Beleid maken & Beïnvloeding van besluitvorming I: onderzoekscommissies

Question 1

beleid

Answer 1

het streven naar het bereiken van
* bepaalde doeleinden, met
* bepaalde middelen, en
* bepaalde tijdskeuzes

Question 2

wat dient beleid te doen

Answer 2

beleid dient rationeel en legitiem te zijn, maar is dat niet altijd

beleid dient een probleem op te lossen, maar ook dat is niet altijd zo

Question 3

het ontwerpen van beleid

Answer 3

het uitdenken, beargumenteren en formuleren van een beleid

Question 4

doelgroep

Answer 4

de personen op wie het beleid zich richt

Soms kan de groep die het probleem ervaart de doelgroep zijn, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Het gaat echt om de personen op wie het beleid is gericht / wiens gedrag aangepast wordt.

Question 5

twee maatstaven van beleid

Answer 5

rationaliteit

legitimiteit

Question 6

3 aspecten van rationaliteit

Answer 6

waardenrationaliteit

doelrationaliteit

causale rationaliteit

Question 7

waardenrationaliteit

Answer 7

voldoet het aan de normen en waarden die leven in de maatschappij

Question 8

causale rationaliteit

Answer 8

de logica die je hebt moet kloppen. Bepaalde assumpties die kunnen gaan over oorzaak uitsluiten / oplossingen die helpen om doel te bereiken, moeten kloppen.

Question 9

doelrationaliteit

Answer 9

• doelgerichtheid
• doeltreffendheid
• doelmatigheid

Question 10

doeltreffendheid

Answer 10

mate waarin jouw beleid helpt om het doel te bereiken. Gaat over effectiviteit.

Question 11

doelmatigheid

Answer 11

kosten tellen mee.

Hoeveel kost het en is het dan nog efficiënt, of is een oplossing beter die het doel maar voor 80% haalt en veel goedkoper is. Belangrijke maatstaf is efficiënt.

Question 12

Andere zaken waar je aan kan denken bij het beoordelen van beleid

Answer 12

effecten van beleid: neven effecten / wie profiteert van het beleid & is dat eerlijk

rechtmatigheid: als dit beleid voor de rechter aangevochten zou worden, zou de rechter dan oordelen in het voordeel van de beleidsmaker

Question 13

onderdelen van beleid

Answer 13

doeleinden

middelen

tijdskeuzes

Question 14

middelen bestaan uit tijdskeuzes. tijdskeuzes omvatten een paar keuzes

Answer 14

tijdstippen = wanneer wil je het probleem opgelost

tempo = visies over langere jaren. Hangt samen met tijdstippen.

tijdsvolgorde = soms kan je pas een bepaald instrument inzetten als je eerst iets anders hebt gedaan. Er moet dus een volgorde zitten in het uitvoeren van instrumenten.

Question 15

overheid en problemen

Answer 15

Veel problemen kan je zelf oplossen, maar voor sommige dingen is hulp van de overheid handig, die hebben soms meer bevoegdheden / gezag.

Gemeenschappelijk gebruiksgoed en free rider gedrag (overheidsgeld)

Wicked problems

Question 16

overheid kan meer dan een individu

Answer 16

Als de overheid iets besluit dan moet de rest doen wat de overheid heeft besloten.

Gebeurt dat niet, dan kan je overheid de naleving van besluiten afdwingen.

Question 17

Causaal veldmodel (Hoogerwerf 2021)

Answer 17

Start met probleemsituatie die uit opdracht of probleemanalyse is voortgekomen

Probeer de oorzaken van de probleemsituatie te achterhalen door wetenschappelijke theorieen / beleidstheorieen / veldtheorieen

Question 18

beleidstheorieen

Answer 18

geheel van veronderstellingen dat aan een reeds bestaand beleid ten grondslag ligt, incl. causale veronderstellingen over oorzaken en gevolgen

= assumpties dat als we iets gaan doen, dat helpt om het probleem op te lossen

Question 19

veldtheorieen

Answer 19

geheel van veronderstellingen van mensen uit het beleidsveld

Question 20

Beleidstheorie

Answer 20

Beleid is gemaakt op basis van bepaalde veronderstellingen. Tezamen vormen die veronderstellingen de beleidstheorie waarop het beleid is gebaseerd. Gaat niet zo zeer over wetenschappelijke theorie.

feitelijke situatie
causale relatie
finale relatie (doel middelen)
normatieve relatie (normen en waarden)

Question 21

Moeilijkheden bij bepalen kwaliteit beleidstheorie zijn

Answer 21

Moeilijk om een oordeel te vellen aangezien er niet altijd voldoende onomstreden wetenschappelijk bewijs en theorie is om beleidstheorie te staven.

Empirische veronderstellingen =/ objectieve veronderstellingen. Kengetallen / indicatoren: je moet toch eerst besluiten wat je gaat meten. Dat is al een keuze die van grote invloed kan zijn op het vormen van beleid

Question 22

Verschil causaal model GMB en causaal (veld)model
Hoogerwerf

Answer 22

GMB:
Complex lijnenspel
Relatie aangegeven met pijlen en tekens
Het te onderzoeken fenomeen wordt neutraal geformuleerd

Hoogerwerf:
Minder complex lijnenspel
Relatie wordt aangegeven met pijlen en via woorden
Het te onderzoeken fenomeen is niet neutraal geformuleerd want je formuleert wat het probleem is

Question 23

Formuleren van het einddoel

Answer 23

keuze einddoel hangt af van opdracht / probleemsituatie / causaal veldmodel / randvoorwaarden waarbinnen moet worden geopereerd

