College 12: Bewustzijn en vrije wil Flashcards
Wat is vrije wil
Het vermogen om bewust een keuze te maken terwijl je ook een andere keuze zou kunnen maken.
Gedrag –> Reflexen
Onvrijwillig gedrag, automatische reacties op stimuli
(Als vrije wil niet bestaat, bestaan er geen handelingen, maar enkel reflexmatig gedrag)
Gedrag –> Handelen
Vrijwillig gedrag, uitgevoerd met een intentie.
Als vrije wil bestaat, moeten volgende principes ook waar zijn:
- Het principe van alternatieve mogelijkheden
- Het ultieme oorzaak-principe
Het principe van alternatieve mogelijkheden
Je bent enkel verantwoordelijk voor een actie, of je voert deze actie enkel uit vrije wil uit, als je ook iets anders had kunnen doen.
Het ultieme oorzaak-principe
Als iemand uit vrije wil handelt, dan is zijn handeling veroorzaakt door zijn keuze om zo te handelen, zonder dat die keuze zelf weer is veroorzaakt door eerdere gebeurtenissen
Determinisme (makkelijk)
De toekomst ligt al vast en alles wat nu gebeurt, is bepaald door wat er in het verleden al is gebeurd.
Determinisme (ingewikkeld)
De toestand van alle materiële deeltjes nu + de natuurwetten maken exact één toekomst mogelijk.
Dus: toekomstige toestanden van het universum zijn gedetermineerd!
Als dat zo is bestaat vrije wil niet, bestaan handelingen niet –> is ons gedrag reflexmatig
Dualisme als oplossing voor determinisme
De ziel is ook niet materieel en dus niet gedetermineerd, maar dualisme is onwetenschappelijk.
Dualisme is dus geen oplossing voor determinisme
In verschillende voorbeelden kwam naar voren dat hersenschade veranderingen in persoonlijkheid of fysiek gedrag veroorzaakte.
Dus onze wil lijkt wél onderhevig te zijn aan onze fysieke opbouw.
Hard determinisme
Determinisme is correct, dus vrije wil bestaat niet
Incompatibilisme
Incompatibilisme
Determinisme is incompatibel met het bestaan van vrije wil.
Libertarisme
Vrije wil bestaat, dus determinisme is incorrect.
Incompatibilisme
Compatibilisme of zacht determinisme
Determinisme is correct en vrije wil bestaat
Compatibilisme
Compatibilisme
Determinisme is compatibel met het bestaan van vrije wil.
Het experiment van Libet
Experiment: Hand uitsteken en zelf kiezen wanneer je een vuist maakt.
Meten
- Wanneer de bewuste beslissing om een vuist te maken werd gemaakt
- De start van de beweging
- Wanneer het ‘readiness potential’ in actie kwam
Readiness potential
Een elektrische golf die optreedt in het brein voordat een actie plaatsvindt.
Het experiment van Libet uitkomst
Eerst komt de readiness potential, dan de vrije wil, dan de actie
Dus lijken we geen vrije wil te hebben: niet de bewuste beslissing, maar het breinproces is de oorzaak van de handeling.
Het experiment van Libet kritiek en problemen
- Het meten van de wil (steunt op intuïtie)
- De banaliteit van de handeling (geen betekenis)
Andere potentiële rol voor bewuste wil!
Free won’t
We hebben de vrijheid om acties die reeds ‘readiness potential’ hebben opgebouwd in het brein stop te zetten
Het experiment van Libet conclusies
Het experiment toont dat vrije wil niet bestaat en hoe vrije wil werkt (veto-mechanisme).
Argumenten tegen compatibilisme
De enige mogelijkheid dat dit kan kloppen, is als vrije wil wordt geherdefinieerd, maar dat lost het vrije wil debat niet op
–> ontkracht
Argumenten tegen libertarisme
Voor alles wat er bestaat is er wel een materiele oorzaak, dus is libertarisme onwetenschappelijk
–> ontkracht
Argumenten tegen hard determinisme
- Kwantumfysica toont aan dat ons universum niet echt gedetermineerd is. (zelfde probleem in ander jasje)
- Waarom voelt het dan alsof we vrije wil hebben? (geen goed argument, intuïties kunnen vaak fout zijn)
Argumenten tegen hard determinisme, discrepantie
Er is een discrepantie tussen het hebben van wil en het eigenlijk uitoefenen van deze wil. Het gevoel van wil is dus geen bewijs
- Er zijn situaties waarin mensen denken zich onvrijwillig te gedragen, maar eigenlijk hun wil uitoefenen.
- Er zijn situaties waarin mensen denken vrijwillig te handelen, maar eigenlijk hun wil niet uitoefenen.
Situaties waarin mensen denken zich onvrijwillig te gedragen, maar eigenlijk hun wil uitoefenen
- Farraday (beweegbare tafel, geesten opwekken)
- Jay Olsen (breinscanner die ‘gedachten kon lezen’)
- Schizofrenie
Situaties waarin mensen denken vrijwillig te handelen, maar eigenlijk hun wil niet uitoefenen
- Mentalisme (je gedrag wordt beïnvloed, onbewust)
–> Dus er is een illusie (of het bijgeloof) dat er agentschap is.
Sam Harris
We maken een fout als we zeggen dat onze bewuste wil onze acties veroorzaakt, want deze zijn eigenlijk gedetermineerd.
Wegner en Wheatley
- Ons brein start het proces voor bewuste actie.
- We kennen de onderliggende breinprocessen niet, maar worden ons bewust van
de geplande actie en noemen dit een “intentie” die we hebben. - De actie gebeurt na onze bewustwording van de “intentie”, en dus denken we
foutief dat de intentie de actie veroorzaakte→illusie van vrije wil.
Conclusie hard determinisme, compatibilisme, libertarisme
Hard determinisme klopt,
Vrije wil bestaat niet.
Morele implicaties van (ongeloof in) vrije wil
Het kan voor een verhoging van immoreel gedrag zorgen.
Twee experimenten door Kathleen D. Vohs and Jonathan W. Schooler
Uit beide kwam dat de groep die te horen had gekregen dat vrij wil niet bestond, veel vaker vals speelde
Moeten we deze kennis verspreiden/geheimhouden met oog op moreel gedrag?
- Vrije wil illusionisme: zeggen dat het wel bestaat om immoreel gedrag te voorkomen
- We moeten het nieuws net verspreiden:
Moeten we ophouden mensen te straffen voor hun immoreel gedrag?
Misschien oneerlijk om mensen te straffen voor handelingen als ze hier niet verantwoordelijk voor zijn, maar het is wel nuttig om mensen te beschermen en immoreel gedrag te ontmoedigen
Hoe moeten we zelf omgaan met de wetenschap dat we geen vrije wil hebben?
Drie opties van Blackmore:
- Dit vergeten
- Leef alsof vrije wil wel bestaat
- Accepteer dat vrije wil niet bestaat en dat het gevoel dat we het wel hebben slechts een illusie is
