BİLİMSEL ARAŞTIRMA AŞAMALARI Flashcards
ARAŞTIRMA
Çeşitli konularda veri toplamak için belirli koşullar altında, amaçlı, planlı, sistemli yapılan gözlem ve/veya
ölçümler
Araştırma Planı
Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkileri en doğru ve tarafsız biçimde saptamak için düzenlenmiş,
gözlem-ölçüm ve değerlendirmelerin nasıl yapılacağı konusunda araştırmacıyı yönlendiren bir çerçeve
DEĞİŞKENLER
Değişken, Farklı kişi veya ölçü ünitelerinde farklı değerler alan ölçülebilen değerler. Değişkenler birlikteliği ya da nedenselliği gösterme amacıyla kullanıldığında; bağımsız değişken ve bağımlı değişken olarak adlandırılır.
- Bağımsız Değişken (NEDEN)
Sonucu olumlu ya da olumsuz olarak etkileyen ve neden olduğu düşünülen öğeler - Bağımlı Değişken (SONUÇ)
Nedenlerden olumlu ya da olumsuz etkilendiği düşünülen ve sonuç(lar) olduğu varsayılan öğe
ARAŞTIRMA YAPMANIN TEMEL İLKELERİ
+Araştırma, katılan kişilere zarar vermemelidir. (Primum Non Nocere!)
+Araştırma, tüm aşamalarında tarafsız olarak yürütülmelidir. (Farkına vardırmama)
+Araştırmadaki uygulamalardan kişiler haberdar edilmeli ve izinler alınmalıdır.
+Araştırmada toplanan tüm bilgiler amacı dışında kullanılmamalıdır.
Araştırmanın Aşamaları
1. Konu Seçimi \+PLANLAMADA İLK VE EN GÜÇ İŞ -Kişilerin gözlemleri ve deneyimleri -Bu konuda çalışanların uyarı ve önerileri -Literatür taramaları -Alt yapı (Araç/ Gereç/ Personel) -Zaman \+Seçilen konu ilerleyen aşamalarda: “Başlık” / “Ad” \+Ad: Araştırmanın hem ilk, hem de son yazılan bölümü \+Başlık kısa, öz ve anlaşılır olmalı. *SEÇİLECEK KONUNUN ÖZELLİKLERİ* -1. Araştırılabilirlik, çözülebilirlik -2. Yararlılık, önemlilik -3. Genellenebilirlilik -4. Orijinallik, yenilik -5. Güncellik, ilgi çekicilik -6. Etik kurallara uygunluk
- Araştırma Planlama
–1. Konu tanımlanır, kısa ve uzun vade amaç belirlenir.
+Yakın Gelecek Amaçları (Kısa Vade)
-Araştırmanın bitiminde ulaşılacak sonuçlardır.
-Araştırmanın niçin yapıldığını belirtir.- Araştırmanın sınırlarını belirler.
-Bir sorunun tanımlanması
-Sorunun çözümü için en etkili yöntem
+Uzak Gelecek Amaçları (Uzun Vade)
-Araştırmanın bitiminde ulaşılması güç Daha genel anlamda
-Araştırma bulguları sorunun çözümüne ışık tutacak nitelikte
-Ancak, çözüm daha uzun sürede gerçekleşebilir.
–2. Literatür Bilgilerinin Derlenmesi (BEL KEMİĞİ)
+Diğer araştırmalarda
Kullanılan yöntemler,
Karşılaşılan sorunlar,
Bağımlı ve bağımsız değişkenler,
Değişkenler arasındaki ilişkiler İNCELENİR.
- Araştırmanın sınırlarını belirler.
–3. Araştırma hipotezleri belirlenir.
Hipotez ⇒ Varsayım (Denence) : Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki beklenen olası ilişkileri belirten ifadeler
+Dört hipotez kurma yöntemi vardır
**Farklılık Yöntemi: Bir hastalık veya sağlık olayının sıklığı, koşulları benzer olmayan bölgelerde farklı olabilir. Bu bölgelerden birinde bulunan tek /fazla sayıda faktör diğerlerinde olmayabilir. Bu hastalık oranını etkiler.
**Birlikte Bulunma Yöntemi: -Bazı bölgelerde herhangi bir faktörün bulunması ve hastalığın sıklığı benzer olabilir. Örnek: Sivrisinek-Sıtma ilişkisi
**Birlikte Değişme Yöntemi: - Bir hastalığın /olayın sıklığının, faktörün bulunma sıklığı ile birlikte değişme göstermesine dayanır.
