College 3 - The essential micro economics of European integration

Question 1

Hoe wordt de arbeidsparticipatie gemeten en op welke drie (3) manier is dit uit te drukken?

Answer 1

1. Unemployment rate: unemployed / labour force (mensen die actief zoeken naar werk of werk hebben)
2. Participation rate: labour force / working age population
3. Employment rate: employed / working age population
   De arbeidsparticipatie wordt gemeten aan de hand van de werkloosheid.

Question 2

Vanwege welke drie (3) redenen is het nuttig meerdere manier te hebben om arbeidsparticipatie/werkloosheid uit te drukken?

Answer 2

1. Sommige mensen werken zwart en worden dus onterecht als unemployed aangemerkt.
2. Door een sociaal vangnet verschilt het per land hoe vervelend het is om geen werk te hebben.
3. Het verschil tussen gewild en ongewild werkloos is niet altijd duidelijk, omdat sommigen de zoektocht opgeven.

Question 3

Hoe is de vraag- en aanbodlijn van de arbeidsmarkt ingedeeld?

Answer 3

De x-as betreft het aantal uur gewerkt en de y-as betreft de loonkosten in de vorm van prijs per uur.

Question 4

Hoe verloopt de vraaglijn van de arbeidsmarkt?

Answer 4

De MPL (marginal productivity of labour) is een halve parabool die van linksboven naar rechtsonder loopt.

Question 5

Om welke twee (2) redenen kent de MPL diminishing returns?

Answer 5

1. Kapitaal is meestal een gegeven, dus bij een hoger aantal uur groeit het kapitaal niet mee waardoor de capaciteit te weinig kan zijn.
2. Men wordt moe en minder nauwkeurig bij een hoger aantal uur.

Question 6

Hoe verloopt de aanbodlijn van de arbeidsmarkt?

Answer 6

Betreft een halve parabool die loopt van linksonder naar rechtsboven gezien bij een zeer hoog aantal uur ook een zeer hoog salaris wordt verlangt doordat de opofferingskosten van vrije tijd onevenredig toenemen.

Question 7

Hoe zou op korte termijn de marktsituatie niet in lijn liggen met de MPL?

Answer 7

Door krapte op de arbeidsmarkt of contracten die niet zomaar opgezegd kunnen worden, maar dit is zeer tijdelijk. Daarnaast zal in de praktijk de prijs voor arbeid nooit op het evenwicht tussen vraag en aanbod liggen.

Question 8

Om welke vier (4) redenen zal de prijs voor arbeid nooit op het evenwicht tussen vraag en aanbod liggen?

Answer 8

1. Minimumloon
2. Collectieve arbeidsovereenkomsten
3. Rigiditeit door wet- en regelgeving (opzegtermijnen, indexatie per jaar et cetera)
4. Sociaal vangnet

Question 9

Welke twee (2) soorten werkloosheid zijn er in de vraag- en aanbodlijn?

Answer 9

1. Onvrijwillige werkloosheid. Dit ligt tussen de vraaglijn links en de aanbodlijn (excl. eventuele cao’s) rechts.
2. Vrijwillige werkloosheid. Dit ligt tussen de aanbodlijn (excl. eventuele cao’s) links en het macimum aantal uren dat gewerkt kan worden rechts.

Question 10

Wat gebeurt er met de aanbodlijn in het geval van een collectieve arbeidsovereenkomst?

Answer 10

De aanbodlijn schuift als geheel naar links doordat er een hogere prijs per gewerkt uur onderhandels is waardoor de markt wel op een evenwicht zal uitkomen. De onvrijwillige werkloosheid is dan te bepalen door Aanbod (individueel) - Aanbod (collectief) uit te rekenen.

Question 11

Wat is het gevolg van loonkosten die een groot deel uitmaken van de totale productiekosten?

Answer 11

Landen beconcurreren elkaars arbeidsmarkten indirect via de goederenmarkt. Bij een liberalisatie van een landelijke economie met één of meerdere parnerlanden zal dit leiden tot groei in sectoren die hiervan kunnen profiteren middels export en leiden tot krimp in sectoren die hier nadelen van ondervinden omdat zij zich bezig hielden met import.

