Cipuszka I (srom, pochwa, szyjka, trzon) Flashcards
Kiedy najczęściej zakażamy się chalmydią?
podczas SEKSU, STOSUNKU PŁCIOWEGO
Torbiel gruczołu Bartholina
- powstaje na skutek zamknięcia przewodu wyprowadzającego w następstwie zapalenia
- zmiana nienowotworowa sromu
Przewlekła dystrofia sromu
pod tym terminem kryją się dwie, czasami współistniejące choroby:
- liszaj twardzinowy (lichen sclerosus)
- częściej po menopauzie
-
hyperplasia squamosa
- częściej przed menopauzą
w niewielkim stopniu zwiększają ryzyko raka
Jakie kłykciny wyróżniamy?
- kończyste (condylomata acuminata)
- płaskie (condylomata plana)
Co wywołuje kłykciny?
wirus HPV 6 i 11
Co stwierda się w nabłonku kłykcin?
koilocyty
Nowotwory łagodne sromu
- rzadko spotykane
- hidradenoma papilliferum
- inne
Hidradenoma papilliferum
gruczolak potowy brodawkowaty
- nowotwór wywodzący się z gruczołów potowych
- dobrze odgraniczony guzek niewielkich rozmiarów
- nowotwór łagodny
Condylomata acuminata to
kłykciny kończyste
wyraźnie brodawkowaty rozrost
Condylomata plana to:
kłykcin płaskie
lepieże płaskie występujące w kile
Infekcja HPV 6 i 11
kłykciny (condylomata)
Zmiany z których może rozwinąć się rak inwazyjny
- wewnątrznabłonkowa neoplazja sromu
- pozasutkowa choroba Pageta
Wewnątrznabłonkowa neoplazja sromu
Vulvar Intraepithelial Neoplasia (VIN)
- pojedyncze lub mnogie plamy albo grudki barwy białawej, czerwonej lub brązowej, których powierzchnia może się łuszczyć lub sączyć
- koliocyty
- 3 stopnie w zależności od nasilenia
- VIN I
- VIN II
- VIN III
- HPV 16 i 18
CIN (neoplazja szyjki) VAIN (neoplazja pochwy) i WIN (neoplazja sromu) - co powoduje?
wirus HPV 16 i 18
Co mieści się w pojęciu VIN III?
- choroba Bowena (rak płaskonabłonkowy przedinwazyjny)
- papulosis bowenoidalis
Co to VIN?
neoplazja sromu
co to CIN?
neoplazja szyjki macicy
Co to VAIN?
neoplazja pochwy
Papulosis bownoidalis
VIN III 9dysplazja dużego stopnia)
pozasutkowa choroba Pageta
- typ raka przedinwazyjnego
- neoplazja wewnątrznabłonkowa dużego stopnia
- na wargach sromowych większych ogniska geograficznych kształtów barwy czerwonej, świąd i pieczenie
Najczęstszy rak złośliwy sromu
rak płaskonabłonkowy
Z czym często współistnieje rak płaskonabłonkowy sromu?
- rak sromu
+
- rak pochwy
+
- rak szyjki macicy
Jak etiologicznie możemy podzielić raka płaskonabłonkowego sromu?
- po infekcji HPV (u młodych) - współistnieją albo wywodzą się z VIN
- związane ze zmianami dystroficznymi (lichen sclerosus, hyperplasia squamosa)
Rak płąskonabłonkowy sromu - przerzuty
- węzły chłonne pachwinowe
- węzły chłonne miednicy małej
- węzły chłonne okołoaortalne
potem wątoba i płuca
Czerniak złośliwy sromu
Melanoma malignum
- u starszych kobiet
- trzeba różnicować z chorobą Pageta (przypomina ją mikro i makroskopowo) - IMMUNOHISTOCHEMICZNIE
37 lat, ból miednicy, rybi zapach śluzu, pałeczkowate drobnoustroje
gardnella vaginalis
Polip włoknisto-nabłonkowy pochwy a ryzyko raka
nie wnosi ryzyka raka
Polip włóknisto-nabłonkowy pochwy
polypus fibroepithelialis
- lokalna, hormonalnie stymulowana hiperplazja luźnej podnabłonkowej tkanki łacznej
- u dojrzałych kobiet
- nie wnosi ryzyka raka
Zmiany nienowotworowe pochwy
- torbiele (cystes)
- polip włoknisto-nabłonkowy (polypus fibroephitelialis)
- gruczolistość pochwy (adenosis vaginae)
Gruczolistość pochwy
adenosis vaginae
- prawidłowy nabłonek wielowarstwowy płaski wyścielający pochwę zostaje zastąpiony przez nabłonek gruczołowy
- ścisły związek ze stosowaniem diethylstilbestrolu (DES) u kobiet z zagrożoną ciążą, ale zmiany pojawiąją się u ich córek
- 1/3 górna pochwy
- ekspozycja na DES jest przyczyną
- ectropionu
- rzadko - gruczolakoraka jasnokomórkowego pochwy
Wewnątrznabłonkowa neoplazja pochwy (VAIN)
Vaginal intraepithelial neoplasia - VAIN
- po menopauzie
- głównie w 1/3 górnej pochwy na tylnej ścianie
- cechy infekcji HPV
Nowotowry złośliwe pochwy:
- rak płaskonabłonkowy (95%)
- gruczolakorak
- mięsniak prążkowano-komórkowy zarodkowy
Rak płaskonabłonkowy pochwy
- najczęstszy rak pochwy (95%)
- rola HPV
- w 1/3 przypadków jest to rak rogowaciejący (keratodes)
- przerzuty
- węzły chłonne biodrowe
- węzły chłonne pachwinowe
Gruczolakorak pochwy
- gruczolakorak jasnokomórkowy
- przednia i boczna ściana górnej części pochwy lub w syzjce macicy
- nastolatki i młode kobiety (17 lat)
Mięśniak prązkowano-komórkowy zarodkowy pochwy
sarcoma botryoides
- drobnookrągły nowotwór złośliwy pochwy
- u dzieci poniżej 5 roku życia
- polipowate twory przypominające winogrona
Co to CIN?
