Cukrzyca COMPLETE Flashcards
Insulinooporność - definicja
To stan upośledzonej odpowiedzi biologicznej tkanek na insuline endogenną, egzogenną w zakresie metabolizmu węglowodanów, lipidów, białek i działania mitogennego insuliny
Mechanizmem kompensacyjnym jest hiperinsulinemia ( zwiększone stezenie insuliny)
Nie jest to wydolny mechanizm kompensacyjny
*Powoduje aktywacje szlaku MAPK > zaburzenia procesów różnicowania komórkowego > nowotwory
TYPY
1. Przedreceptorowa - nadmierne wydzielanie hormonów o działaniu antagonistycznym do insuliny (kortyzol, adrenalina, GH, glukagon)
- Receptorowa - upośledzenie autofosforylacji tyrozyny w substracie -1 receptora insulinowego i nasilenie autofosforylacji tyrozyny
- Poreceptorowa - zaburzenie aktywności kinazy 3 fosfatydyloinozytolu, zaburzenie ekspresji genów i syntezy transporterów glukozy
Patomechanizm insulinoopornosci
- Dodatni bilans energetyczny
- Gromadzenie się nadmiaru energi (estry triglicerydów) w adipocytach
- Zwiększenie objętości adipocytów i ucisk
- Niedotlenienie adipocytów > wydzielanie czynnika chemotaktycznego dla monocytów MCP-1
- Napływ monocytów, osiadanie w tk tłuszczowej i zamiana w makrofagi
- Rozwój stanu zapalnego
- Aktywacja szlaku czynnika jądrowego NFkb > sygnał do wydzielania cytokin prozapalnych (TNF alfa i IL6)
- Dysfunkcja tkanki tłuszczowej trzewnej przez stan zapalny > wydzielanie leptyn, bialka wiazacego retinol typu 4, apelina, rezystyna, wisfatyna a zmniejszenie aidponektyny i omentyny
- Zwiekszona aktywnosc liplotiyczna tk trzewnej - wuwalnianie WKT
Insulinoopornosc wątrobowa
- Leptyna hamuje stymulowana przez insuline autofoforylacje tyrozyny w substracie receptora insulinowego IRS1
= wzrost ekspresji karboksykinazy PEP + zmniejszenie eskpresji glukokinazy w hepatocytach
= zmniejszona synteza glukozy w watrobie+ zwiekszenie jej stezenia - Nadmiar WKT i niewydolnosc tk tluszczowej
= gromadzenie lipidow w miesniach i watrobie (NAFLD) - Powstajace w miocytach ceramidy i diacyloglicerole nasilaja insulinoopornosc oraz apoptoze miocytow przez aktywacje szlaku NFKB oraz generowanie wolnych rodnikow
Adipokiny i ich udzial w insulinoopornosci
TNF alfa
RBP-4
Rezystyna
Apelina
Adiponektyna
TNF ALFA
- hamuje lipogeneze przez zmneijszenie aktywnosci lipazy lipoproteinowej
- aktywuje lipolize przez aktywacje lipazy hormonowrazliwej
-uposledza sygnal insuliny
-hamuje poposilkowe wydzielanie insuliny
RBP4
Tkanka tluszczowa - hamuje ekspresje GLUT 4
Miesnie -hamuje sygnal insuliny
Watroba -nasila glukoneogeneze
Rezysytna
Zmniejsza wrazliwosc hepatocytow na dzialanie insuliny i stymulowanie glukoneogenezy
Apelina
Adipokina zwiekszajaca wychwyt glukozy
Adiponektyna
Dziala przeciwzapalne
Hamuje TNF alfa
Zwieksza wrazliwosc miocytow na dzialanie insuliny
Hamuje watrobowa glukoneogeneza
Dziala hepatoprotekcyjnie (zmniejsza stluszczenia i zwloknienia)
Metody mierzenia insulinoopornosci
Metaboliczna klamra euglikemiczna
To złoty standard oceny występowania insulinooporności
Wykorzystywana w badaniach naukowych
- Dozylny wlew insuliny
- Dozylny wlew 20% glukozy
- Pomiar glukozy co 5 min
- Ocena zmian w dawkach glukozy potrzebnych do utrzymania stalego stezenia glukozy
Wskaznik HOMAR-IR
-stosowana w praktyce klinicznej
-obliczenie stezenia insuliny i glukozy w surowicy na czczo