Question 12

Welke twee (2) gevolgen zijn er wanneer landen elkaars arbeidsmarkten indirect beconcurreren via de goederenmarkt?

Answer 12

1. Als de markt perfect efficiënt was of als de collectieve arbeidsovereenkomsten in beide sectoren gelijk waren, leidt dit niet tot een verandering van de werkloosheid.
2. Echter, als lonen niet omlaag kunnen door bovengenoemde factoren zal een sterkere toename van de werkloosheid in de krimpsectoren optreden dan gecompenseerd wordt door de afname in groeisectoren.

Question 13

Hoe ontstaat protectionisme?

Answer 13

Een hoge werkloosheid wordt politiek als pijnlijk gezien. Daarom kan het wenselijk zijn de winsten van de winnende sectoren deels te verdelen over de verliezende sectoren om zo geen anti-EU scepticisme te creëren.

Question 14

Wat is social dumping?

Answer 14

Het gegeven dat de loonkosten in nieuwere EU landen flink lager zijn dan in de oude garde waardoor de angst bestaat dat hun sociale vangnet verslechtert. Dit wordt deels gemitigeerd doordat de loonkosten relatief sterker stijgen in de nieuwere landen waardoor het verschil in de toekomst steeds kleiner zal worden.

Question 15

Waarom is immigratie economisch gezien wenselijk?

Answer 15

Hoewel er sprake is van vergrijzing is er nog geen sprake van krimp doordat er meer immigratie dan emigratie plaatsvindt. Ten gevolge hiervan is het economisch gezien wenselijk immigratie te hebben om zo de afname van de labour force ten opzichte van de totale populatie te compenseren.

Question 16

Op welke twee (2) manieren kan immigratie plaatsvinden?

Answer 16

1. Intra-EU
2. Extra-EU (derdenlanden)

Question 17

Waarom vindt intra-EU migratie vaak niet plaats?

Answer 17

Door diverse explicitete (7-jaar periode nieuwe toetreders) en impliciete (o.a. verschillen in pensioenstelsels en leeftijd) barrières. Hoewel anti-EU retoriek vaak over immigratiegolven vanuit oostelijke EU-landen spreekt, is verreweg het grootste deel van de immigratie extra-EU. Deze immigratie regelen landen nationaal waardoor deze kritiek ongegrond is.

Question 18

Hoe wordt het effect van immigratie op de arbeidsmarkt weergeven ten opzichte van de arbeidsmarkt.

Answer 18

Door een landelijke aanbodcurve en RoW aanbodcurve in eenzelfde grafiek van de arbeidsmarkt te plotten. De MPL van RoW is een inverse functie gezien de werkloosheid “omgekeerd” wordt gemeten (toename werkloosheid in het land dat in beschouwing wordt genomen is een afname in werkloosheid van de RoW).

Question 19

Wat gebeurt er met de prijs wanneer je immigratie toestaat en hoe lees je dit af in een grafiek?

Answer 19

De prijs per uur beweegt naar het evenwicht tussen de landelijke aanbodcurve en de RoW aanbodcurve waarbij een toename van het totale welvaartsurplus ontstaat. Er is immers betere allocatie.

Question 20

Welke drie (3) kanttekeningen dienen geplaatst te worden bij de bewering dat het welvaartssurplus toeneemt bij toestaan van immigratie?

Answer 20

1. De verdeling van het surplus (tussen kapitaal of arbeid) in het land dat in beschouwing is genomen, wordt anders (meer naar kapitaal)
2. Een deel van het arbeidssurplus gaat nu naar immigranten en niet naar de autochtone bevolking
3. De verdeling van het surplus in de RoW wordt ook anders (meer naar arbeid)

Question 21

Welke twee (2) mogelijkheden zijn er op het gebied van unemployment?

Answer 21

1. Immigranten vallen buiten cao’s en dergelijke waardoor de vraag naar arbeid vermindert (hier wordt immers deels in voorzien door immigranten) en de vraagcurve naar links verschuift.
2. Immigranten doen ‘volledig’ mee waardoor de aanbodcurve naar rechts verschuift.

Question 22

Waarom is competitie-regelgeving sterk supranationaal geregeld?

