Cukrzyca - leczenie Flashcards
Zasady ogólne leczenia cukrzycy (5)
- Edukacja
- Właściwy tryb życia
- Leczenie hipoglikemizujące
- Zwalczanie czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego
- Leczenie powikłań cukrzycy
Kiedy leczyć nadciśnienie w cukrzycy i czym (2)
- Zalecane gdy >140/90mmHg
2. Skojarzenie ARB/ACEI z CCB/diuretyk tiazydowy/tiazydopodobny
Kiedy pacjenta z cukrzycą leczyć statyną niezależnie od profilu lipidowego (2)
- Jeśli współistnieje choroba sercowo-naczyniowa
2. U chorych >40rż i z >=1 czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego
Kryteria wyrównania gospodarki węglowodanowej HbA1c (4)
- Ogólne: HbA1c <7%
- U kobiet w II i III trymestrze ciąży: <6%
- U chorych na cukrzycę typu I bez ryzyka hipoglikemii, u dzieci i młodzieży, w krótkotrwałej cukrzycy typu 2, u kobiet planujących ciążę i w I trymestrze: <6,5%
- U chorych z zaawansowaną, wieloletnią cukrzycą i powikłaniami makroangiopatycznymi i/lub ciężkimi chorobami towarzyszącymi oraz starszych: <8%
Kryteria wyrównania cukrzycy - glukoza (4)
- Na czczo i przed posiłkami ogólnie <7,2mmol/l
- Poposiłkowo ogólnie <10mmol/l
- Na czczo i przed posiłkami (<6,5%HbA1c) - 4,4-6,1mmol/l
- Poposiłkowo (<6,5%HbA1c) - <7,8mmol/l
Kryteria wyrównania gospodarki lipidowej (5)
- Bardzo duże ryzyko - LDL <1,4mmol/l i redukcja o >50% od wartości wyjściowych
- Duże ryzyko - LDL <1,8mmol/l i redukcja o >50% od wartości wyjściowych
- Umiarkowane ryzyko - LDL <2,6mmol/l
- Niezależnie od stopnia ryzyka - HDL>1,0mmol/l dla mężczyzn i >1,27mmol/l dla kobiet
- Niezależnie od stopnia ryzyka - triglicerydy <1,7mmol/l
Kryterium wyrównania ciśnienia tętniczego
<130 skurczowe i <80 rozkurczowe
Leczenie insulinami dwufazowymi wymaga ilu posiłków dziennie
5-6
Leczenie krótkodziałającymi insulinami wymaga ilu posiłków dziennie
6
Leczenie analogami szybko działającymi nie wymaga więcej niż ilu posiłków dziennie
3
Zmniejszenie masy ciała a cofanie się cukrzycy (3)
- > 5% mc - zauważalna poprawa kontroli
- > 7% mc - ustąpienie stanu przedcukrzycowego
- > 15% mc - możliwa remisja cukrzycy typu 2
Zalecane spożycie soli kuchennej w cukrzycy
<5g/d
Zasady podejmowania wysiłku fizycznego u chorych na cukrzycę typu 1 (6)
- Kontrola glikemii przed, w trakcie i kilka godzin po wysiłku
- Dodatkowe węglowodany przed wysiłkiem i co godzinę podczas oraz po zakończeniu
- Unikać dużego wysiłku w trakcie trwania szczytu insuliny
- Nie wstrzykiwać insuliny w okolice ciała szczególnie intensywnie uczestniczące w wysiłku
- Zmniejszyć dawkę insuliny przed wysiłkiem o 30-50%
- Gdy glikemia >13,9mmol/l oznaczyć ketony w moczu i unikać wysiłku w razie ketonurii
Pochodne sulfonylomocznika (4)
- Gliklazyd
- Glikwidon
- Glimepiryd
- Glipizyd
Pochodne sulfonylomocznika - działanie
Pobudzają komórki beta wysp trzustkowych do wydzielania insuliny poprzez wiązanie się z receptorem SUR1
Inhibitory dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4), tzw. gliptyny (4)
- Linagliptyna
- Saksagliptyna
- Sitagliptyna
- Wildagliptyna
DDP-4 - mechanizm działania
Hamują DDP-4, przez co hamują inaktywację endogennych inkretyn, które zwiększają wrażliwość komórek beta wysp trzustkowych i zwiększają zależny od glukozy wyrzut insuliny
Agoniści receptora GLP-1 (5)
- Dulaglutyd
- Eksenatyd
- Liraglutyd
- Liksysenatyd
- Semaglutyd
Agoniści receptora GLP-1 - działanie (5)
- Aktywacja receptora GLP-1 - wzrost zależnego od glukozy wyrzutu insuliny
- Hamowanie wydzielania glukagonu
- Opóźnianie opróżniania żołądka
- Zmniejszenie łaknienia
- Zmniejszenie masy ciała
Agoniści receptora GLP-1 - droga podania
S.c.
