Arystoteles i klasyczna etyka cnót Flashcards
Sokratycy mniejsi
- szkoły filozofii greckiej założone przez uczniów Sokratesa
- oddzielne od platonizmu, arystotelizmu
- głównie zagadnienia etyczne i logiczne
Sokratycy więksi
- Platon
- Arystoteles
Platon
to co widzimy to jedynie cienie idei
Arystoteles
- cokolwiek, co istnieje, ma formę fizyczną (nawet umysł, świadomość)
- poglądy, które da się zintegrować ze współczesnym myśleniem
- aby zrozumieć etykę musimy szukać podstaw naszego myślenia w ludzkiej psychice - musimy badać psychikę
Cnota
- współcześnie: kodeks moralny lub cnota seksualna
- starożytność: pewnego rodzaju praktyka
Partykularyzm Arystotelesa
- nie ma ogólnych formuł, które są zawsze prawdziwe co do zagadnień etycznych
- ALE są zasady, wskazówki co do etyczności, które można odnieść do większości przypadków (no ale są wyjątki więc i tak każdy przypadek trzeba analizować osobno)
Trzy główne podejście w etyce normatywnej
- konsekwencjonalizm (liczy się jedynie wynik działania)
- deontologia (są pewne zachowania, które są zakazane z zasady)
- etyka cnót
Etyka cnót
- skupienie na obiekcie
- jaką osobą powinienem się stać - arete=cnota
- eudaimonia: stan, do którego ludzie dążą i jak powinni dążyć
Alasdair MacIntyre - from practice to virtue.
- w przedmowie odniósł się do literatury postapokaliptycznej
- gdy czytamy Platona czy Arystotelesa traktujemy ich dzieła podobnie jak mnisi pozostawione im instrukcje - moralizujemy je. Czytamy je przez pryzmat współczesnych poglądów etycznych
- powinniścmy zdefiniować cnotę przez pryzmat praktyki (starożytność) - nabyta przez jednostkę jakość
- efekt praktyki: określone dobra
MacIntyre o cnocie
- A virtue is an acquired human quality the possession and exercise of which tends to enable us to achieve those goods
- cnota jako jakość, którą przypisujemy ludziom
- cnota jako praktyka, coś, co nabywamu
- cnota jako funkcja praktyki i wewnętrznych dóbr, z którymi się wiąże
- niektóre z dóbr, które chce osiągnąć przez daną praktykę, są mniej lub bardziej konstytutywne dla samej praktyki
MacIntyre: Konstytutywność dóbr
Dobra, które są konieczne i niezbywalne by określić, że ktoś jest rzeczywiście zaangażowany w dane działania to dobra wewnętrzne, które są konstytucyjne dla samej praktyki
Virtus (cnota) lekarza: analiza deskryptywna
- terapeuta neutralny lub szkodliwy
- terapeuta, który w większości przypadkówpomaga pacjentom
- terapeuta, który efektywnie pomaga wszystkim
Konkretna cecha, właściwość lub ich konstelacja, która składa się na określoną cnotę - arete jako umiejętność, perfekcja, doskonałość
Czym jest praktyka
- any coherent and complex form of socially established cooperative human activity, through which goods internal to that form of activity are realized in the course of trying to achieve those standards of excellence which are appropriate to, and partially definitive of, that form of activity, with the result that human powers to achieve excellence, and human conceptions of the ends and goods involved, are systematically extended
- działalność charakterystyczna dla ludzi, osadzona w kontekście społecznym, kooperacyjnym
- standardy doskonałości są właściwe dla danej formy działalności i częściowo ją definiują - wiele z naszych wytworów spolecznych ewoluuje
- praktyka przybliża nas do danego dobra (można wyznaczyć czynniki różnicujące - ćwiczymy dany aspekt)
MacIntyre: podsumowanie na podstawie gry w szachy
- internal goods: winning, becoming a better player, developing virtues non-specific to chess (creativity, perseverance, patience, caution)
- chess virtue: – „an acquired human quality the possession and exercise of which tends to enable us to achieve those goods which are internal to” the practice of chess playing “and the lack of which effectively prevents us from achieving any such goods”
Arystoteles: etyka cnót
- etyka nikomachejska - większość analizy myśli w nurcie etyki cnót jest rozumiana przez pryzmat poglądów arystotelesa
- arte - kim powinienem się stać (umiejętność, perfekcja)
- eudaimonia: ludzie dążą (i powinni) do szczęścia; życie, które chciałoby się przeżyć
-osiągając cnoty osiągniesz eudaimonię
Eudaimonia: subjective view
- odczuwanie małej ilości cierpienia i dużej ilości przyjemności (Cyrenaicy)
- odczuwanie małej ilości cierpienia (Epikurejczycy)
Eudaimonia: objective view
- zrozumienie i realizacja ludzkien natury
- życie warte przeżycia wymaga cierpienia - nie jest łatwe, ale warte wyboru przez wzgląd na wyższy cel
- istnieją wartości warte zdobycia, których osiągnięcie nie musi być łatwe
- dobre życie: nasz potencjał został zrealizowany
Julia Annas: relacja między eudajmonią a virtue
- instrumentalna
- konstytutywna (virtue jako nieodłączna część naszego życia)
- tożsamościowa
Annas: istota ludzka jako zwierzę społeczne
koordynowanie naszych działań z innymi nie dlatego, ze ktoś nas ukaże, ale dlatego, ze taka jest nasza natura
Tomasz z Akwinu: praktyka
- phronesis/classical philosophical virtues: practical wisdom, courage, temperance, justice
- theological virtues: faith, love, hope
Terapia ACT (akceptacji i zaangażowania)
- CBT trzeciej fali
- istnieją zjawiska, które z nami pozostaną, niezależnie od terapii
- accept your reactions and be present, choose a valued direction, take action
Peter Goldie: historia Byrona
Goldie stoi w londyńskim korku. Nie działa mu automatyczna skrzynia biegów. Ktoś wychodzi w pełnym deszczu i moknąc kompletnie pomaga ruszyć samochód. Osoba ta nazywana jest Byronem
Analiza zachowania Byrona (Arystoteles)
Samo zachowanie nie jest tym, co bierzemy pod uwagę. Ważne są cztery elementy:
* intencja/świadomość (consciousness) - Byron pomógł przypadkowo
* motywy (motives) - Byron chciał zaimponować kobiecie, z którą jechał na randkę
* trwałe dyspozycje (stable disposition) - to, ze Byron pomógł raz nie znaczy, że lubi ludzi
* prawdziwe odczucia (right feelings) - Byron może i pomógł, ale jeśli zrobił to mimo swojej nienawiści do ludzi to nie jest to prawdziwa pomoc
Arystoteles: doktryna środka
- szukanie złotego środka w zachowaniu
- Sztuka życia jest sztuką wydawania właściwych jednostkowych sądów a nie jedynie arytmetycznej kalkulacji
- zrzozumienie tego co odpowiednie wymaga rozważenia kontekstu wewnętrznego i zewnętrznego
- cztery typy osób:
1. osoba posiadająca pełnie cnót
2. częściowo cnotliwa osoba posiadająca silną wolę
3. częściowo cnotliwa osoba posiadająca słabą wolę
4. niecnotliwa osoba
