Bloedcellen

Question 1

Hoe wordt anemie gedefinieerd?

Answer 1

Een lage rode bloedcel massa (of hemoglobine):
- Bij mannen: 28 tot 35 mL/kg of Hb < 13 g/dL
- Bij vrouwen: 23 tot 30 mL/kg of Hb < 12 g/dL
- 1e en 3e trimester zwangerschap: Hb < 11 g/dL
- 2e trimester zwangerschap: Hb < 10,5 g/dL

Question 1

Welke soorten hypoproductieve anemie zijn er?

Answer 1

• Normocytair: normale maturatietijd en cytoplasmatische ontwikkeling
• Microcytair: normale maturatietijd en gestoorde cytoplasmatische ontwikkeling
• Macrocytair: verlengde maturatietijd en verlengde cytoplasmatische ontwikkeling
• Niet-specifieke onderdrukking van erytropoëse

Question 2

Uit wat bestaat de foliumzuur cyclus?

Answer 2

• 200 tot 250 μg inname per dag via groenten en lever
• 100 tot 200 μg behoefte per dag via jejunum
• 10 tot 12 mg reserves voor 4 maanden
• Binding albumine + enterohepatische regeneratie

Question 3

Uit wat bestaat de vitamine B12 cyclus?

Answer 3

• 7 tot 30 μg inname per dag via dierlijke producten
• 1 tot 2 μg behoefte per dag via ileum
• Enkele mg reserves voor jaren
• Binding inactief haptocorrine > actief transcobalamine

Question 4

Wat zijn oorzaken van een foliumzuur tekort?

Answer 4

• Dieet: onevenwichtig, alcohol en ouderdom
• Absorptie ↓: darmresectie, coeliakie en Crohn
• Behoefte ↑: zwangerschap, lactatie, prematuriteit, hemolyse en maligniteit
• Medicatie: methotrexaat, sulfonamiden, …

Question 5

Wat zijn oorzaken van een vitamine B12 tekort?

Answer 5

• Dieet: veganisme
• Absorptie ↓: ileusresectie, intestinale overgroei en Crohn
• Maag: gastrectomie, gastric bypass, perniciosa en atrofische gastritis
• Medicatie: metformine, cholestyramine, NO en PPI

Question 6

Hoe herken je een hemolytische anemie?

Answer 6

1) Acute hemolyse
- Anemie en citroengele icterus
- Hemoglobinurie met rode urine (intra)
- Urobilinurie met donkere urine (extra)
2) Chronische hemolyse
- Anemie en aplastische crisissen
- Icterus met splenomegalie en galstenen
- Cutane ulcera, pulmonale hypertensie en slokdarmspasmen
- Skeletale malformaties bij kinderen

Question 7

Hoe worden intrinsieke oorzaken van hemolytische anemie gediagnosticeerd?

Answer 7

• Hereditaire sferocytose: EMA flowcytometrie en osmotische resistentie
• PNH: FLAER flowcytometrie
• PK deficiëntie: PK activiteit of genetisch onderzoek
• G6PD deficiëntie: G6PD activiteit of genetisch onderzoek

Question 8

Wat zijn uitlokkende factoren voor een G6PD deficiëntie flash crisis?

Answer 8

• Infecties en acute ziektes
• Rasburicase, sulfonamiden en sulfonen
• Antimalaria en antihelminthica middelen
• Favabonen en mottenballen

Question 9

Hoe wordt sikkelcel anemie causaal behandeld?

Answer 9

• Hydroxycarbamide: toename HbF
• Transfusies: wissel of standaard
• Allogene stamceltransplantatie
• Gentherapie: gencorrectie of switch naar HbF

Question 10

Wanneer spreken we van leukopenie in het Kaukasisch ras?

Answer 10

< 1,8 x 10^9/L neutrofielen

Question 11

Wanneer spreken we van monocytose?

Answer 11

> 0,8 x 10^9/L monocyten

Question 12

Wat zijn oorzaken van ijzertekort?

Answer 12

• Gastrointestinale bloeding: tumor, ulcer, divertikel, …
• Gynaecologische bloeding: hypermenorree, menstruatie, …
• Dieet: vegetarisme, caffeïne, antacida, melk, …
• Absorptie ↓: H. pylori, gastritis, coeliakie, IBD
• Behoefte ↑: zwangerschap, groei, EPO en prematuriteit

Question 13

Welke cytologische afwijkingen worden gevonden bij megaloblastische anemie?

Answer 13

1) Perifeer bloed: macrocyten = grote en ovale reticulocyten zonder centrale opklaring + neutrofielen met hypersegmentatie
2) Beenmerg: megaloblasten = grote erytroblasten met onrijpe kern en normale cytoplasma + myeloïde reuzencellen

Question 14

Wat zijn extracorpusculaire en niet auto-immune oorzaken van hemolytische anemie?

