enzimi u gi Flashcards
u koje dvije skupine dijelimo enzime koji se koriste u gi
u restrikcijske enzime i modifikacijske enzime (sve osim restrikcijskih enzima)
što su DNA-ligaze
enzimi koji stvaraju fosfodiesterske veze u molekuli DNA između 5’-fosfatne i 3’-hidroksilne skupine
za što se upotrjebljuju DNA-ligaze u gi
najčešće ligacija vektora i inserta
-povezivanje linearnih molekula DNA
-cirkularizacija linearnih molekula DNA
-ligacija jednolančanih lomova (“nickova”)
koji su supstrati DNA-ligaze
-dvolančana DNA s jednolančanim lomovima (“nick”) – najbolji supstrat
-molekule DNA s kompatibilnim (kohezivnim, “ljepljivim”) krajevima
-molekule DNA s ravnim (“blunt”) – samo neke (manje uspješno)
nabroji neke primjere DNA-ligaze
T4 DNA-ligaza - komercijalno najvažnija; iz bakteriofaga T4; koristi ATP kao koenzim; ligira ljepljive i ravne krajeve DNA
DNA-ligaza iz E. coli - kao koenzim koristi NAD+; ne može ligirati ravne krajeve
objasni kloniranje HindIII-HindIII fragmenta bakteriofaga lambda
- DNA faga pocijepati s HindIII
- plazmid pocijepati s HindIII
- elektroforeza
- fragment DNA faga izolirati iz gela (insert)
- plazmid izolirati iz gela (vektor)
- provjeriti uspješnost izolacije DNA
- ligacija vektora i inserta
- transformacija E. coli
- provjera transformanata (izolacija i analiza plazmida)
koji se problemi mogu pojaviti kod kloniranja fragmenta bakteriofaga lambda
- veća je vjerojatnost religacije vektora
nego ligacije vektora i inserta, religacija se može spriječiti dodatkom polinukleotid fosfataze koja uklanja fosfatnu skupinu s vektora, nju moramo i ukloniti jer inače može doći i do uklanjanja fosfatne skupine s inserta, nju uklanjamo denaturacijom enzima ili taloženjem DNA - ligacijom može nastati puno različitih
kružnih i linearnih molekula DNA - može se dogoditi da dobijemo transformante s praznim vektorima tj. vektore bez inserta
što je knjižnica gena
skup klonova (najčešće bakterije E.coli ili kvasca S.cerevisiae) koji sadrže vektore (najčešće plazmide ili umjetne kromosme) u kojma su klonirani (ugrađeni, insertirani) svi ili gotovo svi fragmenti genoma nekog organizma (npr. čovjeka) – u jednom klonu u pravilu se nalazi jedan fragment genoma
što je cDNA banka
sadrži kodirajuću DNA (ORFove) nekog organizma
što je genomska banka
sadrži kodirajuću i nekodirajuću DNA
nabroji ostale enzime koji se koriste u gi
Ribonukleaze (RNaze) - RNaza A, RNaza H
DNaze - S1, Bal 31, DNaza I, egzonukleaza III
DNA-polimeraze - DNA-polimeraza I, Klenow fragment, Taq, reverzna transkriptaza
Polinukleotid fosfataza
Polinukleotid kinaza
Terminalna deoksinukleotidil transferaza
RNA-polimeraze
objasni RNazu A
endoribonukleaza - cijepa unutar lanca (izolirana iz goveđeg pankreasa)
aktivnost - cijepa fosfodiestersku vezu u jednolančanoj RNA ostavljajući 3’- fosfatnu grupu na pirimidinskim nukleotidima
primjena - uklanjanje RNA pri izolaciji plazmidne ili genomske DNA
objasni RNazu H
izolirana iz bakterije E. coli
aktivnost - cijepa RNA do kratkih oligoribonukleotida i to samo ako se RNA nalazi u DNA/RNA-hibridu
- ne hidrolizira fosfodiesterske veze u ssDNA, dsDNA, ssRNA i dsRNA
primjena - priprema cDNA
objasni nukleazu S1
izolirana iz plijesni Aspergillus oryzae
aktivnost - hidrolizira i jednolančanu DNA i jednolančanu RNA do 5’-fosforil mono- ili
oligonukleitida, ali:
* ima 5x veću aktivnost na DNA nego na RNA
* ako se nalazi u velikom suvišku hidrolizira i dsDNA
* najslabiju aktivnost ima na DNA/RNA-hibridu
- aktivna je pri niskom pH (4,5) i u prisutnosti Zn2+
primjena - uklanjanje jednolančane DNA s krajeva dvolančanih fragmenata
- S1-mapiranje
što je S1 mapiranje
to je metoda koja se koristi za određivanje broja i duljine egzona nekom genu