Deel 2 renaissance Flashcards
Wat werd in de Renaissance bedoeld met de term ‘microcosmos’?
De directe relatie tussen de mens en de gehele kosmos, de mens is in zekere zin een weerspiegeling van de kosmos en omgekeerd geldt hetzelfde. De mens werd daarom gezien als een microkosmos ‘een wereld in het klein’. Er waren directe correspondenties tussen bepaalde lichaamsdelen en bepaalde hemellichamen en sterrenbeelden.
Waarom was de sterrenkunde in de Renaissance belangrijk voor medici? Waarom kende men in de Renaissance zo’n grote betekenis toe aan de toen ontdekte werken van Hermes Trismegistos?
Door de microkosmoas was astrologische kennis van directe betekenis voor de geneeskunde. Men kon een ingreep bij een bepaald orgaan bijvoorbeeld niet uitvoeren als de maan zich op dat moment bevond in het sterrenbeeld in de dierenriem wat verband hield met dat orgaan. Hermes Trismegistos is een mythisch figuur en schreef ‘As above, so below’ wat typerend is voor de microkosmos. Zijn werken beschreven de microkosmos, en bevatte astrologie, alchemie en de mens as weerspiegeling van de kosmos.
Wat waren de karakteristieke kenmerken van ‘portolaankaarten’?
Portolaankaarten waren naturalistische ogende, zeer nauwkeurige kaarten die bestonden uit een netwerk van kompaslijnen. De breedtegraden waren erg goed alleen de lengtegraden niet, hierdoor was de middellandse zee zeer breed uitgerekt. De portolaankaarten zijn over het algemeen samengestelde kaarten die bestaan uit kleinere detailkaarten. Die afzonderlijke detailkaarten zijn opmerkelijk goed, hoe dit mogelijk was is een raadsel.
Welk Europees koninkrijk nam het initiatief tot de ‘ontdekkingsreizen’ en met welke motieven? Waarheen voerden die reizen gedurende de eerste halve eeuw van hun bestaan?
Portugal nam voornamelijk initiatief tot de ontdekkingsreizen. Zij wilden zichzelf bevoorraden met slaven en specerijen in plaats van het voor veel geld te moeten kopen van de Arabieren. Daarom hadden de Portugezen als doel om veel handelsposten te stichten, ten eerste langs de westkust van Afrika. Naast het stichten van handelsposten waren ze ook bezig met de verspreiding van het Christendom. Echter in de eerste halve eeuw van hun bestaan durfde de kapiteins niet ver de zee op te gaan. Ze waren bang nooit meer terug te komen als ze kaap Bojador voorbij gingen, er gingen veel mythes de rondte dat de zee hier niet goed bevaarbaar was. Ze kwamen dus alleen tot de Canarische eilanden en de Azoren.
Beschrijf de koloniale verdeling van de wereld die vijftiende, begin zestiende eeuw in een aantal verdragen tussen Spanje en Portugal werd vastgelegd eind.
In deze verdragen is een meridiaan vastgesteld, alles ten oosten hiervan kreeg Portugal een handels monopolie en ten westen van deze lijn kregen de Spanjaarden een monopolie. Deze verdeling kende ook een Pauselijke goedkeuring
Welke gevolgen van de ontdekkingsreizen voor de Westerse wetenschap? (2x)
Een belangrijk gevolg is de toenemende nadruk op nieuwe verschijnselen en objecten: “ontdekkingen”. Juist door het doen van ontdekkingen konden geleerden een grote reputatie opbouwen. Daarnaast is een belangrijk gevolg ook de twijfels aan de klassieken: tropen bleken niet onbewoonbaar, antipoden bestonden niet, onbekende landen, planten en dieren die nooit door de klassieken beschreven waren.
Wat voor informatie kon je in de Renaissance verwachten in een dierenboek (Historia Animalium)? (5x)
Veel beschrijvingen van dieren en secties van dieren. Ook eigen onderzoek naar de dieren.
- Beschrijvingen
- Eigenschappen (magische eigenschappen, zoals gifdetector, etc.)
- Uitdrukkingen en spreekwoorden
- Mythen en fabels
- Recepten en medicijnen
In hoeverre kun je spreken van een radicale omwenteling in de 17de -eeuwse natuurlijke historie? Wat is een mogelijke verklaring voor die verandering?
In de 17de -eeuwse natuurlijke historie worden enkel nauwkeurige beschrijvingen gegeven en natuurgetrouwe afbeeldingen gemaakt, ten opzichte van de magische en spreekwoordelijke benadering van de natuurlijke historie voorheen.
In alle gebieden in de Renaissance cultuur zie je een toenemende nadruk op eigen waarnemingen die steeds nauwgezetter en kritischer worden, dit is een mogelijke verklaring voor deze omwenteling. Kenmerkend voor de opkomst van het empirisme en realisme gaat men steeds kritischer verschijnselen onderzoeken. Dat zie je ook terug in de anatomie, geografie, perspectief, astronomie en archeologie.
Naar men zegt ontstond in de zeventiende eeuw botanie als zelfstandig onderzoeksgebied. Waarin verschilde de studie van planten voor die tijd dan van die nieuwe benadering?
In de oude benadering werden planten gekoppeld aan menselijk gedrag, er waren veel associaties met goden en mythische figuren. De nieuwe benadering was veel meer gericht op de toepassing van planten in de geneeskunde.
Waarom gingen wiskundigen in de zestiende eeuw boeken schrijven over ballistiek (het schieten met kanonnen en de beweging van kanonskogels)?
Door als wiskundige aan te tonen dat je verstand had van oorlogsvoering, waar ballistiek een belangrijk onderdeel van is, kon je de aandacht krijgen van de adel wat je aantrekkelijk kon maken als hofwiskundige.
Een voorbeeld van de vele nieuw ontdekte werelden vormde de binnenkant van het menselijk lichaam. De eerste grote ontdekker op dit gebied was Vesalius. Waarin was zijn historische betekenis vooral gelegen?
Hij ontdekte fouten in de anatomie. Deze waren het gevolg van secties bij dieren i.p.v. bij mensen. Zijn historische betekenis lag vooral in het feit dat hij als een van de eerste brak met Galenus als iemand die het altijd juist had, hij had op verschillende punten kritiek op hem. Vesalius was een grondlegger van de moderne anatomie van de mens.
Harvey’s ontdekking van de bloedsomloop en de pompfunctie van het hart wordt wel gezien als een karakteristiek voorbeeld van de mechanisering van het wereldbeeld. Waarom is die karakterisering twijfelachtig?
Harvey deed zelf twijfelachtige uitspraken die de anatomie vergeleken met magie. Hij liet niet zien waarom het hart bloed rondpompt maar verklaarde dit aan de hand van de microkosmos. Het hart was volgens hem het begin van het leven, en de wereldziel zat hierin opgeslagen. In dat opzicht was hij traditioneel.
Op welke gronden concludeerde Harvey dat het slagaderlijke bloed via onzichtbare verbindingen in de aderen terechtkwam? (2x)
Hij kon de kleppen zien in aderen en zag dat aderen opzwollen bij het afbinden van een arm, er was dus geen sprake van terugvloeien in de aderen. Hij schatte dat 250 liter bloed per uur door het hart stroomde, dit kon nooit aangemaakt worden dus er moest sprake zijn van circuleren. Hij kon echter geen verbindingen vinden tussen slagaderen en aderen, dus concludeerde hij onzichtbare verbindingen. Dit bleken later haarvaten te zijn
Hoe verklaarde de Britse geleerde William Gilbert in 1600 de aantrekking van ijzer door een magneet? En hoe verklaarde Copernicus de valbeweging van een losgelaten steen?
Door een ziel toe te kennen aan de materialen. Het ijzer had een bepaalde zielsverwantschap met de magneet en daarom werd hij erdoor aangetrokken. Copernicus maakte hier gebruik van door te stellen dat stukjes aarde elkaar aantrokken en stukjes zon ook.
Beschrijf de rol van vorstelijke hoven in de ontwikklingen in de wetenschap rond 1600.
Een wetenschapper was vaak aangewezen om zijn geld te verdienen aan vorstelijke hoven omdat er in deze tijd nog geen wetenschappelijke instituten waren waar op grote schaal wetenschap uitgeoefend werd. Veel vorstelijke hoven hadden daarom vaak een eigen astroloog, lijfartsen en raadsheren.
