2. Konceptualizacja badania. Metody badań. Klasyfikacja zmiennych. Flashcards

1
Q

Czym jest problem badawczy?

A

Pytania badawcze, które stawia badacz przed podjęciem badania; obejmuje zmienne uwzględniane w badaniu i rodzaj potencjalnego związku między nimi; czasem dookreśla grupę badaną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Czym jest zmienna?

A

Charakterystyka (właściwość) kogoś/czegoś, która przyjmuje co najmniej dwie wartości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czym jest stała?

A

Jeśli właściwość w danym zbiorze przyjmuje tylko jedną wartość, to jest ona stałą, niezależnie od możliwego występowania innych jej wartości w populacji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czym jest hipoteza?

A

Najbardziej prawdopodobną, uzasadnioną w przesłankach, wymagającą sprawdzenia, odpowiedzią na problem badawczy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Podaj zmienne w zdaniu “Cechy osobowości warunkują wypalenie zawodowe u pielęgniarek”

A

wypalenie zawodowe, cechy osobowości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Podaj zmienne w zdaniu “Poziom wypalenia zawodowego u onkologów jest wyższy niż u stomatologów”

A

wypalenie zawodowe, rodzaj zawodu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Podaj zmienne w hipotezie “Style przywiązania korelują z rodzajami motywacji”

A

style przywiązania, rodzaje motywacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Podaj stałe i zmienne w hipotezie “U osób adoptowanych w dzieciństwie style przywiązania korelują z rodzajami motywacji w dorosłości”

A

stała: osoby adoptowane w dzieciństwie
zmienna: style przywiązania, rodzaje motywacji w dorosłości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Podaj stałe i zmienne w hipotezie “U osób z zaburzeniami osobowości poziom lęku negatywnie koreluje z poziomem empatii”

A

stała: osoby z zaburzeniami osobowości
zmienna: poziom lęku, poziom empatii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Podaj zmienne w hipotezie “Osoby z osobowością borderline przejawiają wyższy poziom impulsywności niż osoby z osobowością zależną”

A
  • rodzaj zaburzenia osobowosci, poziom impulsywności
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Podaj stałe i zmienne w hipotezie “Poziom hałasu wpływa na poziom koncentracji uwagi wśród studentów”

A

stała: studenci
zmienna: poziom koncentracji, poziom hałasu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czym jest operacjonalizacja?

A

Sposób uzyskania informacji o wartości zmiennej - jak dowiem się tego, jaką wartość zmiennej przejawia dana osoba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie są metody pomiaru psychologicznego?

A
  • jakościowe
  • ilościowe
  • przy użyciu aparatury
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wymień metody jakościowe

A

wywiad, obserwacja, analiza wytworów, ankieta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wymień metody ilościowe

A

testy psychologiczne (kwestionariusze, próby zadaniowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Opisz wywiad

A

jest to rozmowa psychologiczna, najczęściej metoda jakościowa, która na podstawie tego co usłyszymy od osoby badanej, staje się wskaźnikiem różnych poziomów zmiennej; czyli jeśli powie nam że jest samotna i dlaczego jest samotna to to co ona nam powie o przyczynach swojej samotności będzie nas odnosiło do zmiennej jaką jest samotność; na tej podstawie staramy się ustalić różne wartości - na podstawie kilku rozmów staramy się ocenić poziom samotności osoby A w porównaniu do poziomu samotności osoby B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jakie mamy rodzaje wywiadu psychologicznego? Wymień i opisz

A
  • całkowicie ustrukturalizowany (może zawierać elementy pomiaru ilościowego), ma z góry ustaloną treść, kolejność, schemat zadawania pytań, które mają na celu pomiar jakiegoś zjawiska, wywiad taki wskazuje o co mamy pytać, jak pytać, itd.
  • wywiad częściowo ustrukturalizowany - możemy dodawać jakieś pytania, mamy większą swobodę, możemy się do czegoś odnieść, dopytać, zdobyć więcej informacji
  • wywiad swobodny (ma ukrytą strukturę, dopasowaną na cel, który sobie stawiamy)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Opisz obserwację jako metodę naukową

A
  • Obserwacja- zaplanowane obserwowanie zachowania osoby pod kątem danej zmiennej, mające na celu wydobycie wskaźników wartości (poziomu) tej zmiennej. Obserwacja najczęściej dotyczy zachowań, bardziej polegamy na tym co widzimy, niż na tym, co ta osoba nam powie. Możemy obserwować za pomocą np. lustra weneckiego, możemy obserwować zachowania uczniów w kilkunastominutowych odcinkach lekcji danego dnia i powtarzać obserwację przez kilka tygodni.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Czym jest analiza wytworów?