Cervical intraephitelial neoplasia
wewnątrznabłonkowa neoplazja szyjki macicy
CIN I -
CIN II -
CIN III -
CIN I - LSIL
CIN II - HSIL
CIN III - HSIL
Co to jest strefa przejściowa T szyjki macicy?
przejście nabłonka wielowarstwowego laskiego w nabłonek cylindryczny (nabłonek wielowarstwowy jest w części pochwowej szyjki, a w kanaje cylindryczny)
CIN I/LSIL
- proliferacja niedojrzałych komórek ograniczona do 1/3dolnej nabłonka
- nieliczne mitozy
- koliocytoza
CIN II / HSIL
- niedojrzałe komórki dochodzą do środkowej 1/3 grubości nabłonka
- komórki warstw powierzchniowych wskazują cechy dojrzewania - chociaż pewien polimorfizm widoczny
CIN III / HSIL
- niedojrzałe komórki w całym nabłonku
- nabłonek pogrubiały o dużej komórkowatości (przeładowany komórkami)
- zaburzona architektura nabłonka
Cechy infekcji HPV w CIN
- koilocyty
- komórki dwu i wielojądrowe
- granice międzykoimórkowe są wyraźne i pogrubiałe
5 lat, dziewczynka, polipowate masy w pochwie
sarcoma botryoides
Cytodiagnostyka szyjki macicy
klasyfikacja Bethesda
Jak podzielona jest klasyfikacja szyjki macicy w systemie Bethesda?
3 części
- A - czy rozmaz zawiera prawidłowy materiał do oceny?
- B - ogólne stwierdzenie czy obraz prawidłowy, czy nie
- C - opis stwierdzanych zmian
Klasyfikacja Bethesda - jakie typy:
- prawidłowy
- LSIL (low-grade squamous epithelial lesion)
- HSIL (high-grade squamous epothelial lesion)
Co to ectropion?
wywinięcie błony śluzowej kanału szyjki macicy, określane również jako wywinięcie wargi przedniej i tylnej części pochwowej szyjki macicy.
/wynicowanie nabłonka cyndrycznego kanału szyjki na czesc pochwowa szyjki/
Ubytek błony śluzowej w częsci pochwowej szyjki macicy
nadżerka prawdziwa
LSIL w skali Bethesda
low-grade squamous epithelial lesion
- dysplazja małego stopnia
- obejmuje zmiany CIN I i infekcje HPV
HSIL w skali Bethesda
- high-grade squamous epithelial lesion*
- odpowiednik CIN II i CIN III
Co to są ASC + jakie wyróżniamy?
w cytodiagnostyce szyjki macicy to określenia komórek rozmaru, które wykazują cechy morfologiczne nie pozwalające sklasyfikować ich do LSIL i HSIL
- ASC-US - atypowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego o nieokreślonym znaczeniu
- ASC-H - atypowe komórki nabłonka wielowarstwowego płąskiego - nie można wykluczyć HSIL
Do czego służy skala FIGO w szyjce macicy
zaawansowanie kliniczne raka szyjki macicy
Stopnie skali FIGO szyjki macicy:
- naciek samej szyjki
- naciek szyjki i więej, ale nie ma nacieku dolnej 1/3 pochwy i miednicy małej
- naciek dolnej 1/3 pochwy i miednicy małej
- przerzuty odległe
DO czego służy skala Bethesda?
cytodiagnostyka szyjki macicy
Czynniki ryzyka raka szyjki macicy
- HPV (16, 18, 31, 33, 35)
- palenie
- doustne środki antykoncepcyjne
- inne niż HPV infekcje przekazywane drogą płciową
Gdzie występują koilocyty?
w każdym HPV
wycięto zmiany, ale nie pochodzą ze strefy T
wycinek niediagnostyczny
Czy doustna terapia hormonalna zwiększa ryzyko raka szyjki macicy?
hormonalna nie
(ale doustna antykoncepcja tak!)
