2.3 Pleidiau gwleidyddol, carfanau pwyso a mudiadau gwleidyddol Flashcards

1
Q

Beth yw plaid gwleidyddol?

A

Sefydliad o bobl sydd a chredoau tebyg sy’n ceisio enill etholiadau er meyn ffurfio llywodraeth
Ei pwrpas yw i Ystyried safbwyntiau gwahanol, cysylltu unigolion a’r system gwleidyddol, cynnig etholiadau er mwyn cael dewis eang o’r pobl bun ffurfio llywodraeth ac maent yn sefydliadau democrataidd- osgoi unbeniaeth.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Pleidiau Prif Frwd

A

3 Prif plaid y DU

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Pleidiau Genedlaethol

A

Pleidiau sydd yn hybu hunaniaeth gwlad- Plaid Cymru, SNP, BNP (british NAtional Party)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Pleidiau un Mater

A

Plaid un mater- Plaid werdd, UKIP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Pleidiau eithafol

A

Pleidiau gyda syniadau na rennir gyda rhan fwyaf o’r cyhoedd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Pleidiau Lleiafrifol

A

UKIP, Ulster Unionist Party, Alliance Party

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Sbectrwm Gwleidyddol

A

Modd o llunio credoau unigolion a pleidiau: o’r chwith bell a’i barnau chwyldroadol i’r dde-bell a’i barnau neo-ffasgaidd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ideoleg

A

Set o syniadau sydd yn cynnwys bwriadau a dulliau.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ceidwadaeth

A
  • Cefnogi’r Status Quo
  • Cefnogi busnesau preifat
  • Llai o drethi
  • Rhyddid > cydraddoldeb
  • Awdurdod, dyletswydd, trefn, traddodiad
  • Cenedlaetholwyr
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Sosialaeth

A
  • Herio agweddau traddodiadol
  • NEWID
  • Cydraddoldeb
  • Nationalisation
  • Gwelliant, datblygiad, newid, hawliau
  • Rhyngwladwyr
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Rhyddfrydiaeth

A
  • Canol y sbectrwm
  • Economi cymysg
  • Goddefgarwch
  • Hawliau personol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Consensws Gwleidyddol

A
  • Consensws rhyng bleidiol
  • Big tent approach
  • Dim llawer o ddewis adeg etholiad
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Cyfalafiaeth les

A

Cyfuniad o system economaidd cyfalafol(capitalist) a’r wladwriaeth lles

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Plaid Ceidwadol

A
  • Gwrthwynebu newid
  • Gwrthwynebu Diwygio
  • Credu bod y llywodraeth yn angenrheidiol
  • Adain dde
  • Diogelu’r gorau o’r gorffenol
  • “Britishness”
  • Rhyddid>Cydraddoldeb
  • Blaenoliaethu mentrau preifat
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Plaid Llafur

A
  • “We don’t have to be unequal, it doesn’t have to be unfair, poverty doesn’t have to be inevitable.“
  • Adain chwith
  • Rhyddid
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Llafur: Dewis Arweinwyr

A
  • Pwer gan y bobl =Plwral
  • Angen 15% o gefnogaeth ASau
  • Cynt= ⅓ i ASau, ⅓ i’r undebau, ⅓ i bleidleiswr
  • Ers 2015: OMOW (un aelod un bleidlais) Jeremy corbyn yn enill 59% o’r bleidlais
  • Cymru: OMOV: Mark Drakeford yn enill 53% yn yr ail rownd
  • System AV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Llafur: Dewis Ymgeiswyr

A
  • Lloegr: cael ei ddewis gan bwrdd lleol OND yn 2017: Cael ei dewis gan bwrdd gwladol oherwydd yr amgylchiadau eithriadol
  • Cymru: Datganoliad y pwer i gweithgor lleol: Panel rhanbarthol yn dewis ymgeisydd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ceidwadwyr: Dewis Arweinwyr

A

Os dim ond un sy’n ymgeisio: ennill
Os oes 2: plaidlais post gan aelodau plaid
Os oes mwy na 2: ASau yn cynnal balod i dewis 2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Ceidwadwyr: Dewis Ymgeiswyr

A

Seddi Targed: aelodau lleol yn cael dewis o rhestr o 3 ymgeisydd a ddewiswyd gan y blaid gwladol
Seddi arferol: Dewis gan bwrdd lleol
Cymru: Cymdeithas etholiadol lleol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Democratiaid Rhyddfrydol: Dewis Arweinwyr

