Choroby siatkówki Flashcards
Krótkowzroczność wysoka (zwyrodnieniowa)
- > -6 dioptrii
- początek we wczesnym dzieciństwie
- długość osiowa gałki ocznej >35 mm
Krótkowzroczność wysoka - powikłania
- obwodowe zmiany zwyrodnieniowe siatkówki z otworami, przedarciami (w dnie oka)
- otworopochodne odwarstwienie siatkówki
- makulopatie, w tym neowaskularyzacja naczyniówkowa (w tylnej biegunie gałki ocznej, w okolicy plamkowej)
- zmiany zanikowe siatkówki i naczyniówki
- jaskra (tylny biegun)
- zaćma (przedni odcinek gałki ocznej)
Krótkowzroczność - makulopatia
- Pęknięcia lakieru - pęknięcie w błonie Brucha
- Neowaskularyzacja naczyniówkowa
- Plama Fuchsa (kumulacja barwnika w okolicy plamkowej)
- Otwór w plamce
- Makulopatia zanikowa
Makulopatia - złoty standard diagnostyczny
Angiografia fluoresceinowa!!!
Optyczna koherentna tomografia
Zaćma podtorebkowa tylna
- szybkie pogorszenie wzroku (przez zajęcie punktu węzłowego)
Odwarstwienie siatkówki
Oddzielenie neurosensorycznej siatkówki od nabłonka barwnikowego siatkówki (RPE) przez płyn podsiatkówkowy
Odwarstwienie siatkówki - podział
- Przedarciowe (otworopochodne)
- Nieprzedarciowe:
- trakcyjne
- wysiękowe
Odwarstwienie siatkówki - przedarciowe
- spowodowane obecnością otworu w siatkówce
- płyn napływający do przestrzeni podsiatkówkowej rozrzedza ciało szkliste
- przedarcie zwykle w kształcie litery U
Odwarstwienie siatkówki - nieprzedarciowe - trakcyjne
W przebiegu:
- retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej
- ROP (dzieci wcześniaków)
- penetrującego urazu gałki ocznej
Odwarstwienie siatkówki - nieprzedarciowe - wysiękowe
W przebiegu:
- guzów wewnątrzgałkowych
- zapalenia tylnego odcinka błony naczyniowej
- wysiękowej postaci AMD (zwyrodnienie plamki związane z wiekiem)
Odwarstwienie siatkówki - przedarciowe - patomechanizm
Dynamiczna trakcja szklistkowo-siatkówkowa (PVD - tylne odłączenie ciała szklistego) + predysponujące zwyrodnienie obwodowej siatkówki (kraciaste, szroniaste, ślad ślimaka, białe bez ucisku)
PVD
Tylne odłączenie ciała szklistego
- u osób starszych
- 85% bezobjawowo lub błyski
Przedarcie siatkówki - występowanie
- najczęściej kwadrant skrioniowo-górny (60%) w rzucie przyczepu mięśnia skośnego górnego
- 1 na 10000 osób / rok
- 10% oboje oczu
- 40% odwarstwień w oczach krótkowzrocznych
Odwarstwienie siatkówki - czynniki ryzyka
- wysoka krótkowzroczność
- bezsoczewkowość i rzekomosoczewkowość
- choroby systemowe (zespół Marfana)
- pozytywny wywiad rodzinny
- odwarstwienie siatkówki w oku towarzyszącym
- uraz oka
Przedarciowe odwarstwienie siatkówki - objawy
- Błyski (photopsiae)
- Męty
- Ubytek pola widzenia
Przedarciowe odwarstwienie siatkówki - objawy - błyski
Inaczej photopsiae
Wynik trakcji w miejscu adhezji szklistkowo-siatkówkowej
Przedarciowe odwarstwienie siatkówki - objawy - męty
Poruszające się w polu widzenia ciemne plamki, będące zmętnieniami ciała szklistego, które są zauważalne, gdy rzucają cień na siatkówkę
Przedarciowe odwarstwienie siatkówki - objawy - ubytek pola widzenia
Tzw. ciemna zasłona
Wynik obecności płynu w przestrzeni podsiatkówkowej
Profilaktyka przeciwko odwarstwieniu siatkówki
- Fotokoagulacja laserowa
2. Krioterapia
Odwarstwienie siatkówki - konwencjonalne leczenie chirurgiczne (zewnątrzgałkowe) - cel
Wgłobienie twardówki za pomocą wszczepów przyszywanych do twardówki w rzucie przedarcia
