Antybiotyki - leki hamujące syntezę DNA Flashcards
Mech działania - nazwa grupy - przykład leku
- Hamujące bakteryjną polimerazę RNA - Ansamycyny - Rifampicyna
- Hamujące topoizomerazę - Chinolony/Fluorochinolony - Ciprofloksacyna
- Leki hamujące syntezę kwasu foliowego - Sulfonamidy/timetoprim/kotrimoksazol-Sulfametoksazol
- uszkadzają DNA - nitromidazole, nitrofurany - metronidazol,furany
Ansamycyny: lek + wskazanie
- Ryfampycyna - Gruźlica, trąd, zakażenia wywołane MRSA, zap kości po protezowaniu, profilaktyka zap opon mózg-rdzeń, profilaktyka H. influenzae
- Ryfabutyna - zakażenia Mycobacterium
- Ryfapentyna - Gruźlica
- Ryfamiksyna - Encefalopatia wątrobowa, nawracjące zakażenia C. difficile, biegunka podróżnych
Mechanizm działania ryfampycyny
Hamowanie bakteryjnej polimerazy RNA zależnej od DNA -> hamowanie syntezy białek -> bakteriobójcze
Spektrum działania Ryfampycyny
Prątki gruźlicy i prądu
G+ I G -
MSSA, MRSA, S. pneumonia, C. difficile, H. influenza, N. menigintidis, H.pylori
Bakterie atypowe: chlamydia, legionella
DN ryfampycyny
- hepatotoksyczność
- reakcje alergiczne
- neutropenia, trombocytopenia
- nadaje pomarańczowy odcień ślinie, łzom, moczu, potu
Farmakokinetyka ryfampycyny
A: dobrze się wchłania z pp, biodostępność 68%, posiłek zmniejsza wchłanianie
D: dobrze penetruje do narządów, tkanek, płuc, płynu mózgowo-rdzeniowego
E: z żółcią i częściowo z moczem
Interakcje ryfampycyny
- ryfampycyna i jej pochodne to induktorzy cytochromu P450
- najsilniejszy induktor to ryfampycyna a najsłabszy to rifabutyna
- aktywuje metabolizm wielu leków i `mniejsza ich stężenie w surowicy i efekt farmakologiczny
Interakcje klinicznie istotne z ryfampycyną
- p-krzepliwe (warfaryna) - konieczność monitorowania INR, bo może trzeba podwyższyć dawkę antykoagulanta
- antykoncepcyjne - wzmożony metabolizm estrogenu, + inne sposób protekcji
- Metadon: obserwacja pod kątem wystąpienia objawów z. z odstawienia , możliwa konieczność podwyższenia dawki
- Chinidyna: możliwośc wystąpienia zab. rytmu serca
- Simwastatyna: podwyższenie poziomu cholesterolu
- Fentyoina: możliwość wystąpienia drgawek
- Cyklosporyna, GKS, Digoksyna, Midazolam, Werapamil, Teofilina: monitorowanie skuteczności terapeutycznej i ewentualnie zwiększenie dawki
Fluorochinolony/Chinolony - generacja + spektrum działania
I GENERACJA - CHINOLONY - OBEC NIESTOSOWANE
Kw. nalidyksowy - G-, infekcje dróg moczowych
II GEN. - FLUOROCHINOLONY
Norfloksacyna - G-, infekcje dróg moczowych
Oflasacyna, pefloksacyna - G- I częś. G+
Ciprofloksacyna - + P.aeruginosa, N. meningtidis
III GEN - FLUOROCHIN. - “ODDECHOWE” AKTYWNE WOBEC S.PNEUMONIAE
Lewofloksacyna, moksyfloksacyna - G+, G-, beztlen.
