6. stres a zdrowie Flashcards
poznawczo-transakcyjny paradygmat stresu (Lazarus i Folkman)
- kontekst sytuacyjny i relacja jednostki z otoczeniem - “transakcja”
- ocena pierwotna - czy sytuacja jest obojętna, pozytywna czy negatywna
- stres to relacja osoby z otoczeniem oceniana jako obciążająca lub przekraczająca zasoby jednostki
- stres jako krzywda/strata, zagrożenie, wyzwanie
- ocena wtórna - ocena możliwości poradzenia sobie ze stresem
- perspektywa jednostkowa, subiektywizm sfery poznawczej
teoria zachowania zasobów (Hobfoll)
- jednostka zanurzona w społeczeństwie
- celem ludzkiej aktywności jest uzyskiwanie, utrzymywanie i ochrona zasobów
- stres = percepcja zagrożenia utraty zasobów, faktycznej utraty zasobów lub braku zysków w następstwie zainwestowania zasobów
- spirala strat i zysków
funkcje radzenia sobie:
- instrumentalna/zadaniowa/zorientowana na problem
- samoregulacja emocji
formy radzenia sobie:
- skoncentrowane na unikaniu
- skoncentrowane na znaczeniu
- oparte na aspekcie społecznym
- reaktywne - z już zaistniałą sytuacją stresową
- proaktywne - zapobiegawcze
- religijne/duchowe
formy radzenia sobie zorientowanego na przyszłość:
- antycypacyjne radzenie sobie - nieuchronne wydarzenie
- prewencyjne radzenie sobie - bardziej odległa przyszłość, jakieś prawdopodobieństwo
- proaktywne radzenie sobie
próg reakcji na stresor
w danej sytuacji jedna osoba będzie odczuwała stres a inna nie
próg stresu
przekraczamy go, gdy zaczynamy się stresować
próg tolerancji stresu
indywidualna granica, której przekroczenie powoduje pogorszenie poziomu funkcjonowania
blaszka miażdżycowa
komórki piankowate zbierają się w miejscu uszkodzenia rozwidlania arterii
zawał
powstanie skrzepliny z oderwanej blaszki
arytmia
obciążenie ściany mięśnia sercowego
udar
zatkanie naczynia w mózgu
estrogen + progesteron
zwiększają ryzyko ataku serca i udaru (mimo, że chronią przed osteoporozą)
śmierć psychofizjologiczna - 2 stanowiska
- Cannon: nadmierna aktywność układu współczulnego, który kurczy naczynia krwionośne aż do ich uszkodzenia
- Richter: nadmierna aktywacja przywspółczulna, nadmierna aktywność nerwu błędnego.
Cannon miał rację.