Typy wszczepów twardówkowych
- wszczep południkowy
- wszczep równoleżnikowy
- opierścienienie ze wszczepem równoleżnikowym
- opierścienienie ze wszczepem południkowym
Pars plana witrektomia - zabieg wewnątrzgałkowy
Polega na usunięciu patologicznie zmienionego ciała szklistego w celu udostępnienia chorobowo zmienionej siatkówki i na przyłożeniu siatkówki za pomocą oleju silikonowego, ciężkich płynów perfluorokarbonowych lub rozprężającego gazu (endotamponada)
W przypadku powikłanego i długo trwającego odwarstwienia siatkówki
Plamka
Okrągły obszar w tylnym biegunie dna oka o średnicy około 5 mm
Wchodzi w skład siatkówki
Posiada żółty barwnik
Bez 4 wewnętrznych warstw siatkówki
Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD)
- wiodąca przyczyna utraty widzenia centralnego w krajach wysoko rozwiniętych u osób >50 roku życia
AMD - czynniki ryzyka ogólne
- wiek
- palenie tytoniu (5x częściej)
- płeć żeńska
- rasa biała
- wysokie BMI
- nadciśnienie tętnicze
- choroby układu krążenia
- cukrzyca
- światło słoneczne
- niski poziom antyoksydantów w diecie
AMD - czynniki ryzyka miejscowe
- AMD w jednym oku
- nadwzroczność
- jasny kolor tęczówek
- po operacji chirurgicznej zaćmy
AMD - objawy
- metamorphopsiae (falowanie jakby linii)
- obniżenie ostrości wzroku
- pogorszenie widzenia kontrastu
- zaburzenia widzenia barw
- pojawienie się mroczka centralnego
- druzy
AMD - diagnostyka
- test Amslera (taki kwadrat kwadratowy)
AMD - druzy
- pierwszy oftalmoskopowy objaw AMD
- zółtawokremowe ogniska okolicy plamkowej
- niestrawione fragmenty komórek receptorowych siatkówki
- gromadzą się między błoną Grucha, a warstwą barwnikową siatkówki
AMD - postać sucha
Inaczej zanikowa:
- 85-90% przypadków
- choroba wolnopostępująca
- obecnie brak leczenia
AMD - postać wysiękowa
Inaczej neowaskularna:
- 10-15% przypadków
- szybka progresja (tzn nagła i bezbolesna utrata wzroku)
- leczenie -> doszliskowe iniekcje anty-VEGF
AMD - obrazowanie
Angiografia fluoresceinowa
- w postaci wysiękowej hiperfluorescencyjna siatka patologicznych naczyń w fazie wczesnej
Optyczna koherentna tomografia (OCT)
- bezinwazyjna ocena okolicy plamkowej (użyteczne przede wszystkim w postaci wysiękowej)
AMD - powikłania
- masywne włóknienie siatkówki
- cysta lub zanik wszystkich linii siatkówki
AMD - leczenie wysiękowej postaci
Doszklistkowe iniekcje czynniki anty-VEGF:
- ranibizumab
- aflibercept
Centralna surowicza chorioretinopatia (CSC) - etiopatogeneza
- pogrubienie i wzmożona przepuszczalność naczyń naczyniówki
CSC - czynniki predynsponujące
- płeć męska
- stres (osobowość typu A)
- ciąża
- nadciśnienie tętnicze
- steroidy (podawane ogólnie, doszklistkowo, okołogałkowo, miejscowo na skórę)
- antybiotyki
- alkohol
- endogenne zaburzenia mineralokortykoidów
CSC - czynniki predysponujące - steroidy
(+) nadmierną aktywację mineralokortykosteroidów -> poszerzenie naczyń naczyniówki -> akumulacja płynów w przestrzeni podsiatkówkowej -> surowicze odwarstwienie części neurosensorycznej siatkówki w okolicy plamkowej (kluczowy objaw CSC)
CSC - leki wywołujące
Leki metabolizowane przez cyt P450:
- blokery kanałów wapniowych
- leki przeciwhistaminowe
- warfina
- statyny
- beta-adrenolityki
- antagoniści receptora angiotensyny
- diuretyki
- benzodiazepiny
CSC - objawy
- pogorszenie widzenia w jednym oku z towarzyszącym względnym mroczkiem centralnym, mikropsjami i metamorfopsjami