A
  • Angen cefnogaeth gan 10% o Asau’r blaid + 200 o aelodau o o leiaf 20 o ganghenau lleol
  • 1 ymgeisydd= ennill
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Democratiaid Rhyddfrydol: Dewis Ymgeiswyr

A

-Pleidleisio lleol os dych yn medru cyfathrebu, arwain, meddwl a gwneud penderfyniadau: pleidlais sengl drosglwyddadwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Plaid Cymru: Dewis Arweinwyr

A

-Plaidlais gan pob aelod o’r blaid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Plaid Cymru: Dewis Ymgeiswyr

A

-Dewis gan aelodau rhanbarthol y blaid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Phwysigrwydd Aelodaeth Bleidiau

A

1- Cyfraniad at waith lleol
2- Ganfasio yn ystod etholiadau

Llafur= 540,000
SNP= 125,000
Ceidwadwyr= 124,000
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Ariannu:

A

Llafur: £3 y mis
Plaid: £3 y mis
Lib Dems: £1 neu fwy
Arian y tories yn dod o bequeaths

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Dadleuon dydy Aelodaeth dim mor bwysig:

A
  • Dulliau eraill o ganfasio

- Ariannu o dulliau eraill

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Dadleuon ynghylch ariannu pleidiau ac ymgeiswyr

A
  • Angen arian i gynnal y bleidiau, cynnal adeiladau’r blaid ac ymgyrchu am etholiadau
  • Arian yn dod o Tal aelodaeth aelodau, rhoddion gan cwmnioedd a cyrff sy’n cysylltiedig a’r blaid e.e. Undebau llafur
  • Mae aelodaeth wedi gostwng ar gyfre bob plaid dros amser (dadymochri) e.e. Llafur o 400,000 yn 1997 i 251,000 yn 2005
  • Sgandal sleaze: Mohammed Al Fayed yn talu neil hammilton i gofyn cwestiynau penodol
  • Bernie Ecclestone yn cyfrannu £1,00,000 at y blaid llafur ar ol iddynt caniatau hysbysebion tobacco yn F1
28
Q

Rheolau ariannu pleidiau

A

£3000 ar gyfer pob etholaeth; angen cyhoeddi rhoddion dros £7500

29
Q

Ddylai Ymgyrchoedd Cael ei Hariannu gan y Wladwriaeth

A
  • Digwydd yn yr almaen, Awstralia…
  • Bod gan pawb y cyfle teg i gystadlu ar gyfer cefnogaeth y cyhoedd
  • Lleihau dibyniaeth pleidiau ar ariannu + osgoi sgandal
30
Q

Na ddylai Ymgyrchoedd Cael ei Hariannu gan y Wladwriaeth

A
  • Gwastraff arian gellir ei ddefnyddio er mwyn gwella’r gwlad
  • Gwleidyddiaeth yn weithred wirfoddol
  • Dim yn lleihau sgandalau
31
Q

Carfan Pwyso-

A

Grwp o bobl sydd yn credu, ar y cyfan, yr un pethau. Maent eisiau Dylanwadi ar bolisiau y llywodraeth trwy: beirniadu’r llywodraeth, cyfarfod ag aelodau seneddol, protestio a cyflwyno safbwynt a gwybodaeth arbenigol.

32
Q

Cymdeithas Sifig-

A

Pan bu pobl yn gweithio i gyflawni nod benodol. Cyswllt rhwng y cyhoedd a’r elit gwleidyddol. E.e momentum

33
Q

Tebygrwyddiaethau Rhwng Pleidiau a Carfannau Pwyso

A
  • Perthynas agos yr undebau llafur a’r blaid llafur
  • Grwpiau pwyso o fewn pleidiau gwleidyddol e.e tory reform club neu’r tribune group yn y blaid llafur
  • Think tanks e.e London School of Economics
  • Cynnig ymgeiswyr yn etholiadau
  • Beirniadaeth am aflunio’r broses democrataidd
  • Tebygrwydd i bleidiau gwleidyddol bach
34
Q

Gwahaniaethau Rhwng Pleidiau a Carfannau Pwyso

A
  • Hyblygrwydd a diffyg atebolrwydd carfanau
  • Diffyg strwythur mudianau cymdeithasol
  • Cynrycioli grwpiau gwahanol
  • Carfanau yn caniatau i bobl cyfranu at system gwleidyddol y gwlad yn gyson
35
Q

Mathau Gwahanol o Garfanau Pwyso

A
1 Carfanau Diddordeb
2 Carfanau Achos
3 Carfanau Mewnol 
4 Carfanau Allanol
5 Grwpiau Protest
6 Carfanau Hybrid
36
Q