A

To analiza np. pamiętników, dzienniczków, rysunków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Impresyjne podejście do rysunków

A

bazuje na naszym wrażeniu, polega na intuicji, a intuicja (wrażenie) działa za każdym razem inaczej i u innych osób inaczej. Brak sformalizowanych reguł, wskaźników i jednoznacznych kryteriów interpretacji. Może być dobrym instrumentem nawiązywania kontaktu diagnostycznego, zwłaszcza z dziećmi. Nie należy na jego podstawie wyciągać wniosków, lecz co najwyżej stawiać hipotezy.

21
Q

Rysunki - podejście skupione na oznakach

A

opiera się na założeniu, że wskaźnikami są pojedyncze elementy i/lub właściwości rysunku. Karen Machover jako autorka Draw-a-person Test wyróżniła aż 30 specyficznych wskaźników cech osobowościowych; na podstawie teorii psychonanalitycznej każdemu przypisała odrębne znaczenie (np. podkreślone uszy postaci = paranoja, podkreślone włosy = zaabsorbowanie treściami seksualnymi). Wyniki badań nad trafnością tego podejścia są w większości negatywne. Nie zyskały potwierdzenia nawet najbardziej popularne pojedyncze wskaźniki, uznawane za dobre wskaźniki lęku w wielu “znakowych” systemach interpretacji, np. wielkość rysunku, siła kreski. Błędem jest przypisywanie znaczenia diagnostycznego wskaźnikom bez empirycznej weryfikacji ich trafności.

22
Q

Rysunek jako wprowadzenie do badania

A

nie należy narzucać osobie badanej naszego subiektywnego sposobu interpretacji elementów rysunku lub całego rysunku, ani nie stosować z góry określonych i niesprawdzonych kryteriów interpretacji. Rysunek jako zaproszenie osoby badanej do jej własnej (nienarzuconej przez nas) interpretacji swojego wytworu, co może być sposobem otwarcia się przed badaczem - sposobem wykorzystującym metaforę elementów lub całości obrazka. W ten sposób pozyskujemy informacje o doświadczeniach osoby badanej (jej myślach, uczuciach, motywach działania), a te informacje mogą być uznane za wskaźniki interesujących nas zmiennych - na podobnej zasadzie jak to się odbywa w wywiadzie. Rysunek jako “klucz”otwierający drzwi do trudno dostępnych zakamarków psychiki, ale ten klucz jest w rękach osoby badanej, a nie badacza

23
Q

Jakie są metody ilościowe

A

są to testy psychologiczne, takie jak kwestionariusze i próby zadaniowe

24
Q

Opisz kwestionariusz

A

zbiór pytań, które nie zawsze są pytaniami, są oparte na samoopisie

25
Q

Opisz próby zadaniowe

A

polegają na wykonaniu wystandaryzowanego zadania, a efekty wykonania zadania sprowadzane są do wyników liczbowych

26
Q

Kryteria dobroci testu psychologicznego

A
  1. standaryzacja
  2. trafność
  3. rzetelność
  4. normalizacja
27
Q

Czym jest standaryzacja badania?

A

ujednolicenie przebiegu badania, materiału, instrukcji, sposobu obliczania wyników dla wszystkich osób badanych - niezależnie od osoby badanej, test ma to samo polecenie, ten sam zestaw przyrządów (np. w próbie zadaniowej), itp.