Podział Fluorochinolonów
Fluorochinolony dzielą się wg punktu uchwytu dla G+ albo G-:
Topoizomeraza II (Dna gyraza) - ciprofloks. - G- (p. aeruginosa)
Topoizomeraza IV - lewofloks, moksy - G+ (S. pneumoniae)
DN fluorochinolonów
- zab ze str pp ( w wyniku zab fizjologicznej flory pp, namnaża się C. difficile - łagodna biegunka może być poantybiotykowa a ciężka to może być rzekomobłoniaste zap. jelita grubego)
- hepatotoksyczność
- zab ze str OUN (bale głowy, senność, zab widzenia, psychozy, majaczenie, niepokój, zab świadomości, zab smaku i powonienia, mogą zwiększać aktywność rec. NMDA)
- polineuropatia (uczucie mrowienia, drętwienia, bólu)
- zab ze str uk sercowo-naczyniowego (nadciś, tachykardia, zab rytmu)
- tendinopatia (ból stawów, mm, zap/uszkodzenie ścięgna Achillesa, cżęciej u osób po 60 stosujących GKS)
- fototoksyczność
- reakcje alergiczne
- chondrotoksyczność (zab wzrostu chrząstki stawowej, może wystąpić artopatia, nie u dzieci do 18rż)
- nefrotoksyczność
- dysglikemia (szczególnie u osób z cukrzycą, moze wystąpić hipo/hiperglikemia)
Nie stosujemmy fluorochinolonów u:
- opalających się
- kobiet w ciąży i karmiących
- dzieci przed 18 rż.
- ciprofloksacyna może wpływać na umiejętności prowadzenia pojazdów
Farmakokinetyka fluorochinolonów
A: dobrze się wchłania z pp, 50-100% biodostępnosci
D: dobra penetracja do tkanek, narządów, płuc, gr. krokowego, uk moczowo-płcioweg, kości, OUN
M: w wątrobie
E: z moczem i z żółcią
Interakcje fluorochinolonów
nie łączyć z nabiałem, produkatami zaw jony II i III wartościowe; wapń, magnez, żelazo, glin i bizmut
zaburzają wchłanianie z pp
Leki hamujące syntezę kwasu foliowego (lek - mechanizm i czy bakteriobójczy czy statyczny)
Sulfonamidy - hamują syntetazę dihydropteroilową - bakteriostatyczne
Trimetoprim - hamuje reduktazę dihydrofolianową - bakteriostatyczne
Kotrimoksazol - hamuje syntetazę dihydropteroilową i reduktazę dihydrofolianową - bakteriobójcze
Mechanizm działania sulfonamidów
bakterie syntetyzują kw foliowy z PABA i prekursora pterydyny – syntetaza dihydropteroilowa –> kw. dihydrofoliowy
Ta reakcja tylko w kom bakteryjnych, człowiek dostarcza kw foliowy z pokarmem
Mechanizm działania trimetoprimu
kw. dihydrofoliowy – reduktaza dihydrofolianowa –> kw. tetrahydrofoliowy
Ta reakcja i u człowieka i w kom bakteryjnej, ale ma większe powinowactwo do bakteryjnego.
Trimetoprim hamuje reduktazę -> co hamuje syntezę nukleotydów -> co hamuje syntezę kw nukleinowego
Kotrimoksazol
sulfametoksazol + trimetoprim (5:1)
wykazują działanie synergistyczne
Spektrum działania kotrimoksazolu
G+ MSSA MRSA S. pneumonia G- Enterobacteriaceae H. influenzae M. catarrhalis N. gonorrhoea
Wskazania kotrimoksazol
- zakażenia uk moczowego wywołane przez E.Coli
- zakażenia pp (Salmonella Shigella, Vibrio)
- Bruceloza
- Nokardioza
- Pneumocystoza
- zakażenia dróg oddechowych
- ropnie skóry
- listerioza
rzeżączka
DN kotrimoksazolu
- zab pp
- fototoksyczność
- anemia:
Makrocytarna: przez trimetoprim, bo hamuje tworzenie kw tetrahydrofoliowego, jeśli pacjent stosuje inne antymetabolity np metotreksat to reakcja będzie nasilona
Hemolityczna: u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej - żółtaczka jąder podkorowych u noworodków: ostre i przewlekłe zmiany w mózgu, powstające w przebiegu encefalopatii wywołanej bilirubiną, sulfonamidy wypierają z połączęń białkowych Bb, która przechodzi przez niewykształconą barierę krew-mózg
- z. Stevens-Johnson lub toksyczna nekroliza
Kotrimoksazol NIE kiedy
- w ciąży i karmiąc
- u noworodków
- u opalających się
- u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej
farmakokinetyka kotrimoksazolu
A: dobrze się wchłania z pp, 85% dla obu skład
D: dobrze penetruje do tk, narządów, wydzieliny oskrzelowej, pł m-r, ucha środkowego
E: z moczem
pochodne nitromidazolu
- metronidazol
- tynidazol
- omidazol
