2.3 Pleidiau gwleidyddol, carfanau pwyso a mudiadau gwleidyddol Flashcards
Beth yw plaid gwleidyddol?
Sefydliad o bobl sydd a chredoau tebyg sy’n ceisio enill etholiadau er meyn ffurfio llywodraeth
Ei pwrpas yw i Ystyried safbwyntiau gwahanol, cysylltu unigolion a’r system gwleidyddol, cynnig etholiadau er mwyn cael dewis eang o’r pobl bun ffurfio llywodraeth ac maent yn sefydliadau democrataidd- osgoi unbeniaeth.
Pleidiau Prif Frwd
3 Prif plaid y DU
Pleidiau Genedlaethol
Pleidiau sydd yn hybu hunaniaeth gwlad- Plaid Cymru, SNP, BNP (british NAtional Party)
Pleidiau un Mater
Plaid un mater- Plaid werdd, UKIP
Pleidiau eithafol
Pleidiau gyda syniadau na rennir gyda rhan fwyaf o’r cyhoedd
Pleidiau Lleiafrifol
UKIP, Ulster Unionist Party, Alliance Party
Sbectrwm Gwleidyddol
Modd o llunio credoau unigolion a pleidiau: o’r chwith bell a’i barnau chwyldroadol i’r dde-bell a’i barnau neo-ffasgaidd
Ideoleg
Set o syniadau sydd yn cynnwys bwriadau a dulliau.
Ceidwadaeth
- Cefnogi’r Status Quo
- Cefnogi busnesau preifat
- Llai o drethi
- Rhyddid > cydraddoldeb
- Awdurdod, dyletswydd, trefn, traddodiad
- Cenedlaetholwyr
Sosialaeth
- Herio agweddau traddodiadol
- NEWID
- Cydraddoldeb
- Nationalisation
- Gwelliant, datblygiad, newid, hawliau
- Rhyngwladwyr
Rhyddfrydiaeth
- Canol y sbectrwm
- Economi cymysg
- Goddefgarwch
- Hawliau personol
Consensws Gwleidyddol
- Consensws rhyng bleidiol
- Big tent approach
- Dim llawer o ddewis adeg etholiad
Cyfalafiaeth les
Cyfuniad o system economaidd cyfalafol(capitalist) a’r wladwriaeth lles
Plaid Ceidwadol
- Gwrthwynebu newid
- Gwrthwynebu Diwygio
- Credu bod y llywodraeth yn angenrheidiol
- Adain dde
- Diogelu’r gorau o’r gorffenol
- “Britishness”
- Rhyddid>Cydraddoldeb
- Blaenoliaethu mentrau preifat
Plaid Llafur
- “We don’t have to be unequal, it doesn’t have to be unfair, poverty doesn’t have to be inevitable.“
- Adain chwith
- Rhyddid
Llafur: Dewis Arweinwyr
- Pwer gan y bobl =Plwral
- Angen 15% o gefnogaeth ASau
- Cynt= ⅓ i ASau, ⅓ i’r undebau, ⅓ i bleidleiswr
- Ers 2015: OMOW (un aelod un bleidlais) Jeremy corbyn yn enill 59% o’r bleidlais
- Cymru: OMOV: Mark Drakeford yn enill 53% yn yr ail rownd
- System AV
Llafur: Dewis Ymgeiswyr
- Lloegr: cael ei ddewis gan bwrdd lleol OND yn 2017: Cael ei dewis gan bwrdd gwladol oherwydd yr amgylchiadau eithriadol
- Cymru: Datganoliad y pwer i gweithgor lleol: Panel rhanbarthol yn dewis ymgeisydd
Ceidwadwyr: Dewis Arweinwyr
Os dim ond un sy’n ymgeisio: ennill
Os oes 2: plaidlais post gan aelodau plaid
Os oes mwy na 2: ASau yn cynnal balod i dewis 2
Ceidwadwyr: Dewis Ymgeiswyr
Seddi Targed: aelodau lleol yn cael dewis o rhestr o 3 ymgeisydd a ddewiswyd gan y blaid gwladol
Seddi arferol: Dewis gan bwrdd lleol
Cymru: Cymdeithas etholiadol lleol
Democratiaid Rhyddfrydol: Dewis Arweinwyr
- Angen cefnogaeth gan 10% o Asau’r blaid + 200 o aelodau o o leiaf 20 o ganghenau lleol
- 1 ymgeisydd= ennill
Democratiaid Rhyddfrydol: Dewis Ymgeiswyr
-Pleidleisio lleol os dych yn medru cyfathrebu, arwain, meddwl a gwneud penderfyniadau: pleidlais sengl drosglwyddadwy
Plaid Cymru: Dewis Arweinwyr
-Plaidlais gan pob aelod o’r blaid
Plaid Cymru: Dewis Ymgeiswyr
-Dewis gan aelodau rhanbarthol y blaid
Phwysigrwydd Aelodaeth Bleidiau
1- Cyfraniad at waith lleol
2- Ganfasio yn ystod etholiadau
Llafur= 540,000 SNP= 125,000 Ceidwadwyr= 124,000
Ariannu:
Llafur: £3 y mis
Plaid: £3 y mis
Lib Dems: £1 neu fwy
Arian y tories yn dod o bequeaths
Dadleuon dydy Aelodaeth dim mor bwysig:
- Dulliau eraill o ganfasio
- Ariannu o dulliau eraill