- ostrość wzroku jest obniżona, ale można ją skorygować za pomocą słabych soczewek skupiających
- częściej u ludzi młodych i mężczyzn
- wysiękowe odwarstwienie neurosensorycznej siatkówki w plamce w badaniu dna oka
- obajw dymu z komina i kleksa atramentu w angiografii fluoresceinowej
CSC - przebieg kliniczny
- w około 80% przypadków samoistne cofnięcie w ciągu 1 do 6 miesięcy
- częstość nawrotów wynosi od 40 do 50%
- choroba może przejść w postać przewlekłą
CSC - ostra postać - leczenie
- laserokoagulacja miejsca przeciegu w przypadku pierwszego zachorowania po 4 do 6 miesięcy
- w przypadku kolejnego rzutu już po 1 miesącu
CSC - postać przewlekła - leczenie
- antagoniści receptora mineralokortykoidowego (doustne)
- odstawienie leków powodujących CSC
Otwór w plamce - postaci
- Idiopatyczny (związany z wiekiem)
- Związany z:
- wysoką krótkowzrocznością
- tępym urazem oka
- retinopatią słoneczną (jako powikłanie)
Otwór w plamce - idiopatyczny
- zwykle dotyczy starszych kobiet
- spowodowany styczną trakcją szklistkowo-siatkówkową wywieraną na dołek
Otwór w plamce - leczenie
Chirurgiczne - pars plana witrektomia:
- pokrycie otworu odpowiednio przygotowanym płatkiem błony granicznej wewnętrznej siatkówki (ILM)
Torbielowaty obrzęk plamki (CMO)
Inaczej cystowaty obrzęk plamki
- gromadzenie płynu w cystach leżących śródsiatkówkowo wokół dołeczka
CMO - przyczyny
- retinopatia cukrzycowa
- retinopatia popromienna
- rzekomosoczewkowość i afakia
- niedrożność naczyń żylnych siatkówki
- zapalenia błony naczyniowej
- zwyrodnienie barwnikowe siatkówki
CMO - leczenie
- iniekcje doszklistkowe steroidów lub czynników anty-VEGF
- NLPZy
- inhibitory anhydrazy węglanowej
- witrektomia
CMO - objawy
- objaw płatków kwiatu w angiografii fluoresceinowej
Dystrofie siatkówki
- heterogenna grupa chorób
- zaburzenia widzenia nocnego lub postrzegania barw
- czasami całkowita ślepota
- w każdym okresie życia
- uwarunkowane genetycznie
Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki
- rozlana dystrofia siatkówki przede wszystkim układu pręcikowego
- przebieg zależy od dziedziczenia (XR - najgorsze rokowanie i najrzadsza postać)
Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki - patomechanizm
- w 3 dekadzie życia zaczyna się ślepotą zmierzchową
- nieprawidłowy zapis ERG
- zawężenie obwodowego pola widzenia do 2-3 stopni
- uszkodzenie centralnego pola widzenia przez makulopatię (zanikową, torbielowaty obrzęk plamki, bezpośrednie zajęcie dołka przez zwyrodnienie barwnikowe)
Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki - objawy
- Zwężenie naczyń tętniczych siatkówki
- Skupiska barwnika w siatkówce w kształcie komórek kostnych
- Woskowa bladość tarczy nerwu wzrokowego (zanik tarczy nerwu wzrokowego)
Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki - towarzyszące choroby - oczy
- zaćma podtorebkowa tylna
- jaskra otwartego kąta
- krótkowzroczność
- stożek rogówki
- zwyrodnienie ciała szklistego
Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki - towarzyszące choroby - układowe
- choroba Refsuma
- zespół Ushera
- zespół Kearns-Sayre’go
- zespół Berdeta-Biedla
Dystrofia plamki Stargardta
- dziedziczenie AR
- pierwsze objawy w pierwszej dekadzie życia
- inaczej młodzieńcza dystrofia plamki
- stopniowe pogorszenie ostrości wzroku
- objaw bawolego oka (zanik fotoreceptorów i nabłonka barwnikowego)