HOMAR = insulina x glukoza / 22,5
=Norma <2,5
Oś inkretynowa
Aktywowana po spozyciu węglowodanow
Wydzielanie przez komórki jelita glukagopodobnego peptydu typu 1 GLP-1 i glukagonozależnego peptydu insulinotropowego GIP
Prowadzi do stymulacji poposiłkowego wzrostu wydzielania insuliny
Rola insuliny w wątrobie i tk tluszczowej i miesniach
Wątroba
-stymuluje glikogenee
-hamuje glikogenolize i glukoneogeneze
-ulatwia powstawanie kwasow tluszczowych, zwieksza VLDL i lipogeneze
Tkanka tluszczowa
-aktywuje lipaze lipoproteinowa co ulatwia hydrolize triglicerydow i nasila lipogeneze
-hamuje aktywnosc lipazy hormonowrazliwej (hamowanie lipolizy)
Miesnie
-stymulacja transportu glukozy do wnetrza komorek > pobudzenie syntezy glikogenu
-promowanie syntezy bialek
-hamuje proteolize
-nasila oksydacje kwasow tluszczowych
Niedobor insuliny - toksyczna hiperglikemia
Niedobór insuliny prowadzi do :
-Zahamowanie glikolizy
-Nadmierna glikogenoliza oraz glukoneogeneza
-Wzmozenie lipolizy i ketogenezy
= HIPERGLIKEMIA > stres oksydacyjny
- Hiperglikemia > nadmiar glukozy reaguje z wolnymi grupami aminowymi bialek > glikacja > zmiana funkcji bialek > zmiany zwyrodnieniowe
- Rozkład glikowanych białek > dalsza modyfikacja bialek > stymulacja wydzialnia cytokin zapalnych > zmiany naczyniowe
- Hiperglikemia > Aktywacja szlaku sorbitolowego > redukcja glukozy do sorbitolu > nadmiar sorbitolu uszkadza kom na drodze osmotycznej
Cukrzyca - definicja, kryteria rozpoznania
To grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią spowodowaną defektem wydzielania lub działania insuliny.
Przewlekła hiperglikemia powoduje uszkodzenie i niewydolność wielu narządów (głownie nerki, oczy, ukl krązenia i nerwowy)
OGTT po 2 h >200mg/dl
KRYTERIA ROZPOZNANIA
1. Przygodna glikemia (1x) >200mg/dl + objawy hiperglikemi
- Przygodna glikemia >200mg/dl + IGF >125mg/dl
- IFG dwa razy >125 mg/dl
- OGTT po 2 h >200mg/dl]
- HBA1c >6,5%
OGTT
To doustny test obciążenia glukozą
Wykonuje się gdy glikemia na czczo IFG wynosi 100-125mg/dl
Przeprowadzenie
*Na czczo, po 8h od posiłku, osoba wypoczęta, po 3 dniach normalnej diety, ustalenie jakie leki przyjmuje pacjent (GKS, diuretki, Bblokery)
1. Rozpuszczenie 75 g glukozy w 250 ml wody
2. Wypicie roztworu w ciagu 5 minut
3. Pobranie krwi po 2h
*nalezy pozostac w spoczynku, nie spozywac nic innego, nie palic papierosow
Wyniki (po 2 h)
Nieprawdiłowa tolerancja glukozy IGT 140-199mg/dl
Cukrzyca >200mg/dl
Stany przedcukrzycowe
IGF - nieprawidłowa glikemia na czczo
Glukoza 100-125mg/dl
IGT - nieprawidłowa tolerancja glukozy
w 120 minucie OGTT - 140-200mg/dl
Klasyfikacja cukrzycy
- Cukrzyca typu 1 - bezwględny niedobór insuliny przez zniszczenie komórek B trzustki. Najczesciej HLA DR3,4
- Cukrzyca typu 2 - insulinooporność + umiarkowany niedobór insuliny. Postępujący przebieg
- LADA - wolno rozwijająca się cukrzyca o podłozu autoimmunologicznym (uznawana za typu 1 u doroslych)
*MODY - występuje w wieku charakterystycznym dla cukrzycy typu I, ale ma cechy kliniczne cukrzycy typu II
Genetycznie upośledzenie wydzielania insuliny wywołane mutacją genów kodujących wydzielanie insuliny
- Inne typy
- Genetyczna dysfunkcja komórek B
- Genetyczna dysfunkcja receptora insuliny
- Choroby tkanki egzokrynnej trzustki (zapalenia, urazy, raki)