Carfanau Diddordeb

A

Hyrwyddo diddordebau cyffredin grwpiau neu garfan o’r gymdeithas; maent yn rhan o’r grwp gan ei fod nhw yn medru elwa yn economaidd neu’n broffesiynnol.
Undebau Llafur yw’r carfannau diddordeb mwyaf- cynrychioli gweithwyr
E.e. National Farmers Union- 2012: protestio am cyflog teg am ei llaeth nhw
E.e. BMA- 2014: protestio dros pensiynnau
Carfannau Ymbarel= cyfuniad o nifer o garfannau
E.e. ffurfiwyd TUC gan 54 undeb

37
Q

Carfanau Achos

A

Hybu achos lle nad ydynt o rheidrwydd yn elwa ohonynt yn economaidd
E.e. Amnesty International yn gweithio dros hawliau dinasyddion
Carfanau achos sengl- rhai carfannau yn brwydro dros un peth sengl

38
Q

Carfanau Mewnol (2 math?)

A

-Carfannau sydd yn cael ei dderbyn gan y llywodraeth i fod yn ddilys ac yn gredadwy

1- Mudianau o fewn y sefydliad- yr heddlu fel enghraifft- mae ei harenigrwydd wedi helpu theresa may wrth iddi ymchwilio i mewn i achosion stop and seacrh (2014)

2-Mudianau tu allan y sefydliad- Fuddianau Anibynnol e.e undebau llafur. Cyflwyno arbennigedd ar gyfer ASau. Llafur= Undebau, Ceidwadwyr= CBI

39
Q

Carfanau Allanol (2 math?)

A

-Dim yn cael ei ymgynhori yn ystod y broses o llunio polisi

1- Carfanau Allanol sydd eisiau statws mewnol- carfannau newydd neu carfannau nad ydy’r llywodraeth yn cytuno a

2- Carfanau Allanol sydd ddim eisiau statws mewnol- tebygol o defnyddio tagtegau uniongylchol e.e extinction rebelion 2019

40
Q

Grwpiau Protest

A

Carfanau Allanol sydd ddim eisiau statws mewnol

Anfuddod sifil

41
Q

Carfanau Hybrid

A

Carfanau sydd yn hybu mwy nag un achos
E.e. RADAR (Royal Association for Disability and Rehabilitation) is an umbrella organisation which works with and for disabled people to remove structural, economic and attitudinal barriers.

42
Q

Problemau categoreiddio carfanau

A
  • Anghytuno ar sail stratagaethau
  • Anghytuno ar sail anhawsder cael statws mewnol
  • Anghytuno ar sail mathau gwahanol o garfanau
  • Anghytuno ar sail maent y mynediad
43
Q

Sut mae carfanau pwyso yn gweithredu

A
1-Lobio’r senedd
2-Cysylltiad a Phleidiau Gwleidyddol
3-Grwpiau Gwystl
4-Y llysoedd
5-Deisebu
6-Gweithredu’n uniongylchol
7-Gweithredu’n uniongylchol a defnyddio’r cyfryngau
44
Q

Lobio’r senedd

A

Lobio ASau i godi pwyntiau, Mesurau Aelodau Preifat, cam pwyllgorol a nifer o’i bwerau arall

45
Q

Cysylltiad a Phleidiau Gwleidyddol

A

Llafur a’r undebau llafur: maent yn agos

Caidwadwyr a’r undebau llafur: maent yn bell o’i gilydd

46
Q

Grwpiau Gwystl

A

Tynnu cefnogaeth os nad ydynt yn cael ei ffordd hwy.

E.e. BMA

47
Q

Y llysoedd

A

Gellir defnyddio y llysoedd i atal y llywodraeth rhag gwneud penderfyniadau.

48
Q

Deisebu

A

Ffordd mwy cyflum o gwrthwynebu’r llywodraeth e.e. change.org

49
Q

Gweithredu’n uniongylchol

A
  • Civil disobedience
  • Streicio, protestio
  • E.e. Anonymous= Hacio
  • E.e. Unite= Protestiadau universal credit
50
Q

Gweithredu’n uniongylchol a defnyddio’r cyfryngau

A

Mae’r wasg yn bwysig er mwyn denu SYlw, Cyflwyno gwybodaeth, cynnal diddordeb, amseru

51
Q

Ffactorau Sydd yn dylanwadu ar llwyddiant carfannau pwyso

A
1 Aelodaeth 
2 Cyllid 
3 Gwybodaeth 
4 Trefniant a Strwythur
5 Oes grwpiau pwerus yn ei gwrthwynebu?
52
Q

