2.2 Cyfranogiad drwy etholiadau a phleidleisio Flashcards

1
Q

Democratiaeth

A

Demos (y bobl) a Cratos (pwer): rhoi pwer i’r bobl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Democratiaeth Uniongyrchol

A

Pan fo dinesydd llawn yn gwneud penderfyniad: reffwrenda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Democratiaeth Gynrychiadol

A

Mae dinasyddion yn ethol cynrychiolwyr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Democratiaeth Seneddol

A

Aelodau’r deddfrfa (senedd) yn ffurfio adran weithredol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Elitiaeth

A

Mwyafrif y cymdeithas yn cael ei rheoli gan lleiafrif

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Plwraliaeth

A

Cyflwr neu system lle mae dau neu fwy o wladwriaethau, grwpiau, egwyddorion, ffynonellau awdurdod, ac ati, yn cyd-fyw.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Apathi

A

Mae apathi gwleidyddol yn deimlad o ddiffyg diddordeb yn yr ymdeimlad o wleidyddiaeth neu ddifaterwch tuag at wleidyddiaeth.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ymatal

A

Mae ymatal yn derm mewn gweithdrefn etholiad ar gyfer pan nad yw cyfranogwr mewn pleidlais naill ai yn pleidleisio (ar ddiwrnod yr etholiad) neu, mewn trefn seneddol, yn bresennol yn ystod y bleidlais, ond nad yw’n bwrw pleidlais.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Dilysrwydd

A

Mewn gwyddoniaeth wleidyddol, cyfreithlondeb yw hawl a derbyniad awdurdod.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Pa grwpiau mewn cymdeithas sy’n fwy tebygol o bleidleisio a pham

A

-Po fwyaf addysgedig yw person, y mwyaf tebygol y
bydd ef neu hi o bleidleisio
-mae pobl fwy cyfoethog yn fwy tebygol o bleidleisio
-mae pobl ifanc yn llawer llai tebygol o bleidleisio na’r henoed

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

3 Math o System

A

1-Systemau Mwyafrifol/Plwral
2-Systemau Cyfranol
3-Systemau Cymysg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Systemau Mwyafrifol/Plwral

A

Angen i’r enillydd cael mwyafrif y pleidleisiau
Cyntaf yn y ras
Bleidlais Amgem (AV)
Bleidlais Atodol (SV)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Systemau Cyfranol

A

Mwy nag un person yn cynrychioli etholaeth mwy
System Rhestr Plaid
Pleidlais Sengl Drosglwyddadwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Systemau Cymysg

A

Systemau Cymysg

Mwy nag un system: elfennau mwyafrifol a chyfrannol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Manteision Ac Anfanteision Cyntaf Yn Y Ras

A
Manteision
>Syml
>Canlyniadau Clir
>Sefydlogrwydd
>Cynrychiolaeth Etholaethau
Anfanteision
>Ethol gan llai na 50%
>Pleidleisiau Gwastraff
>Maint Etholaethau
>Nid yw’n adleiwyrchu barn y gwlad
>Ffafrio’r dwy brif blaid
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

System Rhestr Plaid

Manteision + Anfanteision

A

Pleidleisio dros pleidiau
Derbyn seddi yn gyfrannol

Mantais: System deg i bob etholwr
Mantais: Haws ar gyfer pobl lleiafrifol

Anfantais: Diffyg cysylltiad rhwng etholwyr a cynrychiolwyr
Anfantais: Pleidiau llawer mwy pwerus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Pleidlais Sengl Trosglwyddadwy

Manteision + Anfanteision

A

Sicrhau Cynrychiolaeth Cyfrannol
Rhestri Pleidlais, angen 50%, os na cael gwared ar y person gyda’r nifer lleiaf ac defnyddio ail bleidlais ei etholwyr
Gogledd iwerddon: lleol, datganoledig a ewropeaidd

Mantais: Cynrychiolaeth Cyfrannol
Mantais: Gwerth Pleidleisiau Decach
Mantais: Mae angen 50% o seddi ar gyfer llywodraeth
Mantais: Llywodraethau Clymbleidiol: Cynrychiolaeth

Anfantais: System fwy cymleth na rhai erail
Anfantais: Clymbleidiau
Anfantais: Etholaethau llawer fwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

