Choroby podwzgórza i przysadki Flashcards
Gdzie produkowana jest wazopresyna
W jądrach nadwzrokowych
Jak podwzgórze komunikuje się z przysadką (2)
- Wazopresyna i oksytocyna są przekazywane drogą neurosekrecyjną przez włókna nerwowe do tylnego płata przysadki
- Hormony hamujące i stymulujące wydzielanie hormonów przysadki są przekazywane drogą naczyń krwionośnych przysadkowego układu wrotnego do przedniego płata przysadki
Jaka struktura anatomiczna łączy podwzgórze z przysadką i z czego się składa
Lejek (szypuła przysadki) - składa się z włókien nerwowych i naczyń krwionośnych układu wrotnego
Jaka przestrzeń (1) znajduje się bocznie do siodła tureckiego i co zawiera (6)
Zatoka jamista:
- zbiornik żylny
- tętnica szyjna wewnętrzna
- nerw okoruchowy
- nerw bloczkowy
- nerw odwodzący
- gałąź oczna i szczękowa nerwu trójdzielnego
Moczówka prosta - etiologia (2)
- Niedobór wazopresyny
2. Utrata wrażliwości kanalików nerkowych na wazopresynę
Przyczyny niedoboru wazopresyny (6)
- Uszkodzenie jąder nadwzrokowych podwzgórza
- Uszkodzenie lejka
- Uszkodzenie tylnego płata przysadki
- Choroby naciekowo-zapalne
- Urazy czaszki
- Defekt genetyczny lub reakcja autoimmunologiczna przeciwko neuronom jąder nadzwrokowych
Moczówka prosta - objawy (3)
- Poliuria >4l/24h
- Polidypsja
- Częste oddawanie moczu w nocy
Moczówka prosta - badania laboratoryjne (3)
- Ciężar właściwy moczu <1,005
- Test odwodnieniowy
- Test wazopresynowy
Test odwodnieniowy - przebieg
Chory od rana nie przyjmuje płynów.
Jest ważony co 30 min.
Bada się ciężar właściwy i osmolalność moczu w każdej oddanej moczu.
Na koniec badania pomiar stężenia wazopresyny we krwi.
Test wazopresynowy - przebieg
Po teście odwodnieniowym podajemy desmopresynę i mierzymy osmolalność, ciężar właściwy i objętość kolejnych porcji moczu
Diagnostyka różnicowa moczówki psychogenne, prostej centralnej i prostej nerkowej (4)
- W teście odwodnieniowym w moczówce psychogennej zwiększa się osmolalność i ciężar właściwy moczu do wartości prawidłowych
- W teście odwodnieniowym w moczówce prostej centralnej i nerkowej osmolalność i ciężar właściwy moczu nie zmieniają się
- Ilość wazopresyny zmierzona na koniec testu odwodnieniowego jest mała w moczówce prostej centralnej i duża w moczówce prostej nerkowej
- W teście wazopresynowym w moczówce prostej centralnej ciężar właściwy i osmolalność moczu zwiększają się a w moczówce prostej nerkowej nie zmieniają się
Moczówka prosta - leczenie (4)
- Moczówka prosta centralna - desmopresyna
- Moczówka prosta nerkowa - w nabytych uszkodzeniach nerek - postępowanie objawowe
- Moczówka prosta nerkowa - w zaburzeniach elektrolitowych - wyrównanie zaburzeń spowoduje ustąpienie objawów
- Moczówka prosta nerkowa - w defekcie genetycznym - dieta niskosodowa i diuretyk tiazydowy
SIADH to
Zespół objawów wywołany nadmierną ilością wazopresyny w stosunku do osmolalności osocza przy prawidłowej objętości osocza
SIADH - etiologia (5)
- Uszkodzenia mózgu
- Choroby płuc
- Nowotwory
- Prawokomorowa niewydolność serca
- Leki
SIADH - patomechanizm
Zwiększone stężenie ADH powoduje zwiększoną retencję wody z normalnym wydzielaniem Na co skutkuje hiponatremią, hiperosmolalnością moczu i hipoosmolalnością osocza
SIADH - objawy (5)
- Ból głowy
- Apatia
- Nudności i wymioty
- Zaburzenia świadomości
- W ciężkich przypadkach śpiączka, drgawki, zatrzymanie oddechu i śmierć
Gdzie wytwarzana jest oksytocyna
W jądrach przykomorowych
Najczęstsze guzy podwzgórza
Czaszkogardlaki
Guz podwzgórza - objawy (5)
- Wtórna niedoczynność przysadki
- Umiarkowana hiperprolaktynemia
- Moczówka prosta, rzadko SIADH
- Ograniczone pole widzenia i zaburzenia ostrości wzroku
- Ból głowy
Czaszkogardlaki - wiek zachorowania
Najczęściej dzieci oraz między 55 a 65 rokiem życia
Czaszkogardlaki - leczenie
Operacja radykalna, czasem radioterapia przy niecałkowitym wycięciu lub wznowie
Nowotwory pierwotnych komórek rozrodczych - podział (4)
