College 7 (samenvatting) Flashcards
Wat is wetenschap?
Het begon met logica en observaties (logisch positivisme en Popper)
Hierna werd wetenschap als een soort instituut beschouwd. Een soort cultureel fenomeen met eigen dynamica, met eigen wetten en eigen gewoonten (Kuhn en Lakatos hadden hier een visie op).
We hebben ook gekeken naar afwijkingen van de wetenschappelijke methode, fallacies, biases, maar ook malpractices.
Wat voor soort wetenschap is Psychologie?
Het is een bijzondere wetenschap in het hele spectrum, mede doordat:
Het een complex onderwerp heeft.
- Open systeem: alles in de omgeving heeft invloed op jou
- Geen neutrale toestand
- Manipulaties zijn lastig
Veel ad hoc verklaringen, minder voorspellingen
Door de vele problemen in de psychologie en hoe we hier bovenop zijn gekomen.
Argument
In de vorm van een syllogisme, bevat het altijd ten minste twee premissen en een conclusie.
Valide/geldig
De conclusie volgt logisch uit de premissen (onafhankelijk van of de premissen waar zijn!).
Consistent/sound
De conclusie is waar en alle premissen zijn waar.
Waar
Een premisse of conclusie is waar als het ‘in overeenstemming met de werkelijkheid’ is.
Deductie bestaat uit
Categorische en propositionele logica
A B …..
1 1 1
1 0 0
0 1 0
0 0 0
A en B
A B …..
1 1 1
1 0 1
0 1 1
0 0 0
A of B
A B …..
1 1 1
1 0 0
0 1 1
0 0 1
Als A dan B (en A en niet B)
A ….
1 0
0 1
Niet A
Affirming the consequent
B, dus A
Wat zijn twee logische redeneerfouten bij deductie?
Affirming the consequent
Denying the antecedent
Denying the antecedent
Niet A, dus niet B
Logisch Positivisme
Demarcatiecriterium tussen goede en slechte verklaringen
Wetenschap: Hypothesen generen en deze empirisch toetsen
Wetenschappelijke kennis groeit
(Wiener Kreis): Deductief Nomologisch Model
Karl Popper
Kritiek op het Logisch Positivisme
Inductieprobleem: Pas als je alle zwanen op de aarde gecheckt hebt, kan je stellen dat alle zwanen wit zijn.
Gebruik logica is niet correct: Je kunt niet verifiëren op basis van logica, je kan alleen falsificeren.
LP maakt wetenschap dogmatisch
- Je kan wetenschap niet bewijzen, alleen proberen te weerleggen.
- Als je iets wel kan weerleggen kan je het idee weggooien en door naar het volgende. Je moet altijd proberen het idee te weerleggen.
- Wetenschap zou niet dogmatisch moeten zijn maar vrij.
Wetenschap draait om weerleggingen
- Een theorie is wetenschappelijk als zij kan worden weerlegd.
- Doe wilde voorspellingen en probeer die te weerleggen.
- Hoe meer falsificatiepogingen een theorie overleeft, hoe sterker zij is.
Probleem Popper
Duhem-Quine
Wetenschappelijke theorieën kunnen niet afhankelijk worden getoetst. Omdat je al zo veel aannamen hebt moeten doen voordat je een experiment kan doen om de theorie te toetsen.
Als je niet de uitslag krijgt die je wilt kan je altijd een van de aannames de schuld geven.
Thomas Kuhn
Structuur van wetenschappelijke revoluties:
- Wetenschap vindt plaats in paradigma’s.
- Normale wetenschap is probleemoplossend.
- Paradigma verschaft een demarcatiecriterium (in tegenstelling tot Feyerabend “Anything goes”).
Crisis en Revolutie wanneer de anomalieën onoverkomelijk worden –> Nieuw Paradigma
Paradigma’s zijn incommensurabel
- Het nieuwe paradigma is heel moeilijk te vergelijken met vorige paradigma’s. Want je hebt je eigen verklaring al in je achterhoofd.
Paul Feyerabend
“Anything goes”
- Geen contextloze rationaliteit.
- Geen demarcatiecriterium.
- Radicalisatie van Kuhn’s ideeën.
- Volgens hem is astrologie en sterrenkunde even wetenschappelijk.
Imre Lakatos
Onderzoeksprogramma’s
- ‘Perzikmodel’ van wetenschap
- Harde, stabiele kern; beshermende laag van uitbreidende hypothesen
– Je test de schil waar de aannames inzitten, als er te veel onduidelijkheid is in de schil is het misschien tijd om een nieuw model te maken.
Positieve en negatieve heuristiek
Progressieve en degenerende onderzoeksprogramma’s
- Progressieve onderzoeksprogramma’s hebben vooral een positieve heuristiek.
- Degenererende onderzoeksprogramma’s hebben vooral een negatieve heuristiek.
Kritisch denken
Intuïtie vaak niet voldoende, dus kritisch denken (redeneren en logcia) is nodig om tot correcte conclusies te komen.
