Embryologie maag-darm stelsel Flashcards
endoderm derivaten
spijsverteringskanaal en de longen
mond- en neusholte
stomodeum; bedekt met ectoderm
buccopharyngeale membraan
tussen farynx en stomodeum
farynx
splitst zich op
- ventraal: long
- dorsaal: oesophagus
septum transversum
diafragma ontstaat hieruit
cloaca
anus; is eerst nog een gemeenschappelijke opening; hierop aangesloten zit de allantois
peritoneaalholte
ruimte rond maag-darm stelsel
primitieve darm
voordarm (craniaal), middendarm (tussen), einddarm (caudaal)
voordarm
hieruit ontstaan uitstulpingen die de longen zullen gaan vormen en farynx, thymus, (bij)schildklier, oesophagus, maag, lever en pancreas
middendarm
blijft aan dooierzaksteel aan de ventrale zijde verbonden met dooierzak
persisterende dooierzaksteel
een uitstulping van de middendarm blijft achter die richting umbillicus loopt –> diverticulum van Merkel
- lijdt tot aangeboren afwijkingen; blijft vast aan de buikwand en vormt een doorgang tussen darm en navel
- kan gedraaid zitten –> buikkramp
chorionholte
wordt een stukje van afgesnoerd tijdens krommingsproces en wordt dan coeloomholte genoemd; vormt een deel van de buikholte
truncus coeliacus
voordarm: maag, lever, duodenum, milt
a. mesenterica superior
middendarm: dunne darm en deel van het colon; was voorheen a. vitellina
a. mesenterica inferior
einddarm: deel colon
distale deel allantois
urachus
urachus
vormt in een volgroeid lichaam een ligament die te zien is in de buikwand tussen de blaas en navel: lig. umbilicalis mediana, ernaast lopen 2 plicae umbilicales mediales
allantois
gevormd in week 5; uitstulping van de dooierzak in de vroege navelstreng
- hieruit ontstaan blaas en urethra, daaromheen geslachtscellen
septum urorectale
einddarmen van de allantois worden hierdoor gescheiden > 2 openingen waartussen het perineum zich bevindt
verstoorde ontwikkeling cloacaal membraan en septum urorectale
afwijkingen van rectum en anus, bijv. een einddarm die niet naar buiten komt of juist eindigt in de urethra
vascularisatie dikke darm
a. mesenterica inferior en superior
Bij fouten in de kromming en draaiing van de darmbuis
rotatiefouten, zoals non-rotatie, omgekeerde rotatie en gevallen waarbij het caecum achter de lever ligt
waar ligt de dunne darm en colon tot week 8
in de navelstreng
oemfalocele
Als de darm (vanaf week 8) niet goed naar binnen trekt; een baby heeft dan een groot deel van het maagdarmstelsel in de navelstreng = persisterende fysiologische hernia umbilicalis
- vaak gepaard met andere afwijkingen waardoor prognose ongunstig is
- wel opereerbaar
Hoe ligt het maagdarmstelsel?
grotendeels intraperiteonaal en is verbonden via dorsaal mesenterium met achterwand van de buikholye > dunne darm bijv heel beweeglijk
secundair retroperitoneaal
organen die in de loop van de ontwikkeling naar achter in buikholte liggen
- duodenum, colon ascendens, descendens, rectum en pancreas
primair retroperitoneaal
liggen altijd al retroperitoneaal, zoals de nieren, deze hebben nooit in de buikholte gezeten
lig. falciforme
tussen de lever en de buikwand
dorsale mesogastrium
vanaf de maag, aan de dorsale zijde van mesogastrium
ventrale mesogastrium
tussen maag en lever
bursa omentalis
Doordat de lever naar rechts draait en de maag naar links>rechterbuikholte naar achter door lever > bursa omentalis
- kan worden bereikt door omentum majus met colon transversum los te snijden van de maag
omentum minus
het ventrale mesogastrium tijdens de draaiing van de maag, vormt samen met de maag de ventrale begrenzing van bursa omentalis
milt
in het dorsale mesogastrium
omentum majus
groeit uit dorsale mesogastrium; bestaat uit dubbelblad peritoneum met daartussen vet; wordt gezien als schort van de darmen
- vergroeit met colon transversum en dorsale mesenterium van dit deel van het colon en vormt caudale begrenzing van bursa omentalis
ontwikkeling pancreas
- uit dorsale pancreas ontstaat het grootste deel, deze heeft een eigen uitgang naar duodenum
- ventrale pancreas ontstaat in nauwe samenhang met ductus hepaticus
Uiteindelijk fuseren deze uitgangen en vormen ze de pancreas - veel variatie in afvoergangen lever en pancreas
ontwikkeling pancreas
- uit dorsale pancreas ontstaat het grootste deel, deze heeft een eigen uitgang naar duodenum
- ventrale pancreas ontstaat in nauwe samenhang met ductus hepaticus
Uiteindelijk fuseren deze uitgangen en vormen ze de pancreas - veel variatie in afvoergangen lever en pancreas
Hox-codes
belangrijk voor craniaal-caudaal differentiatie
- hoge codes aan caudaal, lage aan craniaal
Hoe communiceren endoderm en mesoderm
dmv signaalmoleculen
Waar ontstaan trachea en longen uit
uitstulping van de voordarm
Ontwikkeling longen
- dicothome vertakking van respiratioir divertikel/longknopje; is asymmetrisch met een grotere rechterknop (begin 5e week)
- Hieruit ontstaan 2 bronchi principalis
- Uit de volgende vertakking ontstaan de bronchi lobulares (rechts 3, links 2)
- Bij de volgende vertakking bronchi segmentalis (rechts 10, links 9)
Vorming respiratoir epitheel
mesoderm vertelt het endoderm dat het dit moet vormen
Ontwikkelingsstadia longen
- glandulaire fase
- canaliculaire fase
- sacculaire fase
- alveolaire fase
Glandulaire fase
week 8 tot 16, aanleg niet-respiratoir deel van de bronchiaalboom (ongeveer 2^15 vertakkingen)
Canaliculaire fase
week 7 tot 25, begin vorming respiratoire bronchioli en aanleg bloedvat capillairen
Sacculaire fase
week 26 tot de geboorte, aanleg sacculi alveolares en alveoli (de longblaasjes)
Alveolaire fase
week 30 tot 8 jaar, sterke toename alveoli
Wat is de ontwikkelingen van de longen?
Beperkende factor om een levensvatbare foetus te krijgen, vanwege relatief late ontwikkeling longen
Hoe ontwikkelen de longen zich?
Binnen de pleura- (pericardioperitoneale) kanalen die in open verbinding staan met toekomstige pericard en periteonaal holtes.
- Intraperitoneaal holte loopt naar voor in U vorm, uit de benen vormen de pleuraholten en de bocht de pericardholte
Verstoorde opsplitsing oesophagus en trachea
Verbinding tussen oesophagus en trachea: betekent dat er geen toegang is tot ofwel de longen, ofwel in de maag of dat er naar beiden wel toegang is maar dat deze via de andere buis verloopt.