28
Q

Czym jest trafność badania

A

czy test mierzy to, co ma mierzyć. Czy test odnosi się do zmiennej, którą miał mierzyć. Są różne rodzaje trafności (teoretyczna, zbieżna, różnicowa);

29
Q

Czym jest trafność teoretyczna?

A

czy nasz kwestionariusz poprawnie odnosi się do definicji wyciągniętych z danej teorii, np. mierząc kogoś inteligencję nie powinniśmy w kwestionariuszu zadać pytania “Jak często chodzisz do kina?”

30
Q

Czym jest trafność zbieżna/rozbieżna

A

ustalana w drodze badań, robimy badanie, w którym przewidujemy że to co badamy będzie powiązany dodatnio z innymi konstruktami podobnymi i może być powiązany ujemnie z innymi konstruktami

31
Q

Czym jest rzetelność testu psychologicznego

A

jak dokładnie test mierzy to, co ma mierzyć; w badaniach aby sprawdzić rzetelność używamy wskaźnika, który nazywa się Ɑ Cronbacha (mieści się w przedziale od 0 do 1) - jest to wskaźnik spójności wewnętrznej; im bliższy wartości 1, tym wyższa rzetelność (0,70 i wyżej to próg wystarczającej rzetelności)

32
Q

Czym jest normalizacja testu psychologicznego?

A

daje możliwość odniesienia indywidualnego wyniku do rozkładu wyników w populacji (uprzednio pozyskanego z badań normalizacyjnych) i wskutek tego określenia, czy wynik jest niski, średni czy wysoki. Normalizacja jest potrzebna gdy interesuje nas interpretacja poziomu danej zmiennej u konkretnej osoby. (W psychologii operujemy wynikami surowymi, które wykorzystujemy w naukowych badaniach grupowych - są one dokładniejsze niż wyniki znormalizowane). Wyniki znormalizowane wykorzystujemy w badaniach indywidualnych (zwykle diagnostycznych) - umożliwiają określenie poziomu danej właściwości u danej osoby na tle populacji, do której należy.

33
Q

Czym jest obiektywność testu psychologicznego?

A

sposób interpretacji uzyskanych wyników na tyle jednoznaczny, że każdy badacz dochodzi do tych samych wniosków

34
Q

Jakie mamy dwa podejścia badawcze?

A
  • indywidualne
  • grupowe
35
Q

Opisz podejście indywidualne

A
  • dominują metody jakościowe
  • wnioski mogą dotyczyć tylko osoby badanej
  • podejście idiograficzne
36
Q

Opisz podejście grupowe

A
  • dominują metody ilościowe
  • wnioski mogą dotyczyć populacji (o ile próba jest reprezentatywna)
  • podejście nomotetyczne
37
Q

Czym jest podejście idiotetyczne?

A

Podejście idiotetyczne to mix podejścia idiograficznego i nomotetycznego.

38
Q

Jak możemy klasyfikować zmienne?

A
  • ze względu na wielkość zbioru (liczbę przyjmowanych wartości)
  • ze względu na ciągłość przyjmowanych wartości
  • ze względu na kierunek zależności
  • ze względu na możliwość manipulacji
  • ze względu na charakter wskaźników
  • ze względu na rodzaj skali pomiarowej
39
Q

Klasyfikacja zmiennych ze względu na wielkość zbioru

A
  • dwuwartościowe (dychotomiczne)
  • trójwartościowe (trychotomiczne)
  • wielowartościowe (politomiczne)
40
Q

Czym jest proces dychotomizacji?

A

Niekiedy zmienna wielowartościowa zostaje zamieniona przez badacza na zmienną dwuwartościową → proces dychotomizacji → taką zmienną określamy jako zdychotomizowaną

Na przykład dokonujemy pomiaru depresyjności w grupie 1000 osób, przy użyciu testu, którego wynik zawiera się w przedziale od 0 do 80 punktów. Czyli pomiar depresyjności daje nam wartości od 0 do 80. W tym momencie jest to zmienna wielowartościowa. Na potrzeby badania chcemy nasze osoby badane podzielić na dwie grupy. Można zdychoromizować depresyjność jako zmienną:

