ENDOMETRIOZA Flashcards
% występowania endometriozy w populacji:
6-10%
(50% populacji pacjentek z zaburzeniami rozrodu lub zespołem bólowym miednicy mniejszej)
czynniki ryzyka endometriozy:
- zaburzenia odpływu krwi miesiączkowej (wady rozwojowe)
- przedłużona ekspozycja na endogenne estrogeny: otyłość, wczesna menarche, późna menopauza
- krótkie cykle płciowe
- mała urodzeniowa masa ciała
- ekspozycja na toksyny środowiskowe np. dioksyna
endometriozie towarzyszy ↑ryzyka wystąpienia:
- chorób autoimmunologicznych
- niektórych nowotworów: rak endometrialny jajnika, rak jasnokomórkowy jajnika, NHL, czerniak
teoria SAMPSONA:
teoria implantacyjna, krew cofa się przez jajowody do jamy otrzewnej, implantacja komórek endometrium w narządach miednicy mniejszej
teoria WALDEYERA:
teoria metaplazji - metaplazja nabłonka otrzewnej, czynniki hormonalne i zapalne odpowiadają za rozwój endometriozy
teoria LEVANDA-NORMANA:
teoria indukcyjna - główna rola patogenetyczna w biologicznie aktywnych substancjach płynu otrzewnowego
hipoteza przerzutowa:
drogą naczyń krwionośnych/limfatycznych “przerzuty” endometrium np. do płuc, mózgu, kości, nosa
teoria “deficytu immunologicznego” Dmowskiego:
dysfunkcja układu odpornościowego jamy otrzewnej w zakresie funkcji fagocytarnej i cytotoksycznej
nasilenie dolegliwości - czy koreluje z oceną zaawansowania choroby?
NIE
niepłodność w endometriozie:
- upośledzona drożność jajowodów
- nieprawidłowa folikulogeneza/brak jajeczkowania
- LUF
jakie badanie w DIE?
- MRI
czy weryfikacja histologiczna jest potrzebna do rozpoznania choroby?
NIE
uznanym standardem diagnozowania i leczenia endometriozy jest…
laparoskopia
klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień I:
- endometrioza minimalna
- 1-5 pkt.
klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień II:
- endometrioza łagodna
- 6-15 pkt.
klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień III:
- endometrioza umiarkowana
- 16-40 pkt.
klasyfikacja endometriozy ASRM - stopień IV:
- endometrioza ciężka
>40 pkt
ile punktów przyznaje się za zamknięty lejek jajowodu w skali ASRM?
16 pkt.
ile punktów przyznaje się za torbiel endometrialną 3cm w skali ASRM?
16 pkt.
(powyżej 3cm - 20 pkt.; <1cm - 4 pkt.)
jaki gestagen jest zarejestrowany do leczenia endometriozy?
dienogest (pochodna 17-norprogesteronu)
skuteczny także MPA (30mg/dobę bądź w iniekcjach im 150mg)
w jakich formach endometriozy zalecana IUD-LNG?
adenomioza
DIE
DN agonistów i antagonistów GnRH:
- hipoestrogenizm hipogonadotropowy - PSEUDOMENOPAUZA
- uderzenia gorąca, zlewne poty, bezsenność, depresja, zmniejszenie masy kostnej
ile maksymalnie można stosować analogi GnRH?
6 miesięcy
co to jest add-back therapy?
w celu złagodzenia objawów somatycznych i oddziaływania na kości analogów GnRH: dodanie DTA lub HTZ
jak dzielimy endometriozę w zależności od lokalizacji?
- jajnikowa
- otrzewnowa
- głęboko naciekająca (DIE)
zmiany endometrialne otrzewnej w czasie LSK - jak postępować?
- wycinać zawsze i wszędzie, jeśli to możliwe
- często ogniska głębokie, schowane pod typowo wyglądającymi zmianami w kolorze niebieskim, czerwony, białym
- elektrokoagulacja/laser - nie ma badania histpat
- czasami przy rozległych zmianach peritonektomia
leczenie torbieli endometrialnych:
u kobiet nieplanujących ciąży zmiany >3cm leczyć operacyjnie
jakie typy ściany torbieli?
- włóknisty: u młodszych pacjentek, do torbieli przylega duża liczba pęcherzyków
- włóknisto-torbielowaty: u starszych pacjentek, torbiele otoczone niewieloma pęcherzykami, prawdopodobieństwo spadku liczby oocytów mniejsze
czy endometrioza zmniejsza rezerwę jajnikową?
tak
DIE - na ile mm ogniska penetrują środowisko?
co najmniej 5mm
jaka klasyfikacja do oceny endometriozy głęboko naciekającej?
ENZIAN
skala Enzian - przedziały anatomiczne i stopnie:
A - przegroda odbytniczo-pochwowa
B - więzadła krzyżowo-maciczne, aż do ścian miednicy
C - odbytnica i esica
FA - uterine adenomyosis, FB - bladder, FU - ureter, FI - intestine, FO - other (np. przepona)
stopień 1: inwazja <1cm
stopień 2: inwazja 1-3cm
stopień 3: inwazja >3cm
jaki jest cel operacji w DIE?
całkowita resekcja ognisk endometrialnych wywołujących dolegliwości podczas jednej operacji
czy zajęcie więzadeł krzyżowo-macicznych obejmuje pochwę?
nie obejmuje górnej ściany pochwy, nie resekować fragmentów ściany pochwy
najczęstsza lokalizacja endometriozy układu moczowego:
pęcherz moczowy
endometrioza pęcherza moczowego - postępowanie:
- pobrać wycinki do bad. histpat, wykluczyć nowotwór
- wycięcie ognisk DIE z dostępu przezotrzewnowego (nie przezcewkowego)
zmiany PP w przebiegu endometriozy - gdzie najczęściej?
jelito grube (prostnica, esica), WR i jelito cienkie, rzadziej przepona
co to jest RWC-TVS?
rectal water-contrast-TVS
doodbytnicze podanie soli fizjologicznej celem oceny głębokości naciekania i stopnia zwężenia światła jelita
kiedy operujemy endometriozę obejmującą jelito?
guz/guzy ściany jelita
VAS >7 pkt.
krytyczne zwężenie światła jelita grubego
niepowodzenia ART
p/wskazania do leczenia hormonalnego
wywiad rodzinny w endometriozie - czy ma znaczenie?
tak, 7x większe ryzyko występowania endometriozy u kobiet, u których krewna 1. stopnia była obciążona chorobą