- Zarodczaki
- Potworniaki
- Raki zarodkowe
- Raki kosmówki
Do podwzgórza najczęściej przerzutuje
Rak piersi
Zespół Kallmanna - dziedziczenie
Recesywne związane z chromosomem X
Zespół Kallmanna - patomechanizm
Niedorozwój węchomózgowia co skutkuje wrodzonym brakiem węchu oraz brak gonadoliberyny podwzgórzowej
Zespół Pradera i Williego - genetyka
Anomalia chromosomu 15
Zespół Pradera i Williego - objawy (6)
- Silnie wzmożony apetyt
- Otyłość
- Hipogonadyzm z niedorozwojem prącia i wnętrostwem przez brak GnRH
- Małe ręce i stopy
- Hipotonia mięśniowa
- Niedorozwój umysłowy
Zespół Laurence’a, Moona i Biedla - dziedziczenie
Autosomalne recesywne
Zespół Laurence’a, Moona i Biedla - objawy (6)
- Otyłość
- Hipogonadyzm przez brak GnRH
- Niedorozwój umysłowy
- Niski wzrost
- Polidaktylia
- Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki
Zespół de Morsiera
Wtórna niedoczynność przysadki z wrodzoną ślepotą
SIADH - kryteria rozpoznania (4)
- Hiponatremia <130mmol/l
- Mała osmolalność osocza <280mOsm/kg
- Wydalanie sodu z moczem >40mmol/l
- Prawidłowa czynność nerek, nadnerczy i tarczycy
SIADH - leczenie (3)
- Leczenie przyczynowe
- Ograniczenie podaży płynów
- W umiarkowanej i ciężkiej zwiększenie podaży sodu i diuretyk pętlowy
Zespół pustego siodła to
Zespół objawów rozwijający się wskutek wnikania opony pajęczej ze zbiornikiem płynu mózgowo-rdzeniowego w obręb siodła tureckiego przy nieszczelnej przeponie i zwiększonym ciśnieniu wewnątrzczaszkowym
Przyczyny pierwotnego zespołu pustego siodła (2)
- Wrodzona przepuklina przepony siodła
2. Brak przepony siodła
Przyczyny wtórnego zespołu pustego siodła (5)
- Zabiegi neurochirurgiczne
- Radioterapia
- Udar w przebiegu dużego guza okolicy podwzgórzowo-przysadkowej
- Regresja guza przysadki w wyniku farmakoterapii
- Okołoskrzyżowaniowe zapalenie pajęczynówki
Zespół pustego siodła - objawy (7)
- Umiarkowana hiperprolaktynemia
- Wtórna niedoczynność przysadki
- Moczówka prosta
- Ból głowy
- Ubytki pola widzenia
- Koncentryczne zwężenie pól widzenia
- Tarcza zastoinowa na dnie oka
Guzy szyszynki - objawy (3)
- Wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego, bo blokada przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego - ból głowy, nudności, wymioty
- Objaw Parinaud - objaw “zachodzącego słońca”
- Przedwczesne dojrzewanie płciowe
Objaw Parinaud o czym świadczy
O uszkodzeniu blaszki czworaczej
Dlaczego w guzach szyszynki może występować przedwczesne dojrzewanie płciowe
Bo guz może wydzielać gonadotropinę kosmówkową
Przyczyny niedoczynności przysadki (6)
- Nowotwory
- Urazy czaszki
- Uszkodzenia jatrogenne
- Zaburzenia naczyniopochodne
- Zmiany zapalne i naciekowe
- Zaburzenia rozwojowe lub wrodzone
Zespół Sheehana to
Udar niedokrwienny przysadki spowodowany okołoporodowym wstrząsem krwotocznym
Udar krwotoczny przysadki - krwawienie do gruczolaka przysadki - leczenie (2)
- GKS - działanie przeciwobrzękowe, korzystne przy podwyższonym ciśnieniu wewnątrzczaszkowym i substytucja, bo brak ACTH
- Leczenie neurochirurgiczne - decyzję podejmuje się w pierwszym tygodniu od wystąpienia udaru
Leki mogące powodować hiperprolaktynemię (7)
- Neuroleptyki
- Leki przeciwdepresyjne
- Blokery receptora dopaminowego
- Leki przeciwnadciśnieniowe
- Blokery receptora H2
- Estrogeny
- Opioidy
Inne poza guzem prolaktynowym przyczyny hiperprolaktynemii (9)
- Mieszane guzy przysadki
- Guzy podwzgórza lub szypuły
- Choroby naciekowo-zapalne podwzgórza lub szypuły
- Urazy czaszki z uszkodzeniem podwzgórza lub szypuły
- Polekowa
- Okresowe nadmierne wydzielanie w reakcji na różnorodne bodźce
- Hiperprolaktynemia towarzysząca niewyrównanej niedoczynności tarczycy
- Upośledzenie metabolizmu prolaktyny wskutek niewydolności wątroby lub nerek
- Ciąża
Makroprolaktynemia
Występowanie wielkocząsteczkowej prolaktyny związanej z anty-PRL IgG, która ma małą aktywność biologiczną