ENDOMETRIOZA

Question 1

% występowania endometriozy w populacji:

Answer 1

6-10%
(50% populacji pacjentek z zaburzeniami rozrodu lub zespołem bólowym miednicy mniejszej)

Question 2

czynniki ryzyka endometriozy:

Answer 2

• zaburzenia odpływu krwi miesiączkowej (wady rozwojowe)
• przedłużona ekspozycja na endogenne estrogeny: otyłość, wczesna menarche, późna menopauza
• krótkie cykle płciowe
• mała urodzeniowa masa ciała
• ekspozycja na toksyny środowiskowe np. dioksyna

Question 3

endometriozie towarzyszy ↑ryzyka wystąpienia:

Answer 3

• chorób autoimmunologicznych
• niektórych nowotworów: rak endometrialny jajnika, rak jasnokomórkowy jajnika, NHL, czerniak

Question 4

teoria SAMPSONA:

Answer 4

teoria implantacyjna, krew cofa się przez jajowody do jamy otrzewnej, implantacja komórek endometrium w narządach miednicy mniejszej

Question 5

teoria WALDEYERA:

Answer 5

teoria metaplazji - metaplazja nabłonka otrzewnej, czynniki hormonalne i zapalne odpowiadają za rozwój endometriozy

Question 6

teoria LEVANDA-NORMANA:

Answer 6

teoria indukcyjna - główna rola patogenetyczna w biologicznie aktywnych substancjach płynu otrzewnowego

Question 7

hipoteza przerzutowa:

Answer 7

drogą naczyń krwionośnych/limfatycznych “przerzuty” endometrium np. do płuc, mózgu, kości, nosa

Question 8

teoria “deficytu immunologicznego” Dmowskiego:

Answer 8

dysfunkcja układu odpornościowego jamy otrzewnej w zakresie funkcji fagocytarnej i cytotoksycznej

Question 9

nasilenie dolegliwości - czy koreluje z oceną zaawansowania choroby?

Answer 9

NIE

Question 10

niepłodność w endometriozie:

Answer 10

• upośledzona drożność jajowodów
• nieprawidłowa folikulogeneza/brak jajeczkowania
• LUF

Question 11

jakie badanie w DIE?

Answer 11

• MRI

Question 12

czy weryfikacja histologiczna jest potrzebna do rozpoznania choroby?

Answer 12

NIE

Question 13

uznanym standardem diagnozowania i leczenia endometriozy jest…

Answer 13

laparoskopia

Question 14

klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień I:

Answer 14

• endometrioza minimalna
• 1-5 pkt.

Question 15

klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień II:

Answer 15

• endometrioza łagodna
• 6-15 pkt.

Question 16

klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień III:

Answer 16

• endometrioza umiarkowana
• 16-40 pkt.

Question 17

klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień IV:

Answer 17

• endometrioza ciężka
  >40 pkt

Question 18

ile punktów przyznaje się za zamknięty lejek jajowodu w skali ASRM?

Answer 18

16 pkt.

Question 19

ile punktów przyznaje się za torbiel endometrialną 3cm w skali ASRM?

Answer 19

16 pkt.
(powyżej 3cm - 20 pkt.; <1cm - 4 pkt.)

Question 20

jaki gestagen jest zarejestrowany do leczenia endometriozy?

Answer 20

dienogest (pochodna 17-norprogesteronu)
skuteczny także MPA (30mg/dobę bądź w iniekcjach im 150mg)

Question 21

w jakich formach endometriozy zalecana IUD-LNG?

Answer 21

adenomioza
DIE

Question 22

DN agonistów i antagonistów GnRH:

Answer 22

• hipoestrogenizm hipogonadotropowy - PSEUDOMENOPAUZA
• uderzenia gorąca, zlewne poty, bezsenność, depresja, zmniejszenie masy kostnej

Question 23

ile maksymalnie można stosować analogi GnRH?

Answer 23

6 miesięcy

Question 24

co to jest add-back therapy?

Answer 24

w celu złagodzenia objawów somatycznych i oddziaływania na kości analogów GnRH: dodanie DTA lub HTZ

Question 25

jak dzielimy endometriozę w zależności od lokalizacji?

Answer 25

• jajnikowa
• otrzewnowa
• głęboko naciekająca (DIE)

Question 26

zmiany endometrialne otrzewnej w czasie LSK - jak postępować?

Answer 26

• wycinać zawsze i wszędzie, jeśli to możliwe
• często ogniska głębokie, schowane pod typowo wyglądającymi zmianami w kolorze niebieskim, czerwony, białym
• elektrokoagulacja/laser - nie ma badania histpat
• czasami przy rozległych zmianach peritonektomia

Question 27

leczenie torbieli endometrialnych:

Answer 27

u kobiet nieplanujących ciąży zmiany >3cm leczyć operacyjnie

Question 28

jakie typy ściany torbieli?

Answer 28

• włóknisty: u młodszych pacjentek, do torbieli przylega duża liczba pęcherzyków
• włóknisto-torbielowaty: u starszych pacjentek, torbiele otoczone niewieloma pęcherzykami, prawdopodobieństwo spadku liczby oocytów mniejsze

Question 29

czy endometrioza zmniejsza rezerwę jajnikową?

Answer 29

tak

Question 30

DIE - na ile mm ogniska penetrują środowisko?

Answer 30

co najmniej 5mm

Question 31

jaka klasyfikacja do oceny endometriozy głęboko naciekającej?

Answer 31

ENZIAN

Question 32

skala Enzian - przedziały anatomiczne i stopnie:

Answer 32

A - przegroda odbytniczo-pochwowa
B - więzadła krzyżowo-maciczne, aż do ścian miednicy
C - odbytnica i esica
FA - uterine adenomyosis, FB - bladder, FU - ureter, FI - intestine, FO - other (np. przepona)

stopień 1: inwazja <1cm
stopień 2: inwazja 1-3cm
stopień 3: inwazja >3cm

Question 33

jaki jest cel operacji w DIE?

Answer 33

całkowita resekcja ognisk endometrialnych wywołujących dolegliwości podczas jednej operacji

Question 34

czy zajęcie więzadeł krzyżowo-macicznych obejmuje pochwę?

Answer 34

nie obejmuje górnej ściany pochwy, nie resekować fragmentów ściany pochwy

Question 35

najczęstsza lokalizacja endometriozy układu moczowego:

Answer 35

pęcherz moczowy

Question 36

endometrioza pęcherza moczowego - postępowanie:

Answer 36

• pobrać wycinki do bad. histpat, wykluczyć nowotwór
• wycięcie ognisk DIE z dostępu przezotrzewnowego (nie przezcewkowego)

Question 37

zmiany PP w przebiegu endometriozy - gdzie najczęściej?

Answer 37

jelito grube (prostnica, esica), WR i jelito cienkie, rzadziej przepona

Question 38

co to jest RWC-TVS?

Answer 38

rectal water-contrast-TVS
doodbytnicze podanie soli fizjologicznej celem oceny głębokości naciekania i stopnia zwężenia światła jelita

Question 39

kiedy operujemy endometriozę obejmującą jelito?

Answer 39

guz/guzy ściany jelita
VAS >7 pkt.
krytyczne zwężenie światła jelita grubego
niepowodzenia ART
p/wskazania do leczenia hormonalnego

Question 40

wywiad rodzinny w endometriozie - czy ma znaczenie?

Answer 40

tak, 7x większe ryzyko występowania endometriozy u kobiet, u których krewna 1. stopnia była obciążona chorobą