System Aelod Ychwanegol (AMS)

Manteision + Anfanteision

A

Seddi Etholaethol a Rhanbarthol
Senedd Cymru

Mantais: Anodd enill mwyafrif enfawr
Mantais: Llai o bleidleisiau yn cael ei wastraffu
Mantais: Decach
Mantais: Atal dominyddiaeth un blaid

Anfantais: Creu dau fath o gynrychiolwyr
Anfantais: Dim yn digon cynrychioladwy o’r bleidiau llai

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Effaith y System Cyntaf Yn Y Ras ar system bleidiol

A

Pleidiau mawr yn gwneud yn dda ac yn cynyddu eu bwer
Creu System Ddwy Bleidiol
Creu Sefydlogrwydd
Unben Etholedig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Effaith y Systemau Cyfranol ar system bleidiol

A
Effeithio ar gynrychiolaeth bleidiau (Alban a Chrymru)
Creu System Aml Bleidiol
Creu Consensws
Clymbleidiau a Llywodraethau Lleiafrifol
Effeithio ar Bolisiau
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cwestiynnu Tegwch Y Systemau Mwyafrifol

A

Sicrhau Mandad I’r blaid buddigol
Cysylltiad cryf rhwng etholaeth a cynrychiolwyr
Llywodraeth Cryf a Sefydlog

Llai teg na system cyfrannol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Senedd Grog

A

Pan fu un o bleidiau yn enill mwyafrif

e.e. 1997, 2005,2015

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Clymblaid Grand

A

2 brif Blaid

e.e. ‘One Wales’ 2007 - y cytundeb clymblaid ar gyfer Cynulliad Cenedlaethol Cymru rhwng Llafur a Phlaid Cymru

24
Q

Manteision + Anfanteision Clymbleidiau

A

Manteision
Polisiau Cyffredinol: Plesio Pawb
Sicrhau sefydlogrwydd
Cydweithrediad

Anfanteision
Llai o gwrthwynebiad i’r llywodraeth
Proses hir iawn o ffurfio
Nifer o bolisiau yn cael ei anwybyddu

25
Q

Refferenda

A
Manteision
Barn clir y boblogaeth
Cynyddu Cyfreithlondeb
Hysbysu well ar mater penodol
Sicrhau lleihad mewn ‘gridlock’
Anfanteision
Tanseilio Sofraniaeth Seneddol 
Cael ei defnyddio pan fu’r llywodraeth yn debygol o enill
Geiriad y cwestiwn yn bwysig 
Diffyg Gwybodaeth
26
Q

Mathau o ymrwymiad gwleidyddol

A
  • Rhwedd/Gender
  • Dosbarth
  • Ethnigrwydd
  • Oedran
  • Rhanbarth
27
Q

Rhwedd/Gender

A

Yn diweddar: menywod wedi dod yn fwy amlwg wrth bleidleisio
Roedd Menywod fel arfer yn bleidleisio’n geidwadol
Menywod yn llai debygol o weld gwrthdaro undebol
Ymrwymiad at traddodiad
Erbyn heddiw: eithaf hafal ond caidwadwyr yn enill o fewn menywod hyn
Llafur yn ceisio enill ei bleidlais: rhagfarn positif tuag at menywod (2005) a mwy o fenywod yn y gweithle

28
Q

Dosbarth

A
  • Dosbarthiadau is yn pleidleisio am pleidiau mwy blaengar (progressive)
  • Dosbarthiadau uwch yn cefnogi pleidiau mwy ceidwadol o syniadau traddodiadol
  • Polisiau Pleidiau (Llafur: gwasanaeth iechyd ac addysg, Ceidwadwyr: lleihad trethi)
  • Traddodiad
  • Cysylltiad gyda’r undebau?
  • Rhanbarthiad (north-south divide)
29
Q

Oedran

A
  • Pobl iau:tueddu llafur

- Pobl hyn:tueddu ceidwadwyr

30
Q

Rhanbarth

A

-Po fwyaf addysgedig yw person, y mwyaf tebygol y
bydd ef neu hi o bleidleisio
-mae pobl fwy cyfoethog yn fwy tebygol o bleidleisio
-mae pobl ifanc yn llawer llai tebygol o bleidleisio na’r henoed

