Cervixcarcinoom Flashcards
Wat is de normale progressie van epitheel in de transitiezone tussen vagina en cervix?
- Voor de menarche: cilindrisch epitheel naar binnen
- Jonge volwassen: cilindrisch epitheel naar buiten
- Premenopauzaal: cilindrisch epitheel wordt plat (metaplastisch)
- Postmenopauzaal: metaplastisch epitheel weer naar binnen
`Wat is cervical ectopie?
Het is een fysiologische ectopie van de endocervix cilindrisch epitheel naar de exocervix
Wat is de behandeling voor cervicale ectopie?
Geen, tenzij recidiverend.
Wat is cervicale erosie?
Beschadiging en ontsteking van de cervix, vooral op plaats van ectopie, met evt. onregelmatige bloedverlies.
Wat is de DD en behandeling van cervicale erosie?
DD: cervicitis
R/ destructie indien klachten
Waar kunnen er condylomata ontstaan in de vrouwelijke geslachtsorganen?
Vagina, vulva en cervix.
Wat zijn cervicale poliepen? Zijn ze kwaadaardig?
Bindweefsel steel bedekt met epitheel, meestal uit endocervix (glandulair).
Meestal goedaardig.
Wat zijn de symptomen van een cervicale poliep?
Geen, onregelmatige bloedverlies, fluor, (zz: ontaarding)
Wat is de behandeling voor cervicale poliepen?
Poliepectomie + naar pathologie sturen
Casus: controle patiënt na een destructie; bij inspectie van de cervix zie je geelachtige blaasjes “onder” het plat epitheel, wat vermoed je? Wat is de oorzaak?
Naboth cysten. Door verstopping van endocervicale klierbuisjes na de destructie.
Wat is de behandeling voor Naboth cysten?
Geen. Gaat vanzelf weg na een tijd.
Wat is het grootste cervixcarcinoom bepalende risicofactor?
HPV infectie
Wat is de pathofysiologie van een dysplasie?
Het normale epitheel wordt vervangen door ongedifferentieerde cellen met veel mitose, vaak in de transformatiezone.
Wat zijn de percentages van incidentie van de verschillende pre-maligne intra-epitheliale types?
- 90% squameus intra-epitheliaal letsels (SIL)
- 10% glandulair intra-epitheliaal neoplasie (GIN)
Waar presenteert GIN zich meestal? Welke gevolgen heeft dit?
Meestal endocervicaal dus wordt meer gemist bij uitstrijkje/inspectie.
WEL: vaak geassocieerd aan SIL (wel zichtbaar)
Hoe worden SIL letsels ingedeeld?
- LSIL: Laaggradig SIL (max 1/3 van de epitheellaag is dysplastisch)
- HSIL: Hooggradig SIL (tussen 1/3 tot de volledige epitheellaag is dysplastisch)
Hoe worden CIN letsels ingedeeld?
- CIN1: 1/3 eitheel dysplastisch
- CIN2: 1/3-2/3 dysplastisch
- CIN3: .2/3 of volledige laag dysplastisch
Wat zijn Kollyocyten?
Cervicale epitheelcellen met een kern en een heldere halo daarrond. Typisch teken van HPV infectie.
Wat zijn de verschillen tussen laag risico en hoog risico HPV typen?
- Laag risico: condylomata, vanzelf weg
- Hoog risico: HSIL, gevaarlijker, kan tot carcinoom evolueren
Welke type HPV heeft de hoogste prevalentie in BE?
HPV 16
Welke leeftijdsgroep heeft het hoogste risico van een HPV infectie?
Adolescenten en jong volwassenen
Tegenwoordige standaard HPV-vaccin?
Gardasil-9
Wat is het nadeel van Gardasil-9?
Follow-up is nog te kort (12 jaar evolutie + cervixcytologie vereist)
Welke effect heeft cervixcytologie op mortaliteit?
Kan mortaliteit tot 80% reduceren
Schema van cervixcytologie?
Vrouwen 25-64 jaar. 1x/jaar de eerste 2 jaren, indien allebei nl.: om de 3 jaar
Wanneer (cyclus) wordt cervixcytologie het best gedaan?
Tussen 5-12 dag van de cyclus
Cervixcytologie: percentage valsnegatieven? Waarom?
15-20%
- 2/3 foute afname
- 1/3 foute lezing
Kan cervixcytologie altijd betrouwbaar een invasieve letsel vaststellen?
Nee! Geven vaker valsnegatief door debris van dode cellen op letsel. Zeker een biopsie nemen.
Hoe kan men HPV testing doen?
Op de cellen bekomen bij het uitstrijkje + typering door PCR of fixatiemiddeltest
Hoe wordt een cervixletsel/carcinoom (na afwijkende uitstrijkje) gediagnostiseerd?
Colposcopie en biopsie na vaststellen van HSL
Wat omvat een colposcopie?
Cervix met microscoop kijken
- vergroting tot 40x
- Applicatie azijnzuur
- Lichtfilters
Welke kenmerken worden gemerkt bij colposcopie?
Acetowit (hoe witter, hoe hooggradiger):
- Punctuaties, mozaïk (BV)
- Regelmatigheid, uitgebreidheid en begrenzing
- Atypische vaten
Casus: bij colposcopie merk je een sterk wit, verheven letsel met grote punctuaties. Wat denk je en wat doe je als eerste?
