College 5: zijn en schijn; Friedrich Nietzsche Flashcards
Waarom zijn mensen volgens Nietzsche op zoek naar houvast?
Onze fysieke gesteldheid heeft stabiliteit nodig. Er zijn voldoende bewegingen in de werkelijkheid die ons lichaam ten onder kunnen brengen. Ons lichaam is kwetsbaar. Door de grenzen aan onze fysieke gesteldheid, is de mens op zoek naar houvast. De enige soort die dan ook op zoek is naar houvast is de mens. Het oude klassieke beeld van de rede wordt hierbij omgedraaid.
Waarom moeten we het lichaam en het bewustzijn niet van elkaar onderscheiden volgens Nietzsche?
Het bewustzijn is niet het enige kenmerk van de mens. Het bewustzijn is alleen een soort bovenlaag, maar dat is slechts een deel van de mens. Wij zijn niet opgesloten in ons bewustzijn, want wij zijn ook ons lichaam. Van onze onderlaag zijn we niet bewust, maar als er iets mis is in de onderlaag (darmen bijv) merken we dat wel in de bovenlaag. Nietzsche vraagt aandacht voor het feit dat we ook een lichaam zijn, we zijn lichamelijke wezens. Dat heeft effect op hij wij denken. Dus we kunnen het bewustzijn en het lichaam niet van elkaar scheiden.
Van welk idee moeten we af volgens Nietzsche?
Het idee over echte kennis dat de Oude Grieken formuleerden. Zij dachten dat echte kennis het algemene was. Het gaat over iets dat altijd waar is en war gevonden kan worden door iemand met de rede. Die kennis is identiek, dus voor iedereen hetzelfde. Maar volgens Nietzsche moet we afscheid nemen van het algemene. Het algemene ontstaat namelijk pas als we alle verschillen in de wereld vergeten. De wereld zoals hij zintuiglijk aan ons verschijnt, verschijnt met verschillen. We kunnen pas over een blad spreken, als we de verschillende bladeren zijn vergeten.
Wat is het perspectivisme?
De manier waarop iets in de wereld tot ons verschijnt is onderling verschillend. Alle subjecten zijn namelijk ook verschillen. Hoe wij tegen de werkelijkheid kijken is verschillend. Iedereen is een uniek organisme en zal de wereld op een andere manier ondergaan. Dus de wereld verschijnt met verschillen en verschijnt via verschillende zintuigen en soms tegenstrijdige affecten. Er is geen enkele instantie dat een overkoepelend perspectief heeft. We weten dus niet of die verschillende perspectieven van organisme bij elkaar passen, misschien sluiten die elkaar juist uit.
Waarom heeft perspectivisme te maken met de fysische constructie?
Dat wij een perspectief hebben op de werkelijkheid, betekent dat wij de dingen ook interpreteren. Interpreteren is niet alleen een intellectuele praktijk, het is ook een fysieke praktijk. We worden aangedaan in de wereld: lust of onlust. Dit is een onbewust proces, die prikkeling zelf is geen lust of onlust. Die prikkeling kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden. Lust en onlust zijn dus interpretaties, waar we ons niet van los kunnen maken. De dingen zijn niet zoals ze zijn, pas in interactie tussen de dingen en onszelf krijgen ze betekenis. Wie je bent komt voor uit de dingen die je tegenkomt in het leven.
Waarom is de mens een veelheid?
Ons lichaam is een verzamelbak van een veelheid van affecten en die zijn soms met elkaar in tegenstrijd. De mens is dus geen eenheid, maar een veelheid.
Hoe beschouwd Nietzsche de menselijke essentie?
In tegenstelling tot Plato en Aristoteles denkt Nietzsche dat we de essentie van de mens en de dingen niet kunnen aanwijzen. Iedereen meet de wereld vanuit zijn eigen perspectief, dat betekent dat onze essentie ontbreekt. Er is slechts een veelheid en perspectieven.
Wat staat er tegenover de zintuiglijke werkelijkheid volgens Nietzsche?