31
Q

Rhanbarth

A
  • Rhaniad gogledd- de
  • Dosbarth canol yn y de h.y cyfoeth cyfartalog aelwydydd yn y de-ddwyrain yw £ 381,000, dwywaith yn uwch na’r gogledd-ddwyrain ar £ 163,000.
  • Mwy o waith diwyllianol yn y gogledd: llai o arian
32
Q

Ethnigrwydd

A
  • Grwpiau ethnig lleiafrifol: tueddu cefnogi llafur

- Tueddu i beidio troi allan i bleidleisio (2010: 40% o bobl mixed race bleidleisiodd)

33
Q

Ymochri Dosbarth Ac Ymochri Pleidiol yn y Gorffennol

A

Tan yr 1970au roedd pobl yn deurngar i blaid penodol

34
Q

Ymochri Dosbarth

A
  • Pobl yn tueddu i bleidleisio ar gyfer y blaid sydd yn disgwyliedig gan ei ddosbarth cymdeithasol
  • Cael ei dylanwadu’n fawr gan ei cyfoedion
35
Q

Ymochri Pleidiol

A
  • Grwpiau penodol o gymdeithas yn deurngar i blaid benodol
  • NID O RHEIDRWYDD OHERWYDD DOSBARTH
  • Core Voters
36
Q

Rhesymau am dadymochri dosbarth?

A
  • Safonau byw gwell- doarthiadau yn gor-gyffwrdd; felly nad oedd rhagor o dylanwad dosbarthiadol: y plaid ceidwadol a llafur yn apelio at y dosbarth gweithiol
  • Dosbarth gweithiol llai: mwy o gymhwysderau, felly pleidleisiodd nifer ar gyfer Thatcher yn 1979 (339 o seddi) (LLOEGR digwyddodd hyn)
  • Sector Cyhoeddus v Sector Preifat: pobl o’r sector cyhoeddus yn pleidleisio llafur, preifat yn pleidleisio ceidwadwyr
37
Q

Rhesymau am dadymochri pleidiol?

A
  • Mwy o wybod gwleidyddol gan etholwyr: llawer mwy sinicaidd at y bleidiau mwy
  • Y cyfryngau: mwy o wybodaeth ac felly’r gallu i wneud penderfyniadau wybodus
  • Addewidion y prif bleidiau: ar ol ffeli i cadw at addewidion mae nifer o bleidiau (sinigiaeth)
  • Llafur yn symud i’r canol- big tent approach- 1997 418 o seddi
  • 1970- 90% yn dilyn plaid penodol, 2010- 57%
38
Q

Beth yw anwaladwch?

A
  • Pleidleiswyr anwadal yn tueddu ymateb yn fwy i’r awyrgylch cymdeithasol, economaidd a gwleidyddol y cyfnod
  • Symud rhwng pleidiau
  • Gwneud gwahaniaeth enfawr mewn etholiad
39
Q

Rhesymau anwaladwch?

A

1- Pleidleisiau protest: cynghorwyr annibynnol yn enill
1045 o seddi yn etholiadol lleol 2019
2- Dadymochri dosbarth a pleidiol
3- Materion Llosg e.e. Cynhesi byd eang: 2019 gwyrdd yn enill 194 o cynghorwyr ychwanegol
4- Model pleidleisio rhesymegol: pa bynnag plaid sydd yn rhoi elw gorau iddynt (lib dems: prifysgol am ddim?)

40
Q

Damcaniaeth Pleidleisio Rhesymegol

A
  • Pleidleiswyr yn gwneud penderfyniadau ar sail hinsawdd gwleidyddol: economaidd, llwyddiant y blaid, arweinyddiaeth y blaid a materion llosg
  • Pleidleisio ar gyfer y plaid y byddai’n ei elwa ohynynt
41
Q

Y Model Falens

A

Damcaniaeth bod unigolyn wedi beirniadu cymhwysedd yr holl bleidiau

42
Q

Pynciau llosg

A
1 Economi 
2 Mewnfudo
3 Gofal Iechyd 
4 Newid hinsawdd
5 Polisi Tramor
6 Diogelwch 
7 Trafnudiaeth cyhoeddus
43
Q

