Begrippenlijst Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Flashcards

1
Q

Alteratie van Amsterdam

A

Amsterdam bleef tot 1578 trouw aan Filips II, uit angst voor geweld tegen de katholieken in Amsterdam en vanwege handelsbelangen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Alva

A

Landvoogd die werd aangesteld om de orde in de Nederlanden te herstellen na de Beeldenstorm. Voerde de Raad van Beroerten in.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Armada

A

Spaanse vloot waarmee Filips II Engeland wilde aanvallen en weer katholiek wilde maken. Werd in 1588 verslagen door Engeland

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Batavia

A

Stad op eiland Java, in het huidige Indonesië, dat vanaf 1619 het bestuurscentrum van de VOC was. Vanuit Batavia werd het handelsimperium van de VOC opgebouwd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Beeldenstorm

A

Vernieling van katholieke kerken door protestanten in 1566

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Bloedplakkaten

A

Besluit van Karel V dat iedereen die zich schuldig maakte aan ketterij, de doodstraf moest krijgen. Oorzaak van verzet in de Nederlanden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Calvijn (Calvinisten)

A

Een vorm van het protestantisme gebaseerd op de ideeën van Johannes Calvijn. Hij vond dat zijn volgelingen zonder toestemming van hun vorst een nieuwe kerk mochten beginnen en dat lagere overheden zich tegen een hogere overheid mocht verzetten.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Centralisatiepolitiek

A

Ontwikkeling waar een land of gebied steeds meer vanuit een hoofdstad of centraal punt wordt bestuurd, waardoor lokale overheden minder macht krijgen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Collaterale Raden

A

De drie raden die door Karel V in de Nederlanden werden ingesteld (de Raad van State, de Geheime Raad en de Raad van Financiën). Onderdeel van de centralisatiepolitiek van Karel V

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Filips II

A

Opvolger van Karel V. Filips II was heer der Nederlanden en koning van Spanje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Generaliteitslanden

A

Gebieden die werden bestuurd door de Staten-Generaal, zoals het huidige Zeeuws-Vlaanderen, Brabant en Limburg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Gouden Eeuw

A

Periode van economische en culturele bloei in de 17e eeuw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Handelskapitalisme

A

Systeem waarin ondernemers zoveel mogelijk winst willen behalen met het verhandelen van goederen (voorbeeld: VOC)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Karel V

A

koning van Spanje, heer der Nederlanden 1515-1555

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ketterij

A

het aanhangen van een ander geloof dan het katholieke geloof

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Leids ontzet

A

Nadat Leiden zich bij de Opstand had aangesloten in 1572, liet Alva de stad belegeren. In 1574 wonnen de Geuzen en werd Leiden ontzet.

17
Q

Luther (lutheranen)

A

Een vorm van protestantisme gebaseerd op de ideeën van Maarten Luther. Hij had kritiek op de katholieke kerk na het lezen en vertalen van de Bijbel

18
Q

Luther verschijnt voor de Rijksdag in Worms

A

Luther moest zichzelf verdedigen voor een vergadering van Duitse vorsten, geestelijken en steden (de Rijksdag). Luther kreeg een laatste kans om zijn kritische uitspraken over de katholieke kerk terug te nemen, wat hij weigerde. Karel V verklaarde Luther hierna vogelvrij en hiermee was de scheuring in de katholieke kerk een feit.

19
Q

moedernegotie

A

handel met het oostzeegebied in graan. Eerst overzeese handel van de Republiek waarmee een basis werd gelegd voor latere welvaart en handel

20
Q

onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt

A

Raadspensionaris Oldenbarnevelt stond tijdens het Twaalfjarig bestand tegenover Stadhouder Prins Maurits. Hun meningsverschillen over verschillende onderwerpen leidde tot een binnenlandse strijd die eindigde met de onthoofding van Oldenbarnevelt

21
Q

Pacificatie van Gent

A

Afspraak 1576 tussen de gewesten van de Nederlandsen om gezamenlijk het vertrek van de Spaanse troepen te eisen

22
Q

Plakkaat van Verlatinghe

A

Verklaring uit 1581 waarin de Staten-Generaal, een deel van de gewesten van de Nederlanden, Filips II niet meer erkennen als hun vorst

23
Q

Portugees-Joodse gemeenschap

A

In 1639 werd er een eerste synagoge gebouwd voor de Joods-Portugese gemeenschap in Amsterdam. Deze gebeurtenis dient als voorbeeld van de vergaande (religieuze) vrijheden die door de Hollanders aan buitenlandse handelaren werden gegeven vanwege hun handelsbelangen.

24
Q

Privilege

A

Een recht, toegekend door een heer, aan een persoon, stad of gewest

25
Q

Protestantisme

A

alle stromingen er kerken die zijn ontstaan uit protest tegen de misstanden in de katholieke kerk

26
Q

Raad van beroerten

A

Rechtbank die schuldigen aan de Beeldenstorm moet bestraffen

27
Q

Raadspensionaris

A

Hoge ambtenaar van het gewest Holland

28
Q

Reformatie

A

Het ontstaan van het protestantisme en de scheuring binnen het christelijke geloof

29
Q

regenten

A

rijke burgers die hoge rechterlijke, politieke en ambtelijke functies vervulden. Vaak hadden deze regenten hun geld verdiend met handel

30
Q

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

A

Statenbond van de Noordelijke gewesten, opgericht in 1588

31
Q

Stadhouder

A

Plaatsvervanger van de landsheer. hoogste functionaris in dienst van de gewesten en dienaar van de konin. Ten tijde van de Republiek: legeraanvoerder.

32
Q

Twaalfjarig bestand

A

tijdelijke vrede met Spanje tussen 1609-1621

33
Q

Unie van Utrecht

A

Politiek en militair verbond van Noordelijke gewesten om zich samen tegen Filips II te richten

34
Q

Val van Antwerpen

A

In 1585 viel Antwerpen weer in Spaanse handen

35
Q

VOC

A

De Verenigde Oost-Indische Compagnie werd in 1602 opgericht en had in de Republiek het monopolie op handel met Azië

36
Q

Vrede van Münster

A

Vrede uit 1648 waarmee de Tachtigjarige Oorlog of Opstand tegen de Spanjaarden ten einde kwam

37
Q

Watergeuzen

A

Opstandelingen die vanaf het water vochten tegen het leger van Filips II

38
Q

Willem van Oranje

A

Stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht, vooraanstaand edelman en de grote leiden van de Opstand tegen Spanje. Vermoord in 1584 door een aanhanger van Filips II