Einddoel formuleren in maatstaven waarmee later kan worden vastgesteld of doel is bereikt (evaluatie)

Question 24

Doel

Answer 24

dat wat je graag wilt verwezenlijken

Alleen al het stellen van een doel is al een
actie/handeling
- die signaleert dat men iets wil bereiken
- om steun te verwerven in het politieke proces

Question 25

Noodzakelijk om officiële doelen kritisch te bekijken omdat:

Answer 25

Symbolische doeleinden Doeleinden onrealistisch hoog of laag ingesteld Vage doeleinden of doeleinden die maar zeer indirect kunnen worden beïnvloed Doeleinden kunnen veranderlijk zijn of strijdig met andere doeleinden

Question 26

Middel

Answer 26

al datgene dat een actor gebruikt of kan gebruiken om het bereiken van een of meer doeleinden te bevorderen. Middelen kunnen op elk aangrijpingspunt in het causaal model worden toegepast

Question 27

directe instrumenten

Answer 27

instrumenten die zonder tussenkomst van andere instrumenten kunnen bijdragen aan het bereiken van de externe doeleinden.

Question 28

indirecte instrumenten

Answer 28

instrumenten die de overheid gebruikt om andere instrumenten te kunnen toepassen

Question 29

voorbeelden indirecte instrumenten

Answer 29

Aanmerken van een gebied als natuurgebied zodat daarna maatregelen tot beperken recreatie mogelijk is Bestuursinstrumenten (deze beïnvloeden het beleid van uitvoerende organisaties)

Question 30

voorbeelden directe instrumenten

Answer 30

Productie van bepaalde goederen en diensten Gedragsverandering voor elkaar krijgen

Question 31

Directe beleidsinstrumenten om gedragsverandering voor elkaar te krijgen

Answer 31

juridische beleidsinstrumenten economische beleidsinstrumenten communicatieve beleidsinstrumenten fysieke beleidsinstrumenten

Question 32

juridische beleidsinstrumenten

Answer 32

verbieden, verplichten, toestaan

Question 33

economische beleidsinstrumenten

Answer 33

stimuleren of straffen via geld

Question 34

communicatieve beleidsinstrumenten

Answer 34

overtuigen

Question 35

fysieke beleidsinstrumenten

Answer 35

gedragsverandering is hierbij cruciaal

Question 36

Verfijning mogelijk op drie dimensies van directe beleidsinstrumenten

Answer 36

algemene versus individuele instrumenten beperkende versus verruimende instrumenten bewuste versus onbewuste instrumenten

Question 37

algemene vs. individuele instrumenten

Answer 37

algemeen = beleidsinstrument waarvan de inhoud van toepassing is op een hele groep personen of organisaties of zelfs voor de samenleving als geheel. individueel = beleidsinstrument waarvan de inhoud wordt afgestemd op de situatie van het individu.

Question 38

voordelen / nadelen individuele instrumenten

Answer 38

Voordeel = grotere kans dat beleidsinstrument effecten sorteert want afgestemd op individuele situatie (en daarmee minder kans op neveneffecten) Nadeel = hogere kosten aan verbonden: (a) informatie verzamelen over de situatie en (b) besluiten nemen

Question 39

beperkende versus verruimende instrumenten

Answer 39

beperkend = gedragsmogelijkheden van de leden van de doelgroep worden verkleind. verruimend = gedragsmogelijkheden van de leden van de doelgroep worden vergroot. --> Individuele verschillen kunnen. Wat voor de een verruimend is, kan voor een ander beperkend zijn.

Question 40

Nudging

Answer 40

gedragskeuzeproces wordt op subtiele wijze beïnvloed zonder dat gedragsopties aanzienlijk meer of minder aantrekkelijk worden gemaakt. Dus inspelen op het onderbewuste en mensen sturen zonder dat zij daar bewust van zijn

Question 41

Mate van effectiviteit verschilt per beleidsinstrument

Answer 41

Communicatieve instrumenten redelijk lage effectiviteit, je informeert alleen, keuze is aan burger. Economische instrumenten kunnen juist uitermate effectief zijn maar het moet niet te hoog worden (legitimiteit in geding) en het kan persoonsafhankelijk zijn (bijvoorbeeld verslaving heeft geen nut voor accijns). Fysieke instrumenten redelijk hoge effectiviteit. Juridische instrumenten als zeer effectief gezien zolang het gehandhaafd kan worden.

Question 42

baten

Answer 42

effectiviteit (doeltreffendheid) van het beleid / de mate waarin een instrument bijdraagt tot het bereiken van het gestelde doel. Baten bevatten ook positieve neveneffecten. | doeltreffendheid / bijdrage doel + positive neveneffecten

Question 43

kosten

Answer 43

financiële kosten en negatieve neveneffecten

Question 44

Algemene redenen voor opstellen onderzoekscommissies

Answer 44

Vertrouwen in en legitimiteit van overheid herstellen Leren (voorkomen dat het in de toekomst nog eens gebeurt, dus leren van hoe het probleem ontstaan is) Verantwoording afleggen Afsluiten Zorgen bij burgers verminderen

Question 45

Specifieke redenen voor beleidsmakers om onderzoekscommissies te gebruiken

Answer 45

Zweem van controle Lastige vragen vermijden Overwaaien

Question 46

Politieke actoren kunnen uitkomst onderzoekscommissie beïnvloeden door:

Answer 46

voorzitter / leden kiezen met zelfde ideeen ontoepasselijke leden selecteren opdracht beperken opdracht toelichten (mondelijk / schriftelijk) onredelijke deadlines stellen weinig ondersteuning bieden commissie onderdeel ministerie maken