Dylanwad Aelodaeth ar llwyddiant carfannau pwyso

A

-Mwy o aelodau=llais cryfach + mwy o arian

  • Undebau llafur= 2.5% o weithwyr prydain/ 40,000,000 o bobl oedran weithio
  • Cefndir Cymdeithasol Aelodau: Adlewyrchu ideolegau y bleidiau e.e. DFLA (football lads alliance)= aneuallus? Hiliol? BMA: parch?
53
Q

Dylanwad Cyllid ar llwyddiant carfannau pwyso

A
  • Dibynnu ar cyfraniadau aeloday (NFU 150,000 aelodau= £20 miliwn, Gyfeillion y daear: 200,000 aelodau= £2 milliwn)
  • Galleulgi i cynnal ymgyrchoedd

-E.e. RSPB= £138,000,000 y blwyddyn: 1300 o staff

54
Q

Dylanwad Gwybodaeth ar llwyddiant carfannau pwyso

A
  • Dylanwad ar sail hygrededd y carfan
  • E.e BMA: deddfwriaeth meddygol
  • E.e. NAS (national autistic society): deddfwriaeth awtistig cymru
55
Q

Dylanwad Trefniant a Strwythur ar llwyddiant carfannau pwyso

A
  • Rheolaeth Canolog: Haws i rheoli a drefnu ymgyrchoedd

- Arweinwyr enwod= mwy o sylw e.e. Esther Rantzen- childline

56
Q

Dylanwad gwrthwynebiad grwpiau pwerus ar llwyddiant carfannau pwyso

A

-Carfannau sydd gyda gwrthwynebwyr: ffeindio yn anodd i lwyddo

  • E.e. Carfan Enjoy Smoking Tobacco yn cael ei gwrthwynebu gan ASH ac felly wnaethent methu i gwrthwynebu gwaharddiad ysmygu cyhoeddus
  • E.e.- Gwrthdaro rhwng undebau athrawon
57
Q

Dylanwad gwrthwynebiad grwpiau pwerus ar llwyddiant carfannau pwyso

A

-Carfannau sydd gyda gwrthwynebwyr: ffeindio yn anodd i lwyddo

  • E.e. Carfan Enjoy Smoking Tobacco yn cael ei gwrthwynebu gan ASH ac felly wnaethent methu i gwrthwynebu gwaharddiad ysmygu cyhoeddus
  • E.e.- Gwrthdaro rhwng undebau athrawon
58
Q

Dadleuon a yw carfannau yn atgyfnerthu neu gwanhau democratiaeth?

A
Atgyfnerthu 
>Hybu Cyfranogiad 
>Cryfder mewn eu Niferoedd 
>Achosi Newid
>Plwraliaeth

Gwanhau
>Elitiaeth
>Carfanau ‘llyfrau siec’
>Diffyg llais i aelodau

59
Q

Mudianau cymdeithasol

A

Mae symudiad cymdeithasol yn fath o weithredu grŵp. Nid oes diffiniad consensws unigol o symudiad cymdeithasol. Maent yn grwpiau mawr, anffurfiol weithiau, o unigolion neu sefydliadau sy’n canolbwyntio ar faterion gwleidyddol neu gymdeithasol penodol. Hynny yw, maent yn gwneud, yn gwrthsefyll neu’n dadwneud newid cymdeithasol.

60
Q

Aelodau

A

Nid oes aelodau yn y modd traddodiadol, cefnogwyr yn tueddu i newid ei bywydau er mwyn adlewyrchu yr hyn yr ydynt yn credu e.e. Extinction rebelion

61
Q

Nodau

A

Un achos, newid mawr i’r status quo, poei dros egwyddorion cymdeithas

62
Q

Dulliau

A

Gweithredu’n uniongyrchol

63
Q

Adnoddau

A

Llai o strwythur- dim arweinwyr= strwythur datganoledig ar y we

64
Q

Polisiau Plaid Adain Dde

A
> Cefnogi’r Status Quo
> Cefnogi busnesau preifat
> Llai o drethi
rhyddid > cydraddoldeb 
> Awdurdod, dyletswydd, trefn, traddodiad 
> Cenedlaetholwyr
65
Q

Polisiau Plaid Adain Chwith

A
> Herio agweddau traddodiadol
> NEWID
> Cydraddoldeb
> Nationalisation
> Gwelliant, datblygiad, newid, hawliau 
> Rhyngwladwyr
66
Q

Polisiau Plaid canol y ffordd

A

> Canol y sbectrwm
Economi cymysg
Goddefgarwch
Hawliau personol