Hooggradige letsel vermoeden. Direct een biopsie nemen.
Wat is de toekomst van cervixca screening?
HPV screening
Beleid na uitstrijkje met onvoldoende kwaliteit?
Uitstrijkje herhalen na 3-6m?
Wat betekent ASC-US?
Atypische squamous cells of undetermined significance
Wat betekent ASC-H?
Atypische squamous cells, HSIL kan niet uitgesloten worden met zekerheid
Wat is de hrHPV test?
High risk HPV test om HPV type te bepalen
Beleid na vaststellen van ASC-US?
hrHPV test
- negatief: uitstrijkje na 12m
- positief: colposcopie/biopsie
Beleid indien ASC-US + infectie?
hrHPV
- negatief: infectie behandelen + herhalen na 3-6m
- positief: infectie behandelen + colposcopie/biopsie
Beleid indien ASC-H vastgesteld?
Gynaecoloog: colposcopie en biopsie
Beleid na LSIL vastgesteld ahv uitstrijkje?
Uitstrijkje + hrHPV na 6m:
- hrHPV negatief: uitstrijkje na 12m
- hrHPV positief: colposcopie/biopsie
Beleid na HSIL vastgesteld ahv uitstrijkje?
Gynaecoloog: colposcopie + biopsie
Beleid indien toevallige vondst van endometriale cellen in uitstrijkje?
<40j: nl., niet vermeld
>40j: vermelden en interpreteren (verdacht indien vrouw postmenopauzaal)
Beleid indien nl. uitstrijkje na behandeling voor CIN I?
Uitstrijkje 6, 12 en 24m + daarna nl. screening
Beleid indien nl. uitstrijkje na behandeling voor CIN II, CIN III of AIS-ecc?
- Uitstrijkje 6, 12 en 24m
- Colposcopie en hrHPV 6m na behandeling
- Jaarlijk uitstrijkje tot 5j na behandeling
Wat is het behandelingsbeleid van SILs?
LSIL: opvolgen
HSIL: direct behandelen met excisie of destructie
Wat zijn de behandelingsmogelijkheden van HSIL? Welke heeft de voorkeur en waarom?
Destructie of Excisie (voorkeur door mogelijkheid van patho onderzoek)
HSIL destructie technieken?
1) Coagulatie
2) Laser vaporisatie
3) Cryotherapie
HSIL excisie technieken?
1) ETZ: Excisie van de transformatiezone
2) Conisatie
3) Hysterectomie
Wat zijn de 4 meer incidente gynaecologische kankers in de westerse wereld?
1) Baarmoederkanker
2) Borstkanker
3) Eierstokkanker
4) Cervixcarcinoom
Welke hystologische types invasief cervixcarcinoom zijn er? Wat is de ratio?
1) Spinocellulair carcinoom (80-85%)
2) Adenocarcinoom (15-20%)
Hoe metastaseert cervixcarcinoom?
- Vroeg: lokale uitbreiding (darm, blaas, ureters)
- Laat: LK en hematogeen (zeer laattijdig)
Score systeem voor stadiëring van cervixcarcinoom?
FIGO score
Wat beteken cervixcarcinoom FIGO stadium I? 5j overleving?
Cervix aangetast.
88%
Wat beteken FIGO stadium II? 5j overleving?
Parametria/bovenste vagina.
68%
Wat beteken FIGO stadium III? 5j overleving?
Bekkenwand/onderste vagina/KLIEREN aantasting
41%
Wat beteken FIGO stadium IV? 5j overleving?
Rectum/blaas/meta’s op afstand
15%
Beeldvorming om invasie/meta’s na te gaan bij cervixcarcinoom?
MRI: lokale uitbreiding/grootte
CT thor-abdo of PET-CT: kliermeta’s/meta’s op afstand
Wat is de algemene regel van behandeling van St I cervixca?
<4cm: chirurgie
>4cm: radiochemo
Behandeling indien cervixca letsel <5mm?
- Kinderwens: conus
- Geen kinderwens: Eenvoudige hysterectomie
Behandeling indien cervixca letsel tussen 5mm-4cm?
Radicale histerectomie of Wertheim-operatie
Is behandeling met zowel chirurgie en radiotherapie aan te wezen?
Nee! Geeft veel complicaties
Behandeling stadium II-IV zonder meta’s?
Radiotherapie + chemo
Behandeling stadium II-IV met meta’s?
Palliatieve chemotherapie
Behandeling van cervixca recidief in het bekken (nog niet bestraald)?
Radiotherapie
Behandeling van cervixca recidief niet beperkt tot bekken en al bestraald geweest?
Palliatieve chemotherapie
Wat is een totale excentratie en wanneer wordt het gedaan?
HK wegnemen van volledige vagina, vagina top, rectum en blaas. Soms bij recidief van cervixca (na radiotherapie)
Schema en methode van cervixca opvolging?
Schema:
- 1-2j: om de 3m
- 3-4: om de 6m
- > 5j: om de 12m
Ahv KO, cytologie en tumormerkers
Welke tumormerker voor spinocellulair carcinoom?
SCC Ag (Squamous Cell Carcinogen Ag)
Welke tumormerker voor adenocarcinoom?
CA125