**Benzerlik Yöntemi: Bir toplumda bir hastalığın/sağlık olayının dağılımı ile bir başka hastalığın/sağlık olayının dağılımı birbirine çok benzer olabilir. Bundan yararlanarak her iki hastalığın/sağlık olayının etiyolojisinde rol oynayan ortak bir faktörün olup olmadığı incelenir. Örnek: Burkitt lenfoma-Sarı humma coğrafik dağılımı (Sivrisinek) **ancak bu durum tesadüf de olabilir buna EKOLOJİK YANILGI denir.
–4. Hipotezler sınanır.
+Çalışmanın gereç-yöntemini ortaya koyar
Bu bölümde yapılması gereken işlemler:
1.Araştırma yeri ve zamanı
2.Araştırma evreni-örneklem
3.Araştırmanın tipi
4.Kontrol grubu
5.Araştırmanın bağımlı-bağımsız değişkenleri
6.Parametreler (Ölçütler)
7. Terimler, sınıflandırma yöntemi ve kriterler Hipertansiyon, anemi, Sosyo-ekonomik durum???Muayene/ Lab.testleri, Müdahale yöntemi???
8.Veri toplama araçları (Anket,Bilgi/Muayene/İzleme Formu,Araç-Gereç,vb)
9. İnsan gücü, Araştırma bütçesi
10. Ön denemeler (benzer gruplara yapılıp düzenlenir)
11. Verilerin toplanması/Düzenlenmesi /Analizler
12. Etik kurul
13. İzinler
- Uygulama(Veri Toplama)
+ Uygulamayı yürütecek kişilerin eğitimi
+Araç-gerecin tam olması
+Ölçü ve parametrelerin uygunluğu
+Anketlerin uygun bir şekilde hazırlanması
+Anketler için ön denemelerin yapılmış olması ile ilişkili
4. Analiz ve Değerlendirme (Verilerin Çözümlenmesi)
\+Uygulama sonrası
Veriler denetlenir.
Kodlanır.
Düzeltmeleri yapılır.
Veri analiz edilir.
Yazı- Ölçütler
Tablo
Grafik
İstatistik analizler
- Rapor-Makale Yazımı
-Başlık (kısaltma kelimeler olmamalı!)
-Özet –bazen başlık da bulunur. (Araştırmanın tüm bölümleri (“Tartışma”hariç) kısaca ele alınır-özet)
-Giriş-Amaç (Konunun önemi, yaygınlığı, sorunlar)
-Genel Bilgiler (Tezlerde)-makalelerde girişte (Literatür bilgileri, Çeşitli araştırma sonuçları)
-Gereç-Yöntem (Araştırma bölgesi,tipi, evren/ örnekleme, değişkenler,terim/kriterler,veri kaynakları, uygulama şekli, süre, analizler, kısıtlılıklar.)
-Bulgular (Tanımlayıcı bulgular, hipotez/amaçlara yönelik bulgular, varsa diğer bulgular Nesnel olarak sunulmalı!)
-Tartışma (Sonuçların yorumu, Diğer çalışmalardan elde edilen sonuçlarla uyumlu /uyumsuz olanların irdelenmesi)
-Sonuç- Öneriler (Kısaca tüm sonuçların verilmesi,
Bu sonuçlardan yola çıkarak öneriler yapılması)
-Kaynaklar (Genellikle metin içinde geçiş sırasına göre
Alfabetik/ Kronolojik)
-Ekler (Tezlerde) (Harita, şema, anket, kayıt formu örnekleri, ayrıntılı tablolar, izin belgeleri…)
-TEŞEKKÜR (İlgili kurum, enstitü, bölüm, anabilim dalı ilgililerine , önemli yardımı olanlara teşekkür yazısı- genelde tezlerde)
1-Dış kapak sayfası
a-Araştırmanın başlığı
b-Araştırıcının adı soyadı
c-Araştırmanın yapıldığı kurum ve yılı
2-İç Kapak sayfası
+ varsa danışmanın adı soyadı
3-İçindekiler
Bölümlerin listesi (sayfa numaraları ile)
4-Tabloların listesi
Tablo numarası, başlığı ve sayfa numaraları ile birlikte
5-Şekillerin listesi
Şekil numarası, başlığı ve sayfa numaraları ile birlikte
- Yayımlama
