
- vrouw: klieven tape of dilatatie strictuur
- man: TUR bij BPH, urothrotomie of urethraplastiek bij strictuur
wat wordt er naast het doen van een CIC nog extra gedaan bij een urineretentie?
neuromodulatie, bij vrouwen 65% kans op succes, bij mannen 20% als het extra wordt gedaan naast chirurgie
welke klachten ervaart een vrouw bij blaas- of perineale pijn?
- pijnlijke aandrang met vaak verhoogde mictiefrequentie
- pijn achter schaambeen, vaak ook in urethra en vagina
- blaas legen geeft tijdelijk minder pijn
- plassen van kleine beetjes
- jarenlang al klachten
wat zijn klachten die mannen ervaren bij blaas- of perineale pijn?
- continue pijn perineaal, toenemend tijdens en na orgasme
- vaak ook uitstralende pijn naar scrotum, liezen en bovenbenen
- blaas legen geen effect op pijn
- soms verhoogde mictiefrequentie
wat zijn oorzaken voor blaas- of perineale pijn?
vrouw: vaak idiopathisch –> blaaspijnsyndroom. vaak bij recidiverende blaasinfecties en uitwendige bestraling.
belangrijk om maligniteit, blaasinfectie en endometriose uit te sluiten
man: vaak idiopathisch –> CPPS (chronic pelvic pain syndyome)
hoe wordt blaas- of perineale pijn behandeld?
- behandelen of uitsluiten infectie, kanker, stugge blaas of OAB
- lasertherapie van blaasulcus
- pijnstilling (meestal gewenning, overleggen met pijnteam)
- mannen: tamsulosine in combinatie met bekkenfysiotherapie
- sacrale neuromodulatie bij hoge mictiefrequentie met kleine porties
- blaasspoelingen
- plaatsing urostoma
waar wordt bij de anamnese van een urologie poli naar gevraagd?
- hoofd en bijklachten
- sinds wanneer
- mictiefrequentie overdag/nacht
- incontinentie overdag/nacht
- behandelingen
- infecties
- hematurie
- ontlasting
- intimiteit
- radiotherapie
- voorgeschiedenis
- roken en alcohol
- werk
- lengte/gewicht
welk lichamelijk onderzoek wordt er gedaan bij een spreekuur op de urologie poli?
vaginaal (prolaps of hoesten) of rectaal toucher
wat voor aanvullend onderzoek wordt er gedaan bij een urologie poli?
- blaasdagboek 2-3 dagen met tijdstip, volume en gewichtsverlies
- urinesediment (infectie)
- flowmetrie (alleen betrouwbaar bij >150 ml) en residu na mictie
- cytoscopie
- UDO/VUDO (VUDO bij neurogeen/divertikel/reflux/fistel)
- X-retrograad urethrogram (X-RUG) bij verdenking urethrastrictuur
- transrectale echo bij verdenking BPH
- lab (PSA/serumcreatinine)
