4. Behandeling van cariëslaesies

Question 1

Welke methode wordt gebruikt bij CTM bij kinderen 0-18 jaar?

Answer 1

Gewoon gaaf

Question 2

Welke risicocriteria kent “gewoon gaaf”? (4)

Answer 2

• Motivatie en betrokkenheid van ouder en patiënt (afgemeten aan mondhygiëne en het volgen van het basisadvies)
• Cariësontwikkeling/-progressie
• Elementen in doorbraak?
• Cariësprogressie bij elementen in doorbraak?

Question 3

Wat moet je elke PMO doen?

Answer 3

Checken of het cariësrisico nog klopt. De patiënten veranderen (nieuwe baan, kind gekregen, etc. > verandering cariësrisico!)

Question 4

Welke patiënten hebben een verhoogd cariës-risico? (4)

Answer 4

• De patiënt is jonger dan 22 of ouder dan 65.
  Bij de patiënt is het afgelopen jaar 1 nieuwe of actieve cariëslaesies geconstateerd.
• De patiënt poetst minder dan 2x per dag met fluoride tandpasta.
• De patiënt is gediagnosticeerd met het syndroom van Sjögren, krijgt chemotherapie of wordt bestraald in het hoofd-hals gebied.
• De patiënt gebruikt chronische medicatie welke een droge mond kunnen veroorzaken of gebruikt meer dan 5 verschillende soorten medicijnen.

Question 5

Welke protocollen op CTM? (5)

Answer 5

• Bepaling cariësrisico en PMO-interval
• Preventieplan
• Cariësdetectie (klinisch) en
  behandelbeslissing
• Cariësdetectie (röntgen) en
  behandelbeslissing
• Excavaren carieus weefsel

Question 6

Waar staat ICCMS voor?

Answer 6

International Caries Classificitation and Management System.

Question 7

Carieus weefsel, verwijderen? (3)

Answer 7

Kan, hoeft niet altijd. Maar kan ook d.m.v..:
- Stapsgewijze verwijdering: om pulpa te beschermen, cariës kan namelijk stil gaan staan; Doen we niet meer!
- Selectieve verwijdering: gedeeltelijk verwijderen van carieus weefsel; centraal carieus weefsel achterlaten.
- Niet-selectieve (= volledige) verwijdering (perifeer: altijd noodzakelijk, centraal? Dan overbehandeling).

Question 8

Wat zijn kenmerken van carieus dentine?

Answer 8

• Zacht
• Leerachtig
• Stevig: biedt weerstand tegen hand excavator
  · Tot hoever excaveren? Perifeer altijd tot hard dentine, centraal afh van diepte laesie, maar nooit tot hard (= overbehandeling)
• Hard: vergelijkbaar met gezond dentine, krassend geluid sonde

Question 9

Tot hoever moet worden geëxcaveerd?

Answer 9

Perifeer altijd tot hard dentine. Centraal afhankelijk van diepte laesie, maar nooit tot hard (= overbehandeling).

Question 10

Een methode om cariës te behandelen is NRCT. Wat houdt deze methode in?

Answer 10

Ook wel slicen genoemd. Het is gebaseerd op de gedachte dat niet het geïnfecteerde dentine de drijvende kracht is achter het cariësproces, maar de tandplaque die zich op het laesieoppervlak bevindt.
- Verwijderen van tandplaque > vertraging of stilstand van cariësproces.
- Carieuze laesie wordt toegankelijk gemaakt.
- M.n. toegepast bij kinderen, om zodoende het carieuze element tot de wisseling te behouden zonder over te moeten gaan tot invasief ingrijpen of extractie. Ook toegepast bij wortelcariës!

Question 11

Een methode om cariës te behandelen is ART. Wat houdt deze methode in?

Answer 11

Cariës uitsluitend m.b.v. handinstrumenten verwijderen, waarna het element zonder verdere preparatie wordt gevuld (glasionomeercement). Dit hecht aan dentine en glazuur en bevat de eigenschap F-ionen af te geven.
- Met name effectief in gebieden waar omstandigheden van adequate tandheelkundige behandeling verre van optimaal is (ontwikkelingslanden).

Question 12

Een methode om cariës te behandelen is de Hall-technique. Wat houdt deze methode in?

Answer 12

Carieuze tijdelijke elementen zonder enige vorm van cariësverandering worden voorzien van een voorgevormde metalen kroon gevuld met een glasionomeercement (F-ionen afgeven).

Question 13

Een methode om cariës te behandelen is m.b.v. een sealant. Wat houdt de methode in?