  • według mediany: na osoby nisko i wysokodepresyjne
  • według progu ustalonego w badaniach: na osoby z depresją i bez depresji
41
Q

Klasyfikacja zmiennych ze względu na ciągłość przyjmowanych wartości

A

ciągłe - mogą przyjmować każdą wartość wewnątrz przedziału charakteryzujących je wartości
dyskretne (skokowe) - mogą przyjmować tylko niektóre wartości, ściśle określone (przez charakter obiektu, wskaźnik lub procedurę)

42
Q

Klasyfikacja zmiennych ze względu na kierunek zależności

A
  • niezależna - zmienna, którą badacz manipuluje (sam ustawia jej wartość), aby sprawdzić czy i jak różnice w jej wartościach przekładają się na różnice w wartościach zmiennej zależnej
  • zależna - zmienna, której wartości potencjalnie zależą od wartości zmiennej niezależnej
43
Q

Klasyfikacja zmiennych ze względu na możliwość manipulacji

A
  • klasyfikacyjne - nie podlegają manipulacji badacza; przyjmują określone wartości dla poszczególnych osób i są niezależne od badacza, np. płeć, wykonywany zawód, zmienne niemanipulowalne ze względów etycznych, np. płeć, wykonywany zawód
  • manipulacyjne - podlegają manipulacji; mogą przyjmować różne wartości w zależności od decyzji badacza
44
Q

Klasyfikacja zmiennych ze względu na charakter wskaźników

A
  • jakościowe - nie przyjmują wartości liczbowych, np. płeć, wyznawana religia, rodzaj uprawianego sportu
  • ilościowe - mają jednostki pomiaru; pozwalają na przedstawienie ich wartości w postaci liczb, np. wiek, czas reakcji, wyniki testów psychologicznych
45
Q

Klasyfikacja zmiennych ze względu na rodzaj skali pomiarowej (wymień)

A
  • nominalne
  • porządkowe
  • interwałowe (przedziałowe)
  • ilorazowe
46
Q

Scharakteryzuj zmienne nominalne

A
  • najsłabsza skala pomiarowa, pozwala jedynie klasyfikować obiekty do poszczególnych kategorii
  • podział na kategorie musi być wyczerpujący i rozłączny - nie można być jednocześnie w dwóch albo trzech kategoriach; wyczerpujący - wśród badanych nie będzie osoby, której nie będzie można zakwalifikować do żadnej kategorii
  • kategorii nie da się uporządkować pod względem wzrostu ani spadku nasilenia zmiennej
  • przykłady: posiadanie samochodu, marka posiadanego samochodu, udzielenie vs nieudzielenie pomocy
47
Q

Scharakteryzuj zmienne porządkowe

A
  • silniejsza od nominalnej, ponieważ oprócz klasyfikowania obiektów pozwala na uszeregowanie kategorii pod względem wzrostu lub spadku nasilenia zmiennej
  • nie da się ustalić jaka jest dokładna wartość różnicy między kategoriami, znany jest tylko kierunek
  • nie da się ustalić czy różnice między poziomami zmiennej są stałe
  • przykłady: poziom wykształcenia, zamiar udziału w najbliższych wyborach
48
Q

Scharakteryzuj zmienne interwałowe

A
  • zmienna mierzona na tej skali posiada jednostkę pomiaru, co pozwala na określenie dokładnej różnicy między poziomami zmiennej
  • wielkość różnicy między poziomami zmiennej jest stała
  • wartość zmiennej równa 0 jest umowna i nie jest początkiem skali
  • przykład: temperatura w stopniach C, długość i szerokość geograficzna
49
Q

scharakteryzuj zmienne ilorazowe

A
  • najsilniejsza skala pomiarowa
  • zmienne ilorazowe mają te same właściwości, co interwałowe, ale z tą różnicą, że wartość zmiennej równa 0 jest początkiem skali (tzw. zero absolutne)
  • możliwe jest obliczanie stosunku jednej wartości zmiennej do drugiej, co jest niemożliwe w przypadku skali interwałowej
  • przykład: temperatura w stopniach K, czas reakcji, poziom samooceny (mierzony kwestionariuszem)