Ymgyrchoedd

A
  • Dim ond £30,000 o wariant ym mhob etholaeth
  • Dim ond pobl sydd yn medru pleidleisio gall cyfrannu at ymgyrchoedd gwleidyddol
  • Ymgyrchu Negyddol!
44
Q

Y cyfrygau torfol

A
  • Effeithio ar etholiadau trwy: Cadarnhau agweddau gwleidyddol, Gosod yr Agenda ar gyfer trafodaeth a dwyn perswad etholwyr
  • 1992- the sun yn cael dylanwad enfawr ar yr etholiad
  • Teledu- 85% o bleidleiswyr yn derbyn gwybodaeth o’r teledu
  • Teledu- dadleuon cyhoeddus
  • Dadl arweinwyr
45
Q

Delweddau pleidiau ac arweinwyr

A
  • Mwy o ddylanwad gan cyfryngau= mwy o ffocws ar arweinwyr pleidiau gwleidyddol
  • Tony Blair- ifancach, ei edrychiad yn dangos ei mantra o llafur newydd
  • 2010- Gordon Brown yn gwynebu 2 ddyn ifanc, optics negyddol
46
Q

Pleidleisio Tactegol

A

E.e- Gogledd Caerdydd: 92% o bleidleisiau yn mynd tuag at 2 brif blaid: gan bod mwy o siawns ganddynt o enill

47
Q

Isetholiadau

A
  • Ddim yn bleidleisio dros llywodraeth
  • Hanner ffordd trwy tymor llywodraeth
  • Pleidiau llai yn gwneud yn gwell: newport west 2019: 2 brif plaid dim ond yn enill 61% o’r bleidleisiau
  • Turnout isel
48
Q

Esboniadau hir dymor a byr dymor am batrymau pleidleisio

A

Hir Dymor

  • Ymochri Dosbarth
  • Ymochri Pleidiol
  • Anwaladwch

Byr Dymor

  • Damcaniaeth Pleidleisio Rhesymegol
  • Y Model Falens
  • Pynciau llosg
  • Ymgyrchoedd
  • Y cyfrygau torfol
  • Delweddau pleidiau ac arweinwyr
  • Pleidleisio Tactegol
49
Q

System Rhestr Plaid: Rhestr Agored

A

Dewis Ymgeiswyr

50
Q

System Rhestr Plaid: Rhestr Cauedig

A

Dewis Pleidiau

51
Q

Bleidlais Amgem (AV) vs Bleidlais Atodol (SV)

A
  • Gyda AV, gallwch raddio cymaint o ymgeiswyr ag y mae. Ond gyda SV, dim ond eich dau ymgeisydd uchaf y gallwch chi eu graddio.
  • Gyda AV, os nad oes gan ymgeisydd fwyafrif yn y rownd gyntaf, caiff yr ymgeisydd sydd â’r lleiaf o bleidleisiau ei ddileu ac mae ei bleidleisiau’n cael eu hailddosbarthu - mae hyn yn parhau nes bod gan ymgeisydd fwyafrif (ac yn ennill). Ond gydag SV, os nad oes gan ymgeisydd fwyafrif yn y rownd gyntaf, caiff pob ymgeisydd ond y 2 uchaf eu dileu a chaiff y pleidleisiau eu hailddosbarthu.
  • Hefyd, mae AV yn sicrhau bod gan yr ymgeisydd buddugol fwyafrif tra nad yw hyn yn bendant gyda SV.
52
Q

D’hont

A

Watch video

53
Q

Model pleidleisio rhesymegol

A

Pleidleisio dros y plaid gall rhoi’r elw gorau iddynt

54
Q

Model Butler and Stokes

A

Dosbarth oedd prif rheswm dros pleidleisio:
Tlawd- Llafur
Cyfoethog- Ceidwaswyr

55
Q

Damcaniaeth Pleidleisio Rhesymegol

A

Pleidleiswyr yn gwneud penderfyniadau ar sail hinsawdd gwleidyddol: economaidd, llwyddiant y blaid, arweinyddiaeth y blaid a materion llosg

56
Q

MODEL PLEIDLEISIO PROBABILISTIG

A

Aim for the middle of the spectrum