In plaats van Plato’s Ideeënwereld staat de wereld van de chaos tegenover de zintuiglijk waarneembare werkelijkheid; het is een wereld die zich onttrekt van het bewustzijn. Het is een wereld die wel aan ons verschijnt, maar bestaat uit chaos. Een overprikkeling een soort ruis. We kunnen het onderscheid niet maken tussen die werelden, waardoor we het niet kennen.
Welk beeld hadden klassieke filosofen over de rede?
Klassieke filosofen gebruikten de rede als een vervolmaakt Godsbegrip. God is de oorsprong van alles en daarom is de werkelijkheid rede. Als je gebruikt maakt van de rede, dan kun je kennis verlenen over de werkelijkheid.
Hoe zet Nietzsche het beeld van de rede op zijn kop?
Het menselijk intellect is doelloos voor Nietzsche. Er is voor het intellect geen andere missie dan het menselijk leven, daarbuiten heeft het geen rol. De filosoof heeft niet goed nagedacht over wat de rede is. De rede is slechts ontstaan om te kunnen overleven. We hebben geen andere middelen in onze fysieke gesteldheid, waarmee we kunnen overleven. De rede is in de natuur ontstaan en niet door Goddelijke instelling. Het intellect leidt tot misleiding, het is een soort van veinzen. De zwakste gestaltes van de mens doen de rede prijzen, omdat zij geen andere middelen beschikken. Overal in de natuur zie je veinzen, maar de mens is grootste misleider.
Waarom is de rede ingesteld als waarheid?
Op het moment dat mensen gaan samenleven, omdat dat leuker en beter is voor te overleven, moeten ze vrede sluiten. Waarheid wordt hierdoor vastgelegd. Er wordt een algemeen geldige en verbindende benaming der dingen uitgevonden; we gaan een taal ontwikkelen. Waarheid komt pas tot stand als we taal ontwikkelen. De wetgeving van taal legt de eerste wetten van de waarheid vast. Het is de eerste uiteenzetting van waarheid en leugen. Als je je niet aan de ware wetten houdt, word je uit de gemeenschap gegooid en moet je zelf maar zien te overleven.
Wat is het doel van de waarheid?
Mensen zijn niet bang om bedrogen te worden, maar voor het nadeel van het bedrog. De mens is dus alleen geïnteresseerd in de waarheid in hoeverre het voordelen oplevert. Waarheid heeft dus een doel buiten zichzelf. Mensen hebben bepaalde behoeftes en fysieke gesteldheid. De mens wil overleven en daarvoor hebben ze middelen als rede en het waarheidsbegrip voor nodig.
Welke waarheidstheorie houdt de mens aan?
Er zit op een bepaalde manier een theorie van de waarheid achter in de taal die we hebben uitgevonden. Als ik een propositie formuleer over de wereld dan is die propositie alleen waar, als die correspondeert met de werkelijkheid (correspondentietheorie).
Waarom vormt waarheid een gevaar voor Nietzsche?
Waarheid wordt afgesproken, doordat we een taal gaan bedenken zodat we kunnen samenleven. We hebben de waarheid geïntroduceerd als sociaal construct, maar zeggen de woorden dan wel echt wat de dingen zijn of pakken ze slechts een aspect van de dingen?
Wat houdt illustreren in?
De benaming slang behandelt alleen het kronkelen van een slang. Maar het is willekeurig afgebakend, want het had ook een worm kunnen zijn. Ze pakken de eigenschap van een ding, dus niet het wezen van een ding. Het gevolg is dat we afstand nemen van de dingen zelf. In de taal zien we alleen een zwakke afspiegeling van bepaalde eigenschappen van de dingen. De woorden zeggen dus niet hoe het echt is de met de werkelijkheid zelf. Het is geen middel om te weten hoe de werkelijkheid is, maar om discipline tot stand te houden in de samenleving. De slang op zichzelf is een schijnprobleem. We kunnen de slang namelijk alleen in relatie met het object en onszelf beschouwen. De slang zelf kunnen we nooit waarnemen.