Jakie wyróżniamy raki szyjki macicy?
- rak płaskonabłonkowy
- gruczolakorak
- rak neuroendokrynny
- nowotwory złośliwe pochodzenia nienabłonkowego
- mięsakorak prążkowanokomórkowy
- guz mieszany złośliwy
- chłoniak złośliwy
Najczęstszy tak szyjki macicy to
rak płaskonabłonkowy
Etiopatogeneza raka płaskonabłonkowego szyjki macicy
HPV 16, 18, 31, 33, 35
Jakie postaci raka płaskonabłonkowego szyjki macicy wyróżniamy?
- postać dwufazowa (lepsza)
- postać jednofazowa (gorsza)
Postać dwufazowa raka płaskonabłonkowego szyjki macicy
- występuje najczęściej (90%)
- rak rośnie dwufazowo
- faza rozrostu śródnabłonkowego (CIN/SIL)
- faza wzrostu naciekającego
- wywodzi się z rererwowych komórek nabłonka gruczołowego
Postać jednofazowa raka płaskonabłonkowego szyjki macicy:
- wywodzi się z komórek podstawnych metaplastycznego lub dojrzałego nabłonka wielowarstwowego płąskiego
- bezpośrednio od razu nacieka podścieliski
- bardziej niebezpieczna postać od jednofazowej
Podtypy histologiczne raka płaskonabłonkowego szyjki macicy
- rak wielkokomórkowy rogowaciejący
- rak wielkokomórkowy nierogowaciejący
- rak drobnokomórkowy (najrzadszy, najgorzej rokuje)
Rak inwazyjny szyjki macicy
- u coraz młodszych kobiet
- wyrasta z CIN, ale nie jest końcowym etapem większości CIN (potrzebna dysplazja SIL)
Co sprzyja powstawaniu raka szyjki macicy?
wczesne rozpoczęcie kontaktów seksualnych
Jaki rak szyjki macicy ma gorsze rokowanie?
gruczolako rak ma gorsze rokowanie niż płaskonabłonkowy za wyjątkiem jasnokomórkowego
Etiologia gruczolakoraka szyjki macicy
- stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych
- eksopzycja na DES (podobnie jak w przypadku pochwy)
Typy gruczolakoraka szyjki macicy
- gruczolakorak śluzowy
- gruczolakorak jasnokomórkowy (dobre rokowanie!)
Co to ASC-H?
atypical squamous cells
komórek tych nie można zakwalifikować do LSIL ani HSIL
- atypowe zmiany, nie można wykluczyć HSIL
Co to ASC-US?
atypical squamous cells of undetermined significance
atypowe komórki o nieokreślonym znaczeniu
- atypowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego o nieokreślonym znaczeniu
Które zmiany w szyjce macicy wywołane są przez HPV?
LSIL
Rozwój raka szyjki macicy - w strefie T gdzie?
- w pochwie po porodach
- w kanale szyjki macicy po menopauzie
Gdzie zaliczana jest dysplazja małego stopnia według podziału Bethesda?
do LSIL
CO oznacza CIN III?
rak inwazyjny, rozwinie się u 10-12% kobiet
W kolposkopii szyjka macicy biaława z mozaikowatym ukłądem naczyń - co to?
to dysplazja
gdy rak szyjki macicy pT1a1
przeżycie pięcioletnie 95%
HPV wysokiego ryzyka
16, 18, 31, 33, 35
Jaki nowotwór wykrywamy w teście Papanicolau
szyjki macicy
Co to dysplazja nabłonka tarczy pochwowej części szyjki?
zaburzenie cytoarchitektoniki tego nabłonka
Jaki rak szyjki u młodych kobiet częściej?
częściej postać dwufazowa (lepsze rokowanie)
Czy CIN I może ulegąc regresji?
tak, CIN I może ulegać regresji
Najczęstszy rak szyjki macicy, sromu i pochwy?
rak płaskonabłonkowy
Czy rak endometrium ma związek z HPV?
nie, rak endometrium nie ma związku z HPV
Z czym mają związek raki sromu, pochwy i szyjki macicy?
z HPV, ale nie z terapią estrogenową (z nią ma rak endometrium(
Co to jest gruczolistość?
obecność gruczołów i podścieliska endometrium w ektopowym umiejscowieniu (czyli poza błoną śluzową trzonu macicy)
Jakie wyróżniamy gruczolistości?