Answer 22

Door liberaliseren van de Europese markt is er meer competitiviteit en hebben bedrijven een sterke incentive om samen te zweren en zo deze hogere druk te omzeilen (kartelvorming). Een verschil in aanpak per land kan het EU project onder druk zetten wanneer het ene land de samenzweerders een hand boven het hoofd houd.

Question 23

Hoe werkt kartelvorming door in het BE-COMP model?

Answer 23

De kartelvorming zal leiden tot een groter aantal ondernemingen dan wenselijk waarbij komt dat een te hoge prijs voor de prestaties gevraagd wordt, omdat minder wordt geprofiteerd van schaalvoordelen. Dit komt op zijn beurt weer doordat de ‘industry shake-out’ niet meer plaatsvindt. Het aantal bedrijven is kleiner waardoor samenwerken makkelijker is en competitie is structureel verhoofd waardoor de druk om een kartel te vormen dat ook is. Grafisch zie je dit doordat des te meer collusion er is, des te hoger en horizontaler de COMP-curve uitkomt.

Question 24

Welke drie (3) manieren van kartelvorming zijn er mogelijk?

Answer 24

1. Perfect collusion: De mark-up is zoals bij een monopolie het geval zou zijn, echter is er nu meer dan één marktspeler. Dit leidt ertoe dat dat de afzet afneemt en de totale welvaart ook. Daarnaast blijft het totale aantal marktspelers voor samengaan en erna gelijk.
2. Partial collusion: De mark-up is hoger dan bij een afwezigheid van kartelvorming maar niet maximaal. Dit komt in de praktijk het meest voor omdat kartelvorming een prisoner’s dilemma is. Bij deze vorm van collusion daalt het aantal marktspelers wel, hoewel minder dan bij een afwezigheid van collusion.
3. No collusion.

Question 25

Welk welvaartseffect heeft kartelvorming?

Answer 25

Doordat kartelvorming leidt tot een groter aantal, minder efficiënte ondernemingen zal het producentensurplus niet toenemen (een hogere mark-up wordt gecompenseerd door meer marktspelers en een lagere afzet). Dit leidt enkel tot een welvaartsverlies in de vorm van een lager consumentensurplus (inefficiëntie-effect). Tevens voelt het voor consumenten oneerlijk een prijs met een hogere mark-up te betalen (rip-off-effect).

Question 26

Welke drie (3) bekende vormen zijn er voor het tegengaan van concurrentie door ondernemingen?

Answer 26

1. Horizontale anti-concurrentie (kartels en exclusieve zones): exclusieve zones slaat op het delen van landelijke markten tussen partijen waardoor deze elkaar niet op dezelfde markt beconcurreren, maa ook op het rekenen van verschillende prijzen in verschillende markten.
2. Verticale anti-concurrentie: prijsafspraken met leveranciers en afnemers.
3. Misbruik maken van marktdominantie: een onderneming met veel marktmacht kan de markt vormen zodat zij er meer winst uit kan trekken.

Question 27

Welke drie (3) effecten volgen om het ingrijpen van de overheid middels het subsidiëren van verliezen na lieralisatie van de markt (om bijvoorbeeld faillissement te voorkomen)?

Answer 27

1. De totale welvaart neemt toe, omdat de P boven de gemiddelde kosten ligt waardoor het verschil tussen de gesubsidieerde kosten en de verkregen prijs bijdraagt aan het totale surplus.
2. Inefficienties en te kleine ondernemingen blijven bestaan.
3. Ondernemingen voelen niet de druk om te verbeteren waardoor de gevolgen op lange termijn wel nadelig voor de totale welvaart kunnen zijn. (Dit is een belangrijk psychologisch effect.)

Question 28

Welk probleem ontstaat er als er bij liberalisatie verschillen zitten tussen de subsidies van landen onderling?

Answer 28

Er zullen meer marktspelers van het land dat de meeste subsidie verstrekt in leven blijven. Hoewel dit puur economisch gezien verspild geld is, zal het politiek lastiger te verkopen zijn dat deze werknemers een andere baan moeten zoeken en bedrijven niet langer bestaan terwijl het andere land hier geen of anmper last van heeft. Daarnaast houdt het BE-COMP model ook geen rekening met de kosten van herallocatie van werknemers (educatie e.d.) en faillissement.