Conclusie = geloof = claim; kan waar of onwaar zijn (‘propositioneel’)
Oorzaken van problemen in kritisch denken
Retoriek: overredingstechniek om een discussie te winnen.
Biases (vooroordelen): onbewuste neigingen die overtuigingen en daarme redneringen beïnvloeden.
Argumentatiefouten (fallacies): logische fouten die de argumentatie ondermijnen.
- Formele fouten hebben betrekking op logica en kunnen met Venndiagrammen waarheidstabellen gecontroleerd worden. De argumenten zijn per definitie niet valide.
- Informele fouten zijn gebaseerd op incorrecte of irrelevante informatie.
Vaagheid: wanneer de reikwijdte van een concept niet duidelijk is, en grensgevallen kunnen niet duidelijk worden gedefinieerd.
Ambiguïteit: een concept met meerdere correcte interpretaties
- Syntactisch: de zin is op twee manieren op te vatten.
- Sematnisch: een woord heeft twee betekenissen
- Groepsambiguïteit
Retorische driehoek
Bestaat uit:
- Ethos: communicator
- Pathos: publiek
- Logos: inhoud
Logica vs. Retoriek
Logica
Bewijzen
Argumentatief middel
Validiteit, correct
Retoriek
Overtuigen
Psychologisch middel
Heuristiek, bias, emoties
Mogelijke bronnen van vooroordelen
Heuristiek: mentale shortcuts
- Te veel informatie –> we zien patronen waar er geen zijn.
- Te weinig informatie –> we vullen de ontbrekende data in; we verzinnen data.
- Te veel nadruk op snelheid –> vasthouden aan opvattingen die weerlegd zijn (de ‘gemakkelijke weg’ kiezen)
Emoties
Sociale druk
Argumentatiefouten
Nauw verwant aan (en veroorzaakt door) onbewuste biases.
Lijken een correct argument te vormen, maar doen dat niet door:
- Fouten in logica
- Aannamen
- Misleidend taalgebruikt (vaag, ambigu, etc.)
Blijf kritisch: een redeneerfout in een argument betekent niet automatisch dat de conclusie fout is.
Replicatie
Operationalisme werd steeds belangrijker in de psychologie.
- Gebruik van gestandaardiseerde taken, proefopstellingen om realiseerbaarheid te vergroten.
Directe replicatie: je vraagt of iemand alles precies zo kan doen als jij, alles hetzelfde.
Conceptuele replicatie: je wil het fenomeen repliceren, maar dat kan net iets anders, je hoeft niet exact dezelfde instrumenten te gebruiken.
Replicatiecrisis
Gebrekkige repliceerbaarheid van psychologische bevinden.
Meerdere oorzaken in tweede helft 20e eeuw:
- Methodologische orthodoxie: waarde en betrouwbaarheid van bevinding wordt afgemeten aan de match met bestaande kaders en wetenschappelijke logica.
- Publicatiebias: nieuwe en interessante resultaten gaan voor ‘saaie’ negatieve resultaten.
- Bedenkelijke onderzoekspraktijken: waarschijnlijk meestal onbewust, door biases gestuurd.
- Fraudegevallen: bewuste schoffering van wetenschappelijke integriteit.
Waardoor raakte de replicatiecrisis in een stroomversnelling?
Het ‘precognitie’ onderzoek van Bem
Diederik Stapel’s fraudezaak
Verschillende papers, o.a. door Simmons et al., over ‘Researchers degrees of freedom’
Gebruik en misbruik van de empirische cyclus.
Empirische cyclus:
Generate and specify hypotheses –> Design study –> Collect data –> Analyse data & test hypotheses –> Interpret data –> Publish –> Generate and specify hypotheses –> …
Bij Generate and specify hypotheses is er sprake van:
- Lack of replication
Bij ‘Design study’ is er sprake van:
- Low statistical power
Er vindt ‘p-hacking’ plaats tussen:
- Collect data en Analyse data & test hypotheses
- Analyse data & test hypotheses en Interpret data
P-hacking: als je maar genoeg data verzameld vind je altijd wel iets significants
Er vindt ‘HARKing’ plaats tussen:
- Generate and specify hypotheses en Interpret data
Bij Publish is er sprake van:
- Publication bias
- Lack of data sharing
Positieve ontwikkelingen in de wetenschap
Belangrijke ontwikkelingen in onze benadering van wetenschap (vooral methodologisch):
- Hernieuwde focus op methodologie en statistiek.
- Nieuwe initiatieven om psychologie een betere, transparantere wetenschap te maken
– delen van data, pregregistratie (je meldt van tevoren wat je hypothese is)
Psychologie en sociale wetenschap lopen voorop
Objectieve vs. subjectieve beweringen
Het is een objectieve claim als je kan verwijzen naar bv. een onderzoek
In principe kan iets een objectieve bewering zijn als je het kan toetsen