Answer 14

1) Infecties
- T. pallidum: intra- en extravasculair
- C. perfringens: intravasculair
2) Fysisch: brandwonden, slangengif, Wilson, dapsone en ribavirine
3) Mechanisch: intravasculair
- Macrovasculair: hartkleppen, vasculaire prothese, ECMO
- Microvasculair: endotheeldysfunctie, stolsels en plaatjesaggregatie

Question 15

Hoe wordt trombotische microangiopathie behandeld?

Answer 15

• Plasmaferese, corticosteroïden, CD20 mAb en caplacizumab indien DIC uitgesloten
• Antibiotica indien ADAMTS13 > 10%
• Eculizumab indien geen shiga-toxine

Question 16

Wat zijn mogelijke oorzaken van hypersplenisme of splenomegalie?

Answer 16

• Chronische infecties: trypanosomiase, schistosomiase, …
• Systeemziekte: sarcoïdose en bindweefsel
• Portale hypertensie door levercirrose of abdominale trombose
• Myelofibrose, hairy cell leukemia en lymfomen
• Stapelingsziektes zoals Gaucher en Niemann-Pick

Question 17

Hoe gebeurt diagnostiek in het myeloïde compartiment?

Answer 17

• Automatische celtelling
• Microscopisch onderzoek: reacties en blasten
• Genetisch onderzoek: karyotype en moleculair
• Biochemisch onderzoek: hypermetabolisme
  (Geen immunologisch onderzoek)

Question 18

Hoe gebeurt diagnostiek in het lymfoïde compartiment?

Answer 18

• Automatische celtelling
• Immunologisch onderzoek: flowcytometrie of IHC
• Genetisch onderzoek: VDJ-herschikking
• Biochemisch onderzoek: functionaliteit
  (Geen microscopisch onderzoek)

Question 19

Wat zijn mogelijke oorzaken van immuundeficiëntie?

Answer 19

• T-lymfopenie door ziekte: AIDS en Hodgkin
• T-lymfopenie door medicatie: fludarabine en cyclosporine
• B-lymfopenie door ziekte: B-NHL en B-CLL
• B-lymfopenie door medicatie: CD20 mAb
• Stamceltransplantatie, bestraling en CD52 mAb

Question 20

Wat zijn mogelijke oorzaken van lymfadenopathie?

Answer 20

1) Gelokaliseerd
- drainagegebied van infecties of maligniteiten
- lymfomen
2) Gegeneraliseerd
- virale, bacteriële, protozaire en fungale infecties
- immuno-inflammatoire aandoeningen
- hyperthyroïdie, medicatie en chemicaliën
- ALL, CLL, lymfomen en gemetastaseerde maligniteit

Question 21

Hoe onderzoek je een lymfadenopathie?

Answer 21

1) A priori verdacht: serologie, beeldvorming en biopsie
2) Niet verdacht: serologie en herevaluatie na 3-4 weken
- resolutie of serologische verklaring: case closed
- persisterend of toenemend: beeldvorming en biopsie

Question 22

Hoe wordt PNH behandeld?

Answer 22

• Supportief: transfusies, ijzer en foliumzuur
• Klassiek: eculizumab en anticoagulantia
• PNH/AA: cyclosporine en ATG
• Curatief: allogene stamceltransplantatie

Question 23

Hoe wordt een aplastische anemie behandeld?

Answer 23

• Afwachten: transfusie en vroege HLA-typering
• < 40 jaar en donor: allogene HSCT
• > 40 jaar of geen donor: corticosteroïden, cyclosporine, ATG + eltrombopag
• bejaarden: cyclosporine + eltrombopag

Question 24

Wat zijn mogelijke oorzaken van aplastische anemie?

Answer 24

• 2/3 idiopathisch
• Telomeropathie zoals dyskeratosis congenita
• Chemicalia, chemotherapie, bestraling en medicatie
• Infecties en hepatitis/aplastic anemia syndrome
• Pancytopenia of autoimmune diseases

Question 25

Wat is de pathogenese van myelodysplastische neoplasmen?

Answer 25

1) Maturatiestoornissen
- intramedullaire apoptose
- beenmergfalen en ineffectieve hematopoëse
- reactieve hypercellulariteit door perifere cytopenie
2) Neoplastische klonale expansie
- afname hematopoëtische capaciteit
- verdringing normale hematopoëse
- risico op acute myeloïde leukemie

Question 26

Welke afwijkingen worden gezien bij myelodysplastische neoplasmen?

Answer 26

1) Perifeer bloed
- pancytopenie, vooral macrocytaire anemie
- hypogranulatie, hypolobulatie en blastocytose
- pseudo-Helger-Huët neutrofielen
2) Beenmerg
- hypercellulariteit
- RBC: ringsideroblasten en megaloblastoïden met rare kern en maturatie
- WBC: blastocytose > 5% en Auer staven = ongunstig
- PLT: micromegakaryocyten met rare kern