-Endorkynopatie (akromegalia, Cushing, glucagnoma, pherochromocytoma, nadczynnosc tarczycy)
- Leki : GKS, HT, tiazydy
- Zakazenia : rozyczka, cytomegalia
- autoimmunologicznie
- Genetyczne zespoly : Down, Kilnefelter, Turner, Pradera Williego, porfiria - Cukrzyca ciezarnych
Cukrzyca typu 1 - patomechanizm, objawy, kto choruje, wyzwalacze
patomechanizm
1. Osoby z uwarunkowaniem genetycznym ( HLA DR3/4/DP/DQb)
2. Zadziałanie czynnika wyzwalającego
3. Zapoczątkowanie reakcji autoimmunologicznej -
4. Naciek limfocytów i makrofagów, uwalnianie cytokin (interferon y, interleukina-2) = stan zapalny > uszkodzenie wysp trzustkowych
5. Pojawienie się przeciwciał ICA (przeciwwyspowe), IAA (przeciwinsulinowe) oraz GAD (przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego) / IA-2 (przeciw bialkowej fosfatazie tyrozynowej
6. Zanik wczesnej fazy wydzielania insuliny
7. Gwałtowna utrata zdolnosci wydzielniczej kom B (bezwgledny niedobor insuliny) gdy ulegnie zniszczenu 80-90% km B trzustki
Objawy
Początek - kwasica ketonowa i śpiączka (nagle)
Ogólnie - pragnienie, częstomocz, zmęczenie, utrata masy ciala, zaburzenia widzenia, nudnosci wymioty
Kto choruje
-Dzieci i mlodziez
* w typie LADA (late-onset) moze pojawic sie po 65 roku zycia i byc mylona z typem 2
- Wirusy - Coxsackie B, CMV, retrowirusy, wirus rozyczki, EBV, HAV, wirusy grypy
- Białka pokarmowe - mleka krowie
3) Białka zbóż
Cukrzyca typu 2 - patomechanizm, progresja ze stanow przedcukrzycowych objawy
Mechanizmy
1) Insulinooporność - receptorowa/ poreceptorowa
2) Upośledzenie osi inkretynowej
3. Mala aktywnosc fizyczna - rozwoj otylosci + hamowanie utelniania glukozy, nasilenie produkcji WKT
- Insulinooporność
-Nadmiar WKT uwalnianych przez trzewna tk tłuszczowa >zwiększona oksydacja tłuszczów w mięśniach i wątrobie > lipotoksycznosc > hamowanie glikolizy
-Koniecznosc kompensacyjnego wydzielania insuliny przez kom B
-Stopniowe wyczerpanie rezerw insuliny i załamanie metabolizmu - Upośledzenie osi inkretynowej
-nieprawidłowa dieta uboga w błonnik, bogata w tłuszcze >zmniejszone wydzialenie GLP-1 >Zaburzenia poposiłkowego wydzielania insuliny
**Progresja stanu przedcukrzycowego > cukrzycowego **
-spowodowana zmniejszaniem się kompensacyjnej do insulinoopornosci hiperinsulinemii (wzgledny niedobor insuliny) przez apoptoze komórek beta wysp trzustkowych
Dodatkowo
-wzrost wydzielania glukagonu
-wzrost wątrobowej syntezy glukozy
-zmiany miesni szkieletowych (gromadzenie ceramidow i diacygliceroli i zuzywanie tluszczow jako mateiralu energetycznego)
= narastająca hiperglikemia = apoptoza kom B trzustki
OBJAWY
Objawy cukrzycy typu 2
Cukrzyca LADA
Jest to Cukrzyca typu 1 przebiegająca jak cukrzyca typu 2
Początek zachorowania zwykle po 65 r.ż.
Aby odróżnić ją od cukrzycy II oznaczyć przeciwciała anty-GAD
Ma mniej chwiejny przebieg niz cukrzyca typu 1 dzieki zachowanej rezerwie wydzielniczej kom B trzustki + czesto wspolwystepowanie nadwagi lub otylosci.
Mechanizm
dochodzi do stopniowego niszczenia komórek typu β przez przeciwciała, co powoduje powolną ich destrukcję izmniejszenie przez nie wydzielania insuliny
Kto choruje
, bez nadciśnienia tętniczego, prawidlowa masa ciala lub lekka nadwaga, z chorobami autoimmunologicznymi w wywiadzie
Jak stwierdzic
- Obecnosc autoprzeciwcial przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego anty-GAD