Metformina - mechanizm działania (6)
- Hamuje wątrobową produkcję glukozy
- Nasila beztlenową przemianę glukozy
- Zwiększa wrażliwość na insulinę
- Powoduje zmniejszenie masy ciała
- Poprawia profil lipidowy
- Obniża ciśnienie tętnicze
Pochodne tiazolidynodionu - tzw. glitazony - nazwa substancji i działanie (3)
- Pioglitazon
- Zmniejsza insulinooporność w tkance tłuszczowej, mięśniach szkieletowych i w wątrobie
- W konsekwencji zmniejsza stężenie wolnych kwasów tłuszczowych i glukozy we krwi
Inhibitory SGLT2, tzw. flozyny (4)
- Dapagliflozyna
- Empagliflozyna
- Ertugliflozyna
- Kanagliflozyna
Inhibitory SGLT2, tzw. flozyny - mechanizm działania (2)
- Zmniejszają wchłanianie zwrotne glukozy w cewce bliższej
2. Mogą sprzyjać redukcji masy ciała i obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi
Akarboza - mechanizm działania
Inhibitor alfa-glukozydazy - spowalnia trawienie węglowodanów
Czy można podawać metforminę już w stanie przedcukrzycowym
Tak
Terapię cukrzycy typu 2 zaczyna się od
Metforminy
Kiedy na początku leczenia poza metforminą zastosować także inne leki i jakie (6)
- Miażdżycowa choroba SN
- Niewydolność skurczowa serca
- Przewlekła choroba nerek
- Wiele czynników ryzyka choroby SN
- SGLT2 (flozyny)
- Agoniści receptora GLP-1
Których leków przeciwcukrzycowych nie należy stosować razem
Antagonisty receptora GLP-1 i inhibitora DPP-4
Wskazania do flozyn (2)
- Niewydolność serca
2. Cukrzycowa choroba nerek - ale do pewnego stadium
Wskazania do stosowania agonistów receptora GLP-1 (3)
- Choroba SN na podłożu miażdżycy
- Istotne czynniki ryzyka miażdżycy
- Cukrzycowa choroba nerek, także w stadium zaawansowanym
Jakie leki u osób obciążonych dużym ryzykiem hipoglikemii (4)
- Inhibitory DPP-4
- Agoniści receptora GLP-1
- Flozyny
- Glitazon
Jakie leki u osób z cukrzycą, gdy chcemy też zredukować masę ciała (2)
- Agoniści GLP-1
2. Flozyny
Które leki przeciwcukrzycowe odstawia się w przypadku włączenia insuliny (2)
- Pochodne sulfonylomocznika
2. Pioglitazon
Wskazania do insulinoterapii (14)
- Cukrzyca typu 1
- Cukrzyca LADA
- Cukrzyca w ciąży
- Cukrzyca w przebiegu mukowiscydozy
- Nieskutecznie leczona cukrzyca typu 2
- Przeciwwskazania do stosowania leków przeciwcukrzycowych w cukrzycy typu 2
- Glikemia >16,7mmol/l (300mg/dl) i objawy cukrzycy - świeże rozpoznanie
- Ostry zespół wieńcowy +DM2
- Zabieg przezskórnej angioplastyki +DM2
- Udar mózgu +DM2
- Ostre stany zapalne +DM2
- Urazy i inne stany naglące +DM2
- Kortykoterapia +DM2
- Zabieg operacyjny +DM2
We wszystkich modelach insulinoterapii cukrzycy typu 2 należy też stosować
Metforminę
Rodzaje insulinoterapii (6)
- Prosta
- Złożona - stosowanie mieszanek insulinowych
- Złożona - model baza-plus
- Złożona - model baza-bolus
- Złożona - intensywna insulinoterapia czynnościowa
- Złożona - osobiste pompy insulinowe
Insulinoterapia prosta
1 wstrzyknięcie insuliny bazowej i leki nieinsulinowe