Answer 13

Een fissuurlak die in de fissuur of op het carieuze approximale vlak (tussen elementen) wordt geappliceerd na reiniging en voorbewerking. De laesie wordt afgedicht met een kunststof of glasionomeercement, waardoor accumulatie van plaque wordt voorkomen.

Question 14

Welke behandelmethode wordt gebruikt bij tot matig diepe laesies?

Answer 14

Selectieve verwijdering tot leerachtig of stevig dentine

Question 15

Welke behandelmethode wordt gebruikt bij diepe laesies?

Answer 15

Selectieve verwijdering tot zacht dentine.

Question 16

Tot waar moet je perifeer reinigen?

Answer 16

Altijd tot op hard dentine tot in ieder geval 1 mm onder de glazuurdentinegrens.

Question 17

Wat te doen bij glazuurlaesies?

Answer 17

Bij glazuurlaesies ga je altijd preventief te werk d.m.v. motivational interviewing en rekening houdend met omstandigheden/mogelijkheden van de patiënt.

(aanvullend) advies cariëspreventie
– (aanvullend) advies mondhygiëne
– (aanvullend) advies fluoride
– (aanvullend) advies voeding

Question 18

Wat doe je als de laesie in het buitenste 1/3 van het dentine zit? (approximaal, occlusaal) (3)

Answer 18

• Goed schoon te houden? > (aanvullend) advies cariëspreventie, bijslijpen nodig/mogelijk voor goede mhg?
• Approximaal? Ja, preventief en invasief; nee, alleen preventief. Cavitatie hier is niet goed schoon te houden.
• Occlusaal: sealant gewenst?

Question 19

Wat doe je als de laesie in het middelste 1/3 van het dentine zit? (approximaal, oclusaal) (3)

Answer 19

• Approximaal: meestal preventief en invasief
• Occlusaal: sealant/restauratie > goede afsluiting essentieel
• Excaveren: perifeer tot hard, centraal tot leerachtig/stevig

Question 20

Wat doe je als de laesie in het binnenste 1/3 van het dentine zit? (approximaal, occlusaal) (3)

Answer 20

• Approximaal: preventief en invasief
• Occlusaal: sealant/restauratie: goede afsluiting essentieel
• Excaveren: perifeer tot hard, centraal tot zacht (bescherming van pulpa essentieel!! NB! Diepe cariesprotocol)

Question 21

Wanneer ga je invasief ingrijpen? (4)

Answer 21

• Om mhg mogelijk te maken
• Afh. van grootte, activiteit en locatie laesie
• Afh. van risicofactoren patiënt
• Invasief ingrijpen? Dan ook altijd een persoonlijk preventieplan

Question 22

Restaureren? Juist excaveren

Answer 22

Perifeer: tot hard dentine iig 1 mm onder de gdg
Centraal: afh van leasiediepte, maar nooit tot hard

Question 23

Wat is NRCT en waarom wordt deze methode gebruikt?

Answer 23

Dit is slicen. Hierbij wordt carieus weefsel weggeslepen waardoor betere mhg wordt mogelijk gemaakt. Bewustwording ouders en kind

Question 24

Wat is de behandeling bij ICDAS 0?

Answer 24

Basisadvies cariëspreventie (BC)

Question 25

Wat is de behandeling bij ICDAS 1, 2

Answer 25

Basisadvies cariëspreventie / fluoridevernis (FV)

Question 26

Wat is de behandeling bij ICDAS 3

Answer 26

BC / FV / sealant

Question 27

Wat is de behandeling bij ICDAS 4

Answer 27

BC / FV / sealant / restauratie

Question 28

Wat is de behandeling bij ICDAS 5, 6

Answer 28

BC / NRCT (slicen; het reinigbaar maken van de
cariëslaesie) / Hall-kroon / restauratie / RVS-kroon

Question 29

Klinisch onderzoek is slechts een deel voor de behandelbeslissing. Welke factoren zijn medebepalend?

Answer 29

Bevindingen van anamnese, röntgenologische detectie van cariëslaesies, reinigbaarheid van de laesie en het cariësrisico

Question 30

Wat valt er onder micro-invasief?

Answer 30

Sealants, slicen

Question 31

Wat valt er onder non-invasief

Answer 31

BC, lak

Question 32

Op grond van alleen een klinisch onderzoek kan slechts ten dele een behandelbeslissing worden genomen. Welke onderdelen zijn medebepalend?

Answer 32

Bevindingen van anamnese, röntgenologische detectie van cariëslaesies, reinigbaarheid van de laesie en het cariësrisico