9. psychopatologia dzieci i młodzieży Flashcards
Zaburzenia u dzieci i dorosłych widziane poprzez pryzmat:
Wiedza o prawidłowym rozwoju człowieka (np. lęk przed obcymi jest normatywny między 5 a miesiącem życia)
Wiedzy interdyscyplinarnej (psychologia, fizjologia, neuronauka, socjologia)
Wiedzy o czynnikach ryzyka i czynnikach ochronnych w rozwoju
Różnic indywidualnych w odpowiedziach adaptacyjnych na czynniki ryzyka
Psychopatologia rozwojowa (Cicchett, Cohen, 2006)
Identyfikowanie czynników ryzyka i czynników chroniących w rozwoju
Wyjaśnianie ścieżek i mechanizmów zdrowia i patologii
Tworzenie modeli zapobiegania powstawaniu patologii w rozwoju
Eksplorowanie zjawiska resilience oznaczającego prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży mimo występowania poważnych wydarzeń stresowych
Wzorzec przystosowawczy
czy dana osoba, mimo pewnych utrudnień, radzi sobie z życiem; najważniejsze jest kryterium cierpienia tej osoby
poziom rozwoju jako..
mediator i moderator skuteczności leczenia
Rozwojowe czynniki prognostyczne
im człowiek jest młodszy, tym diagnoza jest bardziej elastyczna
Zachowania eksternalizacyjne:
Nadpobudliwość
Zachowania opozycyjno-buntownicze
Zachowania agresywne
Zachowania antyspołeczne
Zachowania zinternalizowane:
Lęk
Wycofanie
Depresja
zespoły genetyczne
Grupa chorób wywoływana mutacjami w obrębie genu lub genów, mających znaczenie dla prawidłowej budowy i czynności organizmu.
- Mutacje DNA tylko w komórkach somatycznych (zespół Downa trisomia 21)
- Mutacje istniejące we wszystkich komórkach, również w komórkach prapłciowych (hemofilia)
Mechanizm nieprawidłowości:
- Aberracje chromosomowe - zespół Downa, zespół Pradera-Willego
- Mutacje punktowe (jednogenowe) - mukowiscydoza)
Zespół Downa - aberracje liczbowe
1 przypadek na 800-1000 urodzeń
Zespół wad wrodzonych spowodowany obecnością dodatkowego chromosomu 21 (różne formy penetracji - forma mozaikowa - nie w każdej komórce jest trisomia)
Zaburzenia:
- Mniejszy potencjał intelektualny, aż do upośledzenia umysłowego
- Zaburzenia somatyczne: wady serca, niedosłuch, padaczka
- Specyfika ruchu i koordynacji
- Dobry rozwój społeczny
Zespół Pradera-Willego - aberracje strukturalne
1 na 1000-30000 urodzeń
Brak ekspresji (ujawnienia się warunkowanej danym genem) fragmentu długiego ramienia chromosomu 15 pochodzącego od ojca
Objawy:
- Hypotonia mięśniowa (dzieci budyniowe) - obniżone napięcie mięśniowe, szczególnie od razu po urodzeniu
- Brak stałości temperatury (początkowo, dlatego wymagają inkubatora)
- Opóźnienie w rozwoju psychomotorycznym i rozwoju mowy
Zaburzenia:
- Wybuchy złości
- Agresja
- Depresja
- Zaburzenia obsesyjne i kompulsywne
- Psychozy
- Zaburzenia autystyczne
Zespół Angelmana
1 na 10000-20000 urodzeń
Delecja (wypadnięcie) fragmentu chromosomu 15
U większości dzieci opóźnienie w rozwoju psychoruchowym (siadanie 1 a 3 r.ż., 22 m.ż. nietypowe raczkowanie, chodzenie od 5 r.ż.)
