College 9: Bewustzijn en aandacht Flashcards
Volkspsychologie
Een “gezond verstand”, intuïtieve, alledaagse theorie over het mentale die we gebruiken om het gedrag van anderen te verstaan en te voorspellen.
William James over aandacht
“Everyone knows what attention is.”
Het cocktailfeest-effect
Je aandacht kan actief en passief werken, het is dynamisch
Actieve aandacht
- Je richt bewust je aandacht op één conversatie.
- Top-down proces: brein→omgeving
- Gecontroleerde selectie van input via dorsale systeem
Passieve aandacht
- Je aandacht wordt getrokken.
- Bottom-up proces: omgeving→brein
- Input grijpt onze aandacht onvrijwillig via ventrale systeem
Aandacht werkt contrastief
Het bewerkstelligt een verandering in qualia (hoe dingen in bewustzijn verschijnen) en/of in inhoud (welke dingen in bewustzijn verschijnen).
De schijnwerper-metafoor (theater van de geest)
Aandacht structureert onze ervaring: wat in de schijnwerpers staat, treedt naar de voorgrond
van onze ervaring.
–> Focus op de inhoud van bewustzijn
Conclusie van ‘de schijnwerper-metafoor’
Het is problematisch, want het is niet echt wetenschappelijk
De highlight-metafoor
Focus op kwalitatieve verandering in de ervaring van bewuste inhouden door aandacht.
Het volksidee van aandacht op basis van fenomenologie
- Aandacht structureert onze ervaring of ons bewustzijn
- Aandacht verandert de kwaliteit van onze ervaring
- Aandacht is dynamisch
- Aandacht is verbonden met andere mentale toestanden en capaciteiten
Problemen voor het volksidee
- Onbewuste of pre-bewuste aandachtsfenomenen
- Één volksidee – twee neurale mechanismen
- De vele vormen van “aandacht”
Onbewuste of pre-bewuste aandachtsfenomenen
Inattentional blindness of onoplettendheidblindheid
Inattentional blindness of onoplettendheidblindheid
Het niet opmerken van een onverwacht object omdat de aandacht is gericht op een ander object of een andere taak
Wat weten we van onbewuste aandacht
We weten zelf niet hoe onze aandacht precies werkt.
Soms lijkt aandacht een rol te spelen in onze ervaringen voordat we ons hiervan bewust zijn.
Priming van aandacht
Beinvloed je aandacht onbewust,
Een impliciet, onbewust effect van geheugen/ verwachtingen op ons gedrag.
Conclusie onbewuste of pre-bewuste aandachtsfenomenen
Aandacht werkt op manieren waarvan we ons niet bewust zijn.
Één volksidee – twee neurale mechanismen
Vrijwillige en onvrijwillige aandacht worden door verschillende breinsystemen en –netwerken ondersteund!
Eindvraag Één volksidee – twee neurale mechanismen
Waarom noemen we beide “aandacht”? (passief en actief)
De vele vormen van “aandacht”
Globale VS focale aandacht
Aan/uit aandacht VS gradaties van aandacht
Vrijwillige VS onvrijwillige aandacht
Externe VS interne aandacht
Conclusie de vele vormen van “aandacht”
Het is moeilijk aandacht te definiëren en onderzoeken zonder uit het oog te verliezen welke verschillende vormen aandacht kan aannemen!
Eindvraag De vele vormen van “aandacht”
Verwijst het volkspsychologisch idee van aandacht wel echt naar één fenomeen?
Aandachtstheorieën
- Één neuraal mechanisme identificeren: reductionistische aanpak van aandacht
- Unificerende aandachtstheorie: niet-reductionistische aanpak van aandacht
Volksidee elimineren?
We kunnen het volksidee van aandacht elimineren en aparte theorieën ontwikkelen voor elke rol/functie die we voordien onder de noemer “aandacht” verzamelden.
Reductionisme ten opzichte van aandacht:
Aandacht identificeren met iets fundamentelers
Reductionistische aandachtstheorieën
- Aandacht als competitive bias-mechanisme
- Aandacht als zender van informatie naar het werkgeheugen
Aandacht als competitive bias-mechanisme
Desimone & Duncan,
Aandacht speelt een rol bij het selecteren van de informatie die relevant zal zijn om acties uit te voeren en gedrag te informeren.
(competitie bij aandacht)
Aandacht als zender van informatie naar het werkgeheugen
Jesse Prinz,
Aandacht is fundamenteel verantwoordelijk voor het uitzenden van informatie naar het werkgeheugen.
Werkgeheugen
Cognitief systeem dat een tijdelijke opslagplaats vormt voor informatie die relevant is voor ons handelen of onze huidige denkprocessen.
Noodzakelijke aandacht
Wanneer een object geen aandacht krijgt, is het geen deel van onze bewuste ervaring.
Voldoende aandacht
Aandacht garandeert dat een object in bewustzijn verschijnt, er is niets anders nodig.
Niet-reductionistische aandachtstheorieën
- Aandacht als structurerend mechanisme
- Aandacht als soort bewustzijn→(Rationeel) toegangsbewustzijn.
Aandacht als structurerend mechanisme
Sebastian Watzl,
Aandacht structureert bewustzijn. (voorgrond/achtergrond, verscherpen)
Aandacht als soort bewustzijn→Toegangsbewustzijn.
Ned Block,
Iets is toegangsbewust als:
- Het rapporteerbaar is: binnen de rationele controle van spraak valt
- Het beschikbaar is als rationele sturing van ons handelen
- Het beschikbaar is voor gebruik in redeneerprocessen
Aandacht als soort bewustzijn→Toegangsbewustzijn.
Declan Smithies,
De rol van aandacht is het selecteren en toegankelijk maken van informatie voor het plannen van acties, voor het maken van beslissingen, en voor doelgericht handelen.
(rationeel toegangsbewustzijn)
Dus aandacht is…
Een soort van bewustzijn,
Er is geen aandacht zonder bewustzijn.
Er is bewustzijn zonder aandacht. (fenomenaal)
