#4.2 : Kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Pilipino Flashcards
Inilarawan bilang sociolinguist, anthropologist, linguist, at linguistic anthropologist
Dell Hathaway Hymes
Ano ang tanong na interesado si Dell Hathaway Hymes?
“Paano ba nakikipagtalasatan ang isang tao?”
Ito ay tumutukoy sa abilidad ng isang tao na makabuo at makaunawa ng maayos at makabuluhang pangungusap.
kakayahang lingguwistiko
Ito ay tumutukoy sa angkop na paggamit ng mga pangungusap batay sa hinihingi ng isang interaskyong sosyal.
kakayahang komunikatibo
Ano ang orihinal na ideya ni Hymes?
Ang nagsasalita ng wika ay hindi lang dapat magkaroon ng kakayahang lingguwistika o gramatikal upang epektibong makipagtalastasan gamit ang wika.
5 Komponent ng Kakayahang Pangkomunikatibo
Kakayahang Gramatikal Kakayahang Sosyolingguwistiko Kakayahang Istratedyik Kakayahang Pragmatik Kakayahang Diskorsal
5 Kakayahang Gramatikal o Linguwistiko
Ponolohiya - pagaaral sa panutugan ng wika
Sintaks - estruktura ng isang pangungusa
Morpolohiya - paano binubuo ang isang salita
Semantika - nagaaral ng kahulugan ng salita at ekspresyon
Ortograpiya - wastong pagbababaybay at pagsulat
Estruktura ng pangungusap at kanilang pinagkakaiba
a) Simuno o Paksa - pinag-uusapan o gumaganap ng kilos sa loob ng pangungusap
b) Panaguri - nagbibigay ng kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa.
Pangunahing Uri ng Pangungusap at pinagkakaiba
a. Karaniwan - (panaguri + simuno)
b. Di Karaniwan - (simuno “ay” panaguri)
Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
Pasalaysay, patanong, padamdam, pautos/pakiusap
Ito ay iba’t ibang bahagi ng pangungusap. Ang Ingles nito ay “clause”
sugnay
Uri ng Pangungusap Ayon sa kayarian at pinagkakaiba
Payak - walang ibang kasamang pangungusap at nagpapahayag ng isang buong diwa
Tambalan - dalawa o higit pa ang sugnay na makapagiisa
Hugnayan - isang makapagiisa at isang di makapagiisa ; ginagamitan ng pangatnig na di-magkatimbang (kung, nang, bago, upang, kapag, dahil sa, sapagkat)
Langkapan - dalawang sugnay na nakapagiisa at isang sugnay na di nakapagiisa
Mga pangalan ng tao, hayop, pook, bagay, pangyayari.
Pangngalan(noun)
Paghalili sa pangngalan.
Panghalip (pronoun)
Bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos.
Pandiwa (verb)
Naglalarawan ng katangian ng pangngalan o panghalip.
Pang-uri (adjective)
Naglalarawan sa pang-uri, pandiwa at kapwa nito pang-abay.
Pang-abay (adverb)
Ginagamit para ipakita ang relasyon ng mga salita sa pangungusap.
Pangatnig (conjunction)
Ginagamit kung para kanino o para saan ang kilos.
Pang-ukol (preposition)
Bahagi ng pananalita na ginagamit para maging maganda pakinggan ang pagkakasabi ng pangungusap.
Pang-angkop (ligature)
Content words vs. Function words
Content words - ang morpema ay nakatatayo ng mag- isa sapagkat may angkin siyang kahulugan na hindi na nangangailangan ng iba pang salita.
Function words - mga salitang nangangailangan ng iba pang mga salita upang mabuo ang kanilang gamit sa pangungusap.
Ito ang tawag sa mga yunit ng tunog ng isang wika (Phoneme)
Ponema
15 ponemang katinig
/ b/, /k/, /d /, /g/, /h/, /l/, /m/, /n/, /ng/, /p/, /r/, /s/, /t/, /w/, /y/
3 ponemang patinig
/a/, /i/, at /u/.
Ang tunog na /e/ at /i/ o /o/ at /u/ ay malayang nagpapalitan na hindi nagbabago ang kahulugan ng mga salita
Allophone
Tumutukoy ito sa pinagsamang tunog ng isang patinig /a,e,i,o,u / at tunog ng isang malapatinig /w, y/ sa iisang pantig.
Diptonggo/ Malapatinig
Ito ay magkasamang tunog ng dalawang ponemang katinig sa iisang pantig; matatagpuan ito sa – inisyal, sentral, pinal
Klaster o Kambal Katinig
Magkatugmang salita na hindi magkaugnay na kahulugan subalit tugmang-tugma sa bigkas maliban sa isang ponema.
Pares Minimal
