Cytostatyki

Question 1

Podanie leku cytostatycznego

Answer 1

Leki cytotoksyczne można podawać drogą doustną, lecz najczęstszą
metodą jest droga pozajelitowa.

Question 2

Do czego może doprowadzić podanie leku drogą dożylną

Answer 2

wynaczynienie
Zjawisko to może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji, z
martwicą tkanki i amputacją kończyny

Question 3

Droga podskórna dla jakich leków?

Answer 3

Droga podskórna jest odpowiednia tylko dla leków, które nie mają
działania drażniącego i które można podać w małej objętości (poniżej
1 ml)

Question 4

NP dla podania dokanałowego

Answer 4

wiąże się ona z ryzykiem infekcji i powikłań ze strony układu
nerwowego
- może dawać nieprzyjemne odczucia podczas podawania leków.
• Należy tutaj pamiętać, że wiele leków ma działanie toksyczne na
tkankę nerwową, prowadzące wręcz do zgonu chorego. Szczególnie
niebezpieczne są alkaloidy barwinka różowego

Question 5

NP dla alkaloidów Vinca - alkaloidy barwinka różowego

Answer 5

uszkodzenie szpiku kostnego, uszkodzenie nerwów
obwodowych, nudności i wymioty, wyłysienie, zaparcie i
zapalenie żył obwodowych.

Question 6

Podział cytostatyków w zależności od ich

działania drażniącego

Answer 6

• substancje niedrażniące ściany naczyń krwionośnych,
• substancje o działaniu drażniącym na ścianę naczyń krwionośnych
• substancje powodujące martwicę tkanek - grupa o największym
ryzyku wywoływania wynaczynienia

Question 7

1. Cytostatyki niedrażniące ścian naczyń

krwionośnych

Answer 7

Asparaginase, Bleomycin, Carboplatin, Cladribine, Cyclophosphamide,
Cytarabine, Etoposide phosphate,

Question 8

2. Cytostatyki o działaniu drażniącym na ścianę

naczyń krwionośnych

Answer 8

• Busulfan, Carmustine, Cisplatin (przy stężeniu niższym niż 0,4 mg/ml),
Dacarabazine,

Question 9

3. Cytostatyki powodujące martwicę tkanek

Answer 9

• Cisplatin (przy stężeniu wyższym niż 0,4 mg/ml), Dactinomycin,
Mitomycin c, Mitoxantrone, Paclitaxel, Vinblastine, Vincristine,
Vindesine, Vinorelbine

Question 10

Co zwiększa ryzyko wynaczynienia?

Answer 10

• otyłość, cukrzyca,
• neuropatia w wyniku np. długo trwającej cukrzycy, schorzenia naczyń
obwodowych,
• zaburzenia krążenia,
• odczyny skórne po wcześniejszej radioterapii,
• wielokrotne nakłuwanie naczyń krwionośnych,
• czy zmiany w odczuwaniu bólu w wyniku leczenia

Question 11

• W przypadku wynaczynienia leków pochodnych alkaloidu barwinka
różowego stosuje się

Answer 11

ciepłe suche okłady, tak aby zwiększyć w tym
miejscu przepływ krwi i rozcieńczyć skumulowany lek
W skojarzeniu z ciepłymi okładami podaje się roztwór hialuronidazy
ostrzykując podskórnie miejsce wokół wynaczynienia w kierunku od
zewnątrz do środka w układzie gwiaździstym.

Question 12

Hialuronidaza na wynaczynienie kiedy

Answer 12

leków pochodnych alkaloidu barwinka
różowego

również przy wynaczynieniu paclitakselu,
lecz bez stosowania ciepłych okładów.

Question 13

Co robić podczas wynaczynienia

Answer 13

stosuje się
chłodny suchy okład (wilgotny mógłby powodować macerację) w celu
zapobieżenia dalszego rozprzestrzeniania się płynu infuzyjnego.

• Dodatkowo miejscowo wykonuje się okłady (bez uciskania) z 99%
dimetylosulfotlenku (DMSO) i pozostawia do wyschnięcia (bez
zakrywania

Question 14

Flush-out

Answer 14

1. Początkowo ostrzykuje się miejsce objęte wynaczynieniem rozcieńczoną
   hialuronidazą.
2. Następnie wykonuje się 4 nakłucia, przez które wstrzykuje się 500 ml
   roztworu soli fizjologicznej w porcjach po około 20 ml strzykawką i specjalną
   kaniulą.

Zabieg ma na celu „wypłukanie” tkanek z cytostatyku przez przepływ
roztworu soli poprzez wykonane otwory. Po zabiegu rana jest
zaopatrywana, a kończyna powinna być uniesiona i unieruchomiona przez
24 godziny

Question 15

Antracykliny

Answer 15

to związki mające zdolność do łączenia się z DNA i poprzez
hamowanie replikacji, powodujące śmierć komórki. W następstwie lek
uwalniany jest do kolejnych zdrowych komórek powodując ich
apoptozę.
• Tłumaczy się tym długotrwałą obecność antracyklin w tkankach, a
przez to postępujący w czasie rozwój procesu martwiczego.
• Uszkodzenia tkanek są dużo boleśniejsze, głębsze i większe.

Question 16

grupa I środków rakotwórczych dla ludzi

Answer 16

azatiopryna, busulfan, chlorambucyl, nitrozomocznik, cyklofosfamid, melfalan

Question 17

grupa III - środki nie rakotwórczw

Answer 17

winblastya, winkrystyna, metotreksat, 5-fluorouracyl, ifosfamid, 6-merkaptopuryna

Question 18

Do cytostatyków szczególnie toksycznych dla błony śluzowej przewodu
pokarmowego należą:

Answer 18

antagoniści kwasu foliowego (metotreksat, edotreksat),
• antracykliny (idarubicyna, daunorubicyna, doksorubicyna),
• analogi pirymidyny (5-fluorouracyl i jego prolek — kapecytabina, arabinozyd
cytozyny),
• alkilujące (duże dawki melfalanu, busulfanu, cisplatyna i karboplatyna, inhibitory
topoizomerazy II (etopozyd, irinotekan),
• analogi puryn (fludarabina, kladrybina, 6-merkaptopuryna, 6-tioguanina)

Większość tych leków dociera do błony śluzowej przez naczynia krwionośne, zaś
metotreksat i etopozyd są wydzielane także do śliny i bezpośrednio niszczą błonę
śluzową.

Question 19

Które leki bezpośrednio do śliny?

Answer 19

metotreksat i etopozyd

Question 20

zapalenie jamy ustnej

Answer 20

OM

Question 21

zapalenie żołądka i jelit

Answer 21

GIM

Question 22

Profilaktyka OM w radioterapii

Answer 22

benzydamina

chlorheksydyna

Question 23

Profilaktyka OM w chemioterapii

Answer 23

• doustna krioterapia przez 30 minut u chorych otrzymujących bolus 5-
fluorouracylu jest zalecana
• doustna krioterapia przez 20–30 minut u chorych otrzymujących
bolus edotreksatu jest sugerowany
• acyklowir lub jego analogi nie są zalecane

Question 24

Najwyzsze ryzykow wystąpienia wymiotów i nudności?

Answer 24

cisplatyna,
streptozocyna
cyklofosfamid
dekarbazyna
mechloretamina
karmustyna

Question 25

Minimalne ryzyko wymiotów?

Answer 25

winkrystyna, winblastyna, winorelbina

bleomycyna

Question 26

Profilaktyka wczesnych nudności/wymiotów
po chemioterapii
v

Answer 26

5-HT3 — antagonista receptora
serotoninowego;
DEX — deksametazon;
FOS (APR) — fosaprepitant
(aprepitant);
PALO — palonosetron;
D2 — antagonista receptora
dopaminowego

Question 27

Profilaktyka późnych nudności/wymiotów po

chemioterapii

Answer 27

DEX — deksametazon;
FOS (APR) — fosaprepitant
(aprepitant)

Question 28

wysokie ryzyko wystąpienia nudności/wymiotów po

radioterapii

Answer 28

napromieniowanie układu chłonnego i całego ciała (TBI)

Question 29

Na biegunki?

Answer 29

LAPATYNIB

Question 30

Profilaktyka wymiotów po naświetlaniu kończyny

Answer 30

antagonista D2 lub 5-HT

Question 31

Cytostatyk toksyczny na błonę śluzową p. pokarmowego wykazujący mechanizm alkilujacy:

Answer 31

cisplatyna

Question 32

Pochodna pirymidyny, powoduje uszkodzenia przewodu pokarmowego

Answer 32

5-fluorouracyl

Question 33

Częstość i nasilenie biegunek przy stosowaniu lapatynibu zależą od

Answer 33

wszystkie odpowiedzi są prawidłowe (dawki lapatynibu, leku cytotoksycznego podawanego w skojarzeniu oraz schematu chemioterapii)