college 8 Flashcards
Daniel Dennet
de reden waarom het probleem zo moeilijk is, is omdat we eigenlijk niet weten wat we precies proberen te verklaren -> we hebben geen idee wat fenomenaal bewustzijn is
Dennett is een illusionist
llusionisme: de opvatting dat (fenomenaal) bewustzijn zoals het
doorgaans wordt beschreven, illusoir is. -> bewustzijn is niet zoals het voor ons lijkt te zijn
Dit zorgt ervoor dat het moeilijke probleem een illusieprobleem wordt
Het komt er niet op
aan te proberen om onze ervaringen of fenomenologie of ‘qualia’ te verklaren, maar we
moeten onze illusies of misvattingen over dergelijke subjectieve ervaringen verklaren
Visuele perceptie: de grote illusie
Kunnen we ons vergissen over onze eigen visuele ervaringen -> centrale gedachte in bewustzijnsfilosofie
René Descartes:
was gemotiveerd om vanuit de twijfel te vertrekken in zijn denken, precies omdat hij wist dat onze zintuigen ons vaak kunnen bedriegen
Perceptuele illusies
iets is niet zoals het lijkt (vb: Müller-Lyer illusie)
Tactiele illusie
vb. rubberen hand illusie -> de proefpersoon rapporteert dat ze de penseelstreek voelden op de plek van de rubberen hand -> vaak wijst deze persoon ook naar de rubberen hand als zijn hand
In beide van deze gevallen wordt een object op een bepaalde manier ervaren, maar is eigenlijk anders
We kunnen ons op eenzelfde manier vergissen over ons bewustzijn: het kan lijken alsof
bewustzijn bepaalde kenmerken heeft die het eigenlijk niet heeft
Dit is precies de claim van illusionisten zoals Dennett over het bewustzijn
3 aannames uit de wetenschap van visuele perceptie
Visuele ervaringen zijn rijk en gedetailleerd
Kijk even rond:
Je krijgt waarschijnlijk de indruk dat je een gedetailleerd beeld van de wereld rondom je hebt.
Je hebt het gevoel dat je visuele ervaring rijk is: je ziet kleuren, vormen, beweging,
details, etc.
Je hebt waarschijnlijk het gevoel een relatief goed inzicht te hebben in hoe deze
kamer eruitziet
Op elk moment is er inhoud die zich binnen ons bewustzijn bevindt, terwijl de rest
onbewust blijft
Je hebt een duidelijk beeld van welke visuele inhoud zich in je bewustzijn bevindt.
Er zijn evenzeer inhouden die zich niet in je bewustzijn bevinden: dingen die geen
deel uitmaken van je ‘stroom van bewustzijn’.
Met andere woorden: je kan steeds duidelijk zeggen wat de bewuste inhoud van je
visuele ervaring is.
Zien betekent mentale beelden hebben: de wereld wordt gerepresenteerd in ons hoofd
“Zien” voelt als het creëren van mentale beelden: afbeeldingen of representaties in ons hoofd.
Bij het rondkijken in deze ruimte kreeg je misschien wel het gevoel dat je een
mentale representatie van deze ruimte en haar inhoud opbouwde.
Sluit nu je ogen: kan je de ruimte hier nog voor de geest halen? Het voelt alsof je terugkeert naar de afbeelding die je eerder maakte
De intuïtie die volgt:
Visuele perceptie is het proces waarin we, in ons hoofd, een gedetailleerde en rijke representatie construeren van het object van onze perceptie
De grote illusie:
Visuele perceptie lijkt in te houden dat we rijke en gedetailleerde representaties of beelden aanmaken in ons hoofd, maar dat is slechts een illusie.
Dit houdt niet per se in dat we fout zijn over wat we zien, maar over hoe we zien
Het homunculus probleem
Als “zien” inhoudt dat we mentale beelden construeren in ons hoofd, dan moet een ander systeem in
ons brein die mentale afbeelding “zien”. Maar op die manier kunnen we oneindig doorgaan, met
systemen die mentale beelden moeten zien die door voorgaande systemen zijn opgebouwd
Is er een subsysteem in het brein dat deze informatie verwerkt nadat ze wordt doorgegeven door het visuele systeem? → Wie kijkt er naar de afbeelding in ons hoofd? (een geest-in-de-geest?)
Een ‘homunculus’ of kleine persoon
Dit is een argument tegen het “beelden-in-het-hoofd” idee
Het homunculus probleem is gerelateerd aan een hardnekkige metafoor die samenhangt met de beelden-in-het-hoofd interpretatie van perceptie: bewustzijn
als theater.
Daniel Dennet
Het homunculus probleem is gerelateerd aan een hardnekkige metafoor die samenhangt met de beeldenin-het-hoofd interpretatie van perceptie: bewustzijn als theater.
Theater van de geest:
Het idee dat er een plek in het brein of de geest is waar bewustzijn gebeurt: een soort theater waar alles wat op het toneel verschijnt, bewust wordt
De incompleetheid of “gappiness” van visuele perceptie
We hebben misschien wel het gevoel dat onze visuele perceptie rijk, gedetailleerd, en compleet is,
maar eigenlijk zijn er veel gaten in onze visuele ervaring:
1) We weten niet altijd precies wat we zien
Vb: weet je nog hoe Marilyn Diptych van Andy eruitzag?
Je kan voor deze oefening niet zomaar rekenen op het “schilderij-in-jehoofd”
Er zit namelijk niet zo’n gedetailleerde afbeelding van dit werk in je hoofd
Het zou trouwens computationeel veel te veel energie vergen om
perfecte representaties hiervan in ons brein aan te maken.
We vullen veel in: amodale perceptie
Amodale voltooiing: je (brein) vult automatisch zelf ontbrekende
visuele informatie aan
-> via visuele perceptie zelf krijgen we niet alle info, maar we merken
het amper: het lijkt compleet
We zien objecten zelden helemaal en toch lijkt onze visuele
ervaring van deze objecten compleet.
In amodale perceptie wordt een informatiekloof niet heel erg
precies of realistisch ingevuld! Het brein gist, op basis van geheugen en “het
gemiddelde gezicht”. (bijvoorbeeld bij mensen met een mondmasker vul je zelf aan
hoe de rest van het gezicht eruit ziet)