Zmiany w zachowaniu (napady śmiechu u ok. 96%)
Opóźnienie w nabywaniu umiejętności mowy (duża zdolność do niewerbalnych umiejętności komunikacyjnych)
Zaburzenia:
- Małogłowie, padaczka, ataksja, nieprawidłowe napięcie mięśniowe, zmiany dysmorficzne twarzy
Sylwetka dziecka:
- Zaburzenia neurologiczne: niezborność ruchowa, czyli ataksję, napady epileptyczne (padaczka) oraz upośledzenie umysłowe; dziecko porusza się w specyficzny sposób - chodzi jak marynarz po statku (chód marynarski, na szerokiej podstawie)
- Zainteresowania: fascynacja wodą, światełkami, karbowanym i kolorowym papierem, celofanami, różnymi dźwiękami; dobrze czują się w kąpieli i bawiąc się zabawkami, które wydają odgłosy; cieszą je świetlne zajączki, odgłos odkurzacza i puszczona z kranu woda
Zespół kruchego X (FragileX)
Dziewczynki 1:8000, chłopcy 1:4000
Zaburzenie monogenowe, dominujące (oraz sprzężone z płcią; geny zlokalizowane na chromosomie X)
Objawy:
- Nadpobudliwość ruchowa
- Lęk i niepokój
- Zachowania autystyczne
- 85% pacjentów ma IQ w granicach 20-70
- Zmiany dysmorficzne twarzy
- Nadmierna ruchomość w stawach, płaskostopie, skolioza, klatka piersiowa lejkowata
FAE - Fetal Alcohol Effect
niepełny wymiar objawowy
Pełnoobjawowy FAS spełnia 4 kryteria diagnostyczne:
- Opóźniony wzrost zarówno przed, jak i po urodzeniu
- Uszkodzenia mózgu, którego skutkiem są zaburzenia neurologiczne, opóźniony rozwój, niedorozwój umysłowy, zaburzenia zachowania, trudności w uczeniu się
- Charakterystyczne rysy twarzy: małe oczodoły, krótki nos, płaska twarzoszczęka, wąska górna warga, mała szczęka, brak rynienki pod nosowej (“mały starzec”)
- Potwierdzone wywiadem spożywanie alkoholu przez matkę w czasie ciąży
Geneza i objawy FAS
Zaburzenie obejmujące grupę nieprawidłowości rozwojowych spowodowanych działaniem alkoholu na płód
Okres krytyczny dla powstania tego zaburzenia - czas pomiędzy 4 a 8 tygodniem ciąży (a wówczas kobieta może jeszcze nawet nie wiedzieć, że jest w ciąży)
Wrodzone wady serca, nerek, wątroby czy stawów, może pojawić się również małogłowie czy rozszczep podniebienia
Alkoholowy zespół płodowy został opisany w
1973 roku przez Jonesa i Smitha, a w roku 1980 ustalono kryteria rozpoznawania FAS (wg ICD-10 Q86)
Przy opisie przypadków prenatalnego wpływu alkoholu na dojrzewający mózg używa się terminu
spektrum uszkodzeń poalkoholowych (FASD - Fetal Alcohol Spectrum Disorder) dla oddania możliwej ich różnorodności i nasilenia (Kellerman, 2006)
Łagodniejsza formą FAS jest postać dyskretnych zakłóceń w sferze poznawczej i zachowaniowej zwana
FAE (Possibile Fetal Alcohol Effect), czyli objawy możliwego oddziaływania alkoholu na płód - alkoholowy efekt płodowy (Basaj, 1997)
objawy osiowe FAS
Anomalie rozwojowe
Deficyty poznawcze: pamięć, uwaga, przetwarzanie informacji
Nieadekwatne zachowanie: niedojrzałość, nieumiejętność planowania, sterowania i kontrolowania wykonywanej czynności, nadaktywność i impulsywność
problemy towarzyszące zachowaniu w FAS
Łatwość wchodzenia w konflikty z uwagi na własną impulsywność i nadaktywność
Podatność na manipulowanie przez innych wskutek wrażliwości na sugestię i presję otoczenia
Nieadekwatność zachowań w grupie z uwagi na impulsywność, brak powściągu
Łatwe uleganie frustracji, która może być manifestowana na zewnątrz