- gruczolistość trzonu macicy (gruczolistość wewnętrzna)
- endometrioza (gruczolistość zewnętrzna)
Czy rak endometrium ma związek z hiperestrogenizmem?
tak, ma związek z hiperestrogenizmem
Gdzie w cipuszce nie znajdziesz raka płaskonabłonkowego?
w trzonie macicy
Gruczolaki trzonu macicy, a raki
gruczolaki są częstsze niż raki
Nowotwór powodujący rozrost zrębu endometrium
sarcoma stromale (mięsak zrębu(
krwawienie z dróg rodnych, macica niepowiększona - co to?
adenomysis
krwawienia z pochwy, 10 lat temu ciążą, symetrycznie powiększona macica, ból w podbrzuszu od kilku miesiecy - co to?
rozrost endometrium
gdzie najczęsciej endometrioza?
jajniki = 80%
do czego może prowadzić endometrioza?
prowadzi do torbieli czekoladowej
Najczęstszy rak endometrium
gruczolakorak endometroidny
Na co wrażliwy jest polip w endometrium?
na estrogen, a niewrażliwy na progesteron
Klasyfikacja FIGO raka endometrium - stadia
- rak odgraniczony tylko do trzonu macicy
- rak nacieka szyjkę macicy
- rak nacueka tkanki miednicy
- rak szerzy się poza miednicę
Ile stadiów ma klasyfikacja FIGO?
i dla raka szyjki i dla endometrium CZTERY
Nadekspresja czego w raku endometrium
p53
Rak endometrium
- nadekspresja pp53
- HER2
- EGFR
- kobiety po menopauzie
- często współwystępuje rak sutka, zespół Lyncha
Czy doustna antykoncepcja jest czynnikiem raka trzonu macicy?
doustna antykoncepcja nie jest czynnikiem raka trzonu macicy (ale doustna terapia hormonalna już tak)
Zespół Ashermana
po wyłyżeczkowaniu macicy amenorrhoea seu hypomenorrhoea
guz mieszany złośliwy Mullera (mięsakorak)
- nowotwór błony śluzowej trzonu macicy
- polipowate twory
- brak związku z HPV
- powiększenie trzonu macicy
- złożony ze złośliwych elementów typu raka i mięsaka
- bardzo agresywny o złym rokowaniu
Gdzie najczęściej gruczolistość zewnętrzna?
jajnik
Gdzie może rozwijać się gruczolistość zewnętrzna?
w bliźnie po cesarce - implantacja
Najczęstszy nowotwór narządu rodnego
leiomyoma
Czynniki ryzyka raka trzonu macicy
- otyłość
- cykle bezowulacyjne
- nadciśnienie
- cukrzyca
- późna menopauza
(wczesna menopauza i doustna antykoncepcja NIE)
Polipy endometrium
- mogą krwawić
- okołomenopauzalne
- rzadko złośliwieją
Leiomyosarcoma
- najczęstszy mięsak macicy
- nie rozwija się z Leiomyoma
- najczęściej pojedynczy
- przerzutuje głównie do płuc
- nie wykazuje ekspresji EMA
najczęstszy mięsak macicy
Leiomyosarcoma
Mięśniak rodzący się (leiomyoma pascens)
wychodzi do pochwy przez szyjkę macicy
Czym jest leiomyoma i z czego się wywodzi?
Leiomyoma jest mięsniakiem (nie mięsakiem!!!)
wywodzi się z tkanki mięśniowej
mięśniak macicy, średnia i duża dysplazja, <10 mitoz, brak martwicy skrzepowej, polimorfizm
mięśniak atypowy
Pod jakim kątem ocenia się mięśniaki macicy?
- martwica skrzepowa
- polimorfizm komórek i jąder
- mitozy
- patologiczne figury podziału mitotycznego
Zmiany z powiększeniem macicy
- Leiomyoma
- rozrost endometrium
Utkanie neo endometrialnego
nabłonek wielowarstwowy płaski
Co bardzo predysponuje do raka trzonu macicy?
rozrost prosty z atypią
Typ endometrioidny raka endometrium - u kogo?
u starszych kobiet
Typy raka endometrium i hiperestrogenizm + jak sie je ocenia
- gruczolakorak endometrialny
- brodawkowaty surowiczy*
- jasnokomórkowy*
*nie wykazują związku z hiperestrogenizmem
gorzej rokują
ocena na podstawie jąder komórkowych
Który typ raka endometrium powstaje na podłożu hiperestrogenizmu?